Bazuen mezua, noski, Pekineko desfileak; baina zein zen mezua?
Zuzenean, askok, edo geroago ehunka milioik ikusi ahal izan duten irailaren 3ko Pekineko desfile militar erraldoiak bazuen, bai horixe, mezua. Halako guztiek bezala, esan genezake. Antolatzaileen borondateaz harago doazen mezuak, batzuetan. Mezu horiek zein eta norentzat ziren argitzeko orduan sortzen dira gorabeherak. Ez dira makalak kasu honetan.
Nora/nola begiratu erabaki behar zelako lehendabizi. Eta kontzeptualki deigarria bada ere, Mendebaldeko hedabide guztiek (baina ez haiek bakarrik) agintarien palkora begiratu dute Pekinen. Protagonistak haiek balira bezala. Eta ez, gainera, Tian’anmen-eko Rostrum-ean zeuden guztiengana, baizik hango bizpahirurengana. Xi, Putin eta Kim ez beste guztiak betelanekoak balira bezala. Desfilearen zioak (Japoniar inbasioaren aurkako gerraren akaberaren urteurrenak) zerikusirik ez balu bezala.
Agian berezi samarra izango naiz, baina niri deigarria egin zitzaidan bakar-bakarra Prabowo indonesiarraren agerpena izan zen. Eta ez soilik biztanlez munduko laugarren herrialdeko agintari gorena delako, baizik bezperan oraindik haren presentzia ezinezkotzat jotzen genuelako, Tianjineko goi-bilkuran gertatu bezala. Aireportutik zuzenean heldu zela desfilera, esan liteke. Argigarria izango litzateke aparteko ahalegin horren zergatiak zehatz jakitea.
Benetako eta landutako mezuak kausitzeko, haatik, Rostrum-era ez baizik Chang’an hiribideko galtzadara begiratu behar zela esango nuke. Hiru bat mezu aditu nituen nik, desfileak berak eramandako ordenan. Bat, etxerako, betiko tenorekoa, baina inoiz baino landuagoa: “Zer armada ederra daukagun! Nolako neska-mutilak! Munduko bikainenak eta prestuenak! Gora gu eta gutarrak!”. Plastikoki, miresmena ereiten dute formazio robotoide horiek, eta ez Txinan bakarrik.
Bigarrena, armamentu konbentzional aurreratuaren erakustaldia. Asmo bihurriak eduki ditzaketen auzotarrentzat gaztigu, edota balizko erosleentzat katalogo izan daitezke. “Defentsa-gastuak” areagotu behar omen diren aldi honetan, merkatu horretan ere egon nahi du Txinak. Eta zer saldua baduela erakutsi zuen, batez ere desfilearen erdialdean.
Eta azkenean, beti bezala, neure artean “Cisneros unea” deitu ohi dudana etorri zen: “Hauek dira gure botereak”. Armamentu estrategikoa; batik bat, nuklearra. Biziro eguneratua. Mezua, etsai edo, gutxienez, aurkari izan daitezkeenentzat da, noski. 2019an, oso laburra eta argia izan zen mezu hori: M.A.D., Mutual Assured Destruction. Orduko ICBM erakustaldiak frogatu zuen, eraso nuklearra egiten bazitzaion, erasotzailea suntsitzeko ahalmena bazuela jada Txinak. Aintzat hartua izan dela ematen du harez geroztik ikusiak.
Aurtengoan, mugatuagoa, zehatzagoa izan dela iruditzen zait: “Lehen Irla-katea nahieran jo dezakegu. Bigarrena, ez da existitzen. Ez ezazu, AEB, marra [egun-aldaketarena] zeharkatu erasorako, gure irismenaren pean zaude eta erabat”. Japonia eta Filipinentzat kopia daraman mezua da. Zer esanik ez Taiwanentzat.
Ikusiko dugu jasotzen duten.
Alaskan nahiz Etxe Zurian egindako bilkurek sortzen duten harrabotsaren parekorik ez du piztu. Eta protagonistek ere hala nahiago, esango nuke. Baina begien bistako garrantzia du Asiako bi potentzia nagusientzat eta, zeharbidez, kontinente osorako: Txinako Kanpo-arazoetako... [+]
153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]
Guangzhou (Txina) 1925eko ekainaren 23a. 100.000 herritar inguru bildu ziren atzerriko potentzia inperialisten aurkako martxan. Maiatzaren 30ean britainiarrek hainbat manifestari hil zituzten Shangaiko protestaldi batean. Hildakoekiko elkartasunez Guangzhouko langileek greba... [+]
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]
Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.
2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena... [+]