Mixel Berhokoirigoinen galderak nekazaritza iraunkorraren geroaz... bideokonferentziaz luzatuak

  • Elikadura 21 biltzarra irekitzeko saio nagusian egotekoa zen Mixel Berhokoirigoin, Euskal Herrian elikadura burujabetzaz eta nekazaritza iraunkorraz interesatzen direnen erreferentzia nagusia. Ez zuen, ordea, Gasteizeraino hurbiltzerik izan, ETAren desarmatzeko mugimendu zibilean egindako lanaren ordainetan Parisko epaile batek Frantziatik irtetea eragotzi diolako. Berhokok bideoz eman zuen bere hitzaldia, Europa jauregian bildutakoek txalotu zutena eta ARGIAk transkribiturik hemen eskaintzen duena.

Mixel Berhokoirigoin Euskal Herriko Laborantza Ganbaratik mintzatu zaie Gasteizko biltzarrera mundu osotik hurbildutako ordezkari eta adituei. (Argazkia: Arrosa)an bildutako

2017ko apirilaren 26an - 09:39
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Nekazaritzaren egitekoa baldin bada munduari elikadura sortzea, jendeak elikatzea, kantitatez eta kalitatez... arazoa da ikusten dugula gaurko munduan mila milioi jende daudela goseak, beste mila milioi gehiago gaizki elikatuak… Ez da arazo teknikoa, politikoa baizik.

Munduko mapa bat egin dezakegu azalduz non diren jende gosetuak eta non jende ondo aseak. Eta gero eginen dugu beste mapa bat gure planetaren lurrak klasifikatuz beren emankortasunaren arabera, hobeak eta txarragoak. Pentsa liteke bi mapek berdintsuak beharko luketela, gaizkien elikatua den jendea bizi beharko lukeela lur txarrenak diren eremuetan, horrek baluke koerentzia bat. Baina ez da horrela gehienetan, lurrik onenak diren lekuetan askotan jendea goseak bizi da.

Beraz, ez da arazo teknikoa, politikoa baino. Esan nahi du lur emankor horietako lurra emankorra izanik ez dela erabiltzen bertako biztanleak asetzeko, baizik eta beste helburuetarako. Edo hazkuntza industrialak elikatzeko, agro erregaiak egiteko, eta abar.

Beste adibide bat, bada 60 urte xutik ezarri zela Europako nekazaritzako politika. Urte horien ondoren ikusten dugu ekoizpen batzuk defizitarioak direla, beste batzuek superabita ematen dutela. Azukrea, behi esnea… gutxiegi zen duela 25 urte eta orain eszedenteak ematen dituzte. Aldiz, proteinei begiratuz, lehen defizitean baldin baziren defizita handiagotu da, ardi haragi eta beste. Zer esan nahi du, europarrok gai garela azukrea edo behi esnea egiteko eta ez dakigula ardi haragia egiten? Edo gure lurrak onak direla baterako eta txarrak besterako?

Ez: koadro politikoek ematen dute esplikazioa. Europan badira produktu batzuk munduko konkurrentziaren aurrean babes bat eduki dutenak, eta beste batzuk babesik gabe merkatu librearen menpe geratu direnak, autosufizientzia eragotziz.

Beraz, Elikadura Burujabetzaren mamia da nekazaritzari koadro politiko bat ematea merkatu librearen menpekotasunetik ateratzeko. Hori da baldintzetarik bat, koadro juridikoa eta politikoa, merkatu librearen gainetik jartzea Elikadura burujabetzaren helburua.

Baina hori ez da aski. Munduan lur guztiak ez dira berdinak baina denek dute beren zeregina elikadura burujabetzarako. Lur bakoitzak baditu bere gaitasunak, berezitasunak, baldintza fisikoak, mikroklima… Munduko lurrak berdinak ez direnez, laborantzak ez dira berdinak izan behar. Munduko laborantza baino… munduko laborantzak.

Horra laborantza lekukoak, agroekologiaren bidean,  lekuan lekuko berezitasunekin, arrazekin.

Orain galdera batzuk baditut biltzar honetako debateetarako, desafio batzuk.

Badakigu agro-industria ez dela antolatua jendeak asetzeko. Baina errealitateak erakusten digu ere munduan jendeak kontzentratzen ari direla hiri handietan, megapolietan. Nola elikatuko ditugu megapoli horiek? Lekuko laborantzekin ezin baldin bada, nola? Zer nolako agro-industria behar dugu elikaduraren zerbitzuko? Zer agro-distribuzioa behar dugu magapoliak asetzeko?

Bestetik, teknikei dagokien galdera. Teknikoki posible dena beti pentsatzen da aplikatu behar dela, pentsatu gabe on den ala ez, “posible da, beraz aplikatuko dugu”, eta erabaki politikoak horien arabera antolatzen dira. Nola kontrolatu teknikak? Gero eta gehiago bagoaz sistema artifizializatu batera, robotizaziora, pertsonaren eta herrien autonomia suntsitzen duen sistema batera. Nola kontrolatu teknologia, honekiko daukagun menpekotasuna? Nola ezarri teknologia eredu baten zerbitzuko eta ez eredua teknologiaren zerbitzuko?

Azken puntua, guk nekazari bezala eskatzen ditugu prezio duinak, gure lana duin pagatua izan dadin, elikadura on eta sanoa ekoiztearen truke. Nola uztartu prezio duinak nekazarientzat eta prezio jasangarriak aberatsak ez diren kontsumitzaileentzat ere? Zer paper jokatu behar du horiek uztartzen nekazal politikak, laguntza publikoek?

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Elikadura burujabetza
Begoña Pedrosa
“Berrikuntza egiteak prozesuan gorabehera asko dakar batzuetan, eta hala behar du”

Lanez lepo harrapatu dugun arren, eskuzabal hartu gaitu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak; elkarrizketarako aurrez adostuta genuen denbora luzatzen utzi digu, luze jo baitu solasaldiak. Karguan urtebete egin duelarik, berrikuntzaz aritu gara Begoña Pedrosarekin,... [+]


Ikastetxeek sukalde propioa izatetik harago, funtsa eskola-jantokien kudeaketa eredua dela adierazi du EHIGEk

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak iragarri duelarik hainbat ikastetxe eta zonaldetan sukaldeak jarriko dituztela, EHIGE gurasoen federazioak dio gaur egun catering-enpresen esku dauden eskola-jantokietako eredua bera aztertzea eta bestelako kudeaketa bat bultzatzea dela... [+]


2025-06-09 | Garazi Zabaleta
Basotxoa
Nafarroako ekoizle eta artisauen azoka berria Iruñeko Basotxoan

Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]


Ongi etorri, entsaladen aroa!

Intxaurrondoak ekainean emango du bere fruitua. Lan bikaina egin du, esfortzuak merezi izan du. Lehen beroaldiekin zirkulazioak eta bihotzak zaintza bereziak behar dituzte. Garrantzitsua da hidratazioa mantentzeko neurriak hartzea –ura, infusioa eta saldak– eta fruta... [+]


2025-05-21 | Estitxu Eizagirre
Baratzegintza agroekologikoa
Iazko udako uzta txarretik bildutako irakaspenak

Uda da sasoirik oparoena baratzean. bai, behintzat, udaberrian ereintza eta landaketa lanak egin badira. iazko uda ez dadila errepikatu desio dute elikagaiak lurrean eta zeruari begira lantzen dituzten laborariek. Izan ere, batez beste %45 uzta txikiagoa jaso zuten. Datu hori... [+]


San Ixidro

Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]


Ikastetxeetan Elikadura Osasuntsu eta Jasangarria Sustatzeko Espainiako dekretua
Beste behin ere... ezer ez aldatzeko

Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.


2025-05-12 | Garazi Zabaleta
Ortulaguntza
Ekoizle txikiei arnas emateko lanpostu publikoa Debagoienan

Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]


2025-04-07 | Jakoba Errekondo
Ustezko nekazaritza eta lur lantzea

Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.


2025-03-25 | ARGIA
Kaleratze arriskuan dago 40 urtez elikadura burujabetza landu duen Bizkaigane proiektua

Bizkaigane elkarteak elikadura burujabetzan oinarritutako proiektua du Errigoitin (Bizkaia), 1983tik. Instalazioak dauden lur eremutik aterarazi nahi du lur jabeak elkartea. EHNE Bizkaia sindikatuak adierazi duenez, instalazioek lege eta administrazio eskakizun guztiak betetzen... [+]


Hasi da Errigoraren udaberriko kanpaina

Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]


“Herri Mugimendua saretu eta eraginkortzeko tresnak eskaini nahi ditu BAMek”

Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]


2025-02-24 | Estitxu Eizagirre
Ziminttere
Sukaldea emakumeen jakintzak partekatzeko botere eta plazer espazio denean

Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.


2025-02-17 | Garazi Zabaleta
Xüxenka
Hurbileko laborari txikiek kudeatutako saltoki kolektiboa Maulen

Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]


2025-02-10 | Garazi Zabaleta
Herrizoma
Gasteizko elikadura sarea eraldaketarako tresna

Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]


Eguneraketa berriak daude