Txina eta India: muga-gorabeherak baino gehixeago
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Alaskan nahiz Etxe Zurian egindako bilkurek sortzen duten harrabotsaren parekorik ez du piztu. Eta protagonistek ere hala nahiago, esango nuke. Baina begien bistako garrantzia du Asiako bi potentzia nagusientzat eta, zeharbidez, kontinente osorako: Txinako Kanpo-arazoetako arduradun gorena bisitari dute Indian bi egunez.
Bi herrialdeen arteko harremanak, noski, ez zeuden etenda: Modi eta Xi aurrez aurre aritu ziren Errusiako Kazanen duela hamar hilabete; eta Txinako Tianjinen elkartuko dira berriro bi aste barru. Maila apalagoetan, bestalde, arrunki jardun dute alde biek bizkitartean. Baina bai zeudela buxatuta 2020ko maiatzean Himalaian jazotako borroka hilgarrien ondoren. Baina ez horregatik bakarrik: India bere aldera erakartzeko Estatu Batuek darabilten ahaleginak ere badu bere eragina. Trumpen baldarkeriek lagundu bide dute urak lehengo bidera ekartzen.
Agendan datza Wang Yiren bisitaldiaren benetako garrantzia. Muga-ezadostasunez zuzenean hitz egiten hastea litzateke alde bien xedea. Esate bat da “hastea”: 75 urte baino gehiago daramatza mahai gainean gorabeherak. India independenteak eta Txinako Herri Errepublikak duten adina bezainbeste. Britainiar kolonialismotik eta Qing dinastiaren akaberatik datorren auzia delako.
Gaia mahai politiko-diplomatikoaren gainera ekarrita, biziro amatatuko litzateke haren sukoitasuna. Muga-aldaketaren interes pragmatikoa –ekonomikoa, demagun– hutsaren hurrengoa delako, uren kudeaketagatik ez bada. Eta ez da erraza alde bientzat egungo status quoa baino gustagarriagoa izango denik hautematea. Ondorioa: Asiako bi potentzia nagusien arteko liskar-pizgailu nagusia izan daitekeena biziro irenduta geratuko litzateke mugen auzia solasbidera ekarriz.
Agian horrexegatik ez da espero behar berehalakoan –ezta epe luze samarrean ere– adostu eta ofizialdutako akordiorik: solasa luzatuz status quoari eustea delako Jaishankar eta Wangen arteko benetako adosgunea, Modi eta Xiren bedeinkapenarekin.
Baina bestelako kontua da Wangen agendak atxikita daraman post-it horia: “Asian Century”. Ez da aztia izan behar antzemateko India, batik bat Trumpen muga-zergen kontura, nozitzen ari den ustekabeko estutasuna probestu nahi duela Txinak hura Asia alderago erakartzeko, nola ekonomian hala geopolitikan. Eta horrek berak mugarritzen duela muga-auziak konpontzeko edo, gutxienez, indargabetzeko deliberoa ere. Asmo jasoagoen mesedetan, utz ditzagun mugak bakean.
Bada, haatik, ziurki, Wangen elkarrizketetan espresuki aipatuko ez den, baina ingura-mingura ibiliko den, korapilo askagaitz bat: luzaro gabe zenduko den 14. Dalai Lamaren oinordetzaren auzia. Beijingentzat, marra gorria.
Europak bere helburu klimatikoak malgutzen eta AEBek zientziari bizkarra ematen dioten bitartean, Txinak mundu mailako elektrizitate berriztagarriaren lidergoa hartu du. Atzerrian inbertsio erraldoiak egiten dabil, bereziki Hego Globaleko herrialdeetan. Aldaketa geopolitiko... [+]
Itsas guduen jolaseko zerbait dirudi eta, egiazki, badu zerikusia. Baina benetako guduekin. Duela hamarkada bat plazaratu zen barrunbe militarretatik, anglosferan jakina, akronimoa, berez nahiko kriptikoa zen “Anti-access/Area Denial” esamoldea laburtzeko... [+]
Trumpen muga-zergen dantza da azken hilabeteetako berri nagusietako bat. Gerra komertziala eta ekonomikoa hedabideen eta analisten ahotan daude oraindik ere. Gehienetan, baina, herritarrei gauzak era oso sinplean azaltzen zaizkie, gutxi-asko esanez Etxe Zurian ero bat dagoela... [+]
Zuzenean, askok, edo geroago ehunka milioik ikusi ahal izan duten irailaren 3ko Pekineko desfile militar erraldoiak bazuen, bai horixe, mezua. Halako guztiek bezala, esan genezake. Antolatzaileen borondateaz harago doazen mezuak, batzuetan. Mezu horiek zein eta norentzat ziren... [+]
153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]
Guangzhou (Txina) 1925eko ekainaren 23a. 100.000 herritar inguru bildu ziren atzerriko potentzia inperialisten aurkako martxan. Maiatzaren 30ean britainiarrek hainbat manifestari hil zituzten Shangaiko protestaldi batean. Hildakoekiko elkartasunez Guangzhouko langileek greba... [+]
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]
Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.
2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]