Ubelduak moretuz, tortura itzaletik argitara
1999ko martxoan Aiztondo bailaran jazotako gertaera latzak ez ziren eraso isolatuak izan, Espainiako Estatuak Euskal Herriaren aurka emandako beste urrats errepresiboaren zati baizik. “Todo es ETA” (Dena da ETA) doktrinaren menpean, atxilotu eta inkomunikaziopean gu Madrilgo Tres Cantosen bortizki torturatzen gintuzten bitartean, Joxelu Gerestari (Ttottori) bizitza kendu zioten. Gertaera horiek, beste helburu batzuekin batera, abian zen Lizarra-Garazi prozesua etetea zuten xede. Torturatzaileek argi utzi zidaten komisarian: “Vosotros estaréis en tregua ¡Nosotros no! [Zuek su-etenean egongo zarete, geu ez!”].
Urte luzez bezala, garai horretan ere, torturaren erabilpena ETAren jarduerari emandako erantzun gisa saldu nahi izan zuten. Guk badakigu, ordea, bertsioak eraikitzeko eta gure ahotan horiek baieztatzeko torturatu gintuztela, horrela neurri errepresibo gehiago legitimatzeko bertsio ofiziala eraikitzeko. 18/98ko epaiketa politikoaren muin izango zena.
Bortxatutako gorputzetik hitz eginez, 25 urte geroago ozen esaten dut nire emakume gorputza guda zelai politiko bihurtu zutela
Tortura izan da ideiak eta ideia horiek defendatzen eta horien alde borrokatzen dituztenak gelditzeko estrategia. Inpunitate osoz, inkomunikazioaren babespean Intxaurrondo eta Madrilgo komisariatan sistematikoki egin dena. Estatu aparatu horrek ondo funtzionatu eta estali du torturaren dimentsio beldurgarria Euskal Herrian, klase politikoaren, justizia aparatuaren, medikuen eta medioen konplizitatearekin. Eta horrela utzi nahi du afera, Espainiako Estatuan ziegatan ezkutatuta eta gure hildakoak ahanzturan utzita.
Ttottoren kasuan, tortura azken muturreraino eraman zuten, heriotzaraino. Erailketa suizidioz mozorrotuta. Zoritxarrez, oraindik ere ez dakigu zer gertatu zen, baina badakigu zer ez zen gertatu. Egile zuzenak ez badakizkigu ere, badakigu nor den arduraduna. Estatu terrorismoaren aurrean, gu, torturatuak, torturaren gaitzetik bizirik ateratakoak, lekuko garrantzitsuak gara. Lekukotza horiek itzaletik argitara ateratzen lagun dezaketen “hildako” bizidunak. Gure bizitzak torturatzaileen esku egon ondoren, horien kontrola hartzeko urratsak egin nahi ditugun subjektuak. Bortxatutako gorputzetik hitz eginez, 25 urte geroago ozen esaten dut nire emakume gorputza guda zelai politiko bihurtu zutela. Horren aurka, torturak eragindako ubelduak moretuz, salatuz, kontatuz jarraituko dudala memoria historiko feministari ekarpena egiten.
Suntsitu gintuzten, doktrinak eraiki, Ttotto kendu ziguten, herria izutu nahi izan zuten. Baina zutik diraugu eta ez gara geldituko egia jakin arte. Ttottori, bere etxekoei, ondorengo belaunaldiei eta Euskal Herriari egia zor diegulako.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ordenagailua piztear nintzela, eta udako azken eskaera bailitzan, “amatxo, kontatu artikuluan gaurko karreran ze ondo ibili naizen” eskatu dit txikiak. Kontatu diot trenei buruz hitz egin behar nuela gaurkoan, ez etapen amaierei buruz edota Palestinako banderek izan... [+]
The Searchers filma ari ginen ikusten. Western bat, klasiko bat. Indioek Texaseko familia bati eraso egin eta bahituta eramango dute alaba. John Waynek urteak emango ditu indio gaiztoen atzetik alaba hura erreskatatu nahian. Filmak, bistan da, ez du kontatzen nolakoa zen Amerika... [+]
Radical futures diseinu espekulatibora zuzentzen den estudioak aurkezpen interesgarri bat partekatu du: A quick guide to the mythologies driving tech power (gida azkarra teknologien boterean daudenak gidatzen dituzten mitologien inguruan). Bertan diote Silicom Valleyko eliteak... [+]
Thomas Piketty eta Michael J. Sandel egileek berdintasunaren kontzeptua jorratzen duen liburua argitaratu dute aurten: Equality. What it means and why it matters (Berdintasuna. Zer esan nahi du eta zergatik du garrantzia, Polity argitaletxea). Pentsamendu garaikidean ospe handia... [+]
Moderno izateak, hiztegiaren arabera, “gaurkoa, egungoa; garai berekoa” esan nahi du, eta baita ere, “jakintzak edo teknikak berrikitan eginiko aurrerapenez baliatzen dena”. Baina aro modernoa eta modernitatea aro historiko bat ere izan daitezke; hain... [+]
Bai azalak emonbe! Esaten dute Ondarroan, norbait nabarmen gizenduta ikustean. Ezagun bati alderantzizkoa entzun nion azalari buruz: “Azala hain daukat gorputzaren neurri justukoa, ezen norbaiti keinu egiteko begi bat ixten dudanean uzkerrak ihes egiten... [+]
Badirudi larrazkena agorrila erditsutan hasten dela aldaketa klimatikoaren ondorioz. Euri eskasez hostoak firurikan erortzen dira eta Otso Errekako iraztorrak denbora baino lehen gorritzen dabiltza: ikusgarria da! Historiako udarik beroena ukan dugu aurten eta tenperaturek... [+]
Nahiz eta, entzun dudanez, hala deitzen dioten gertuko herri batekoek. Mugako biztanleok izaera jakin bat omen dugu; nabaritzen omen zaigu inguru horretakoak garela, esaterako, irundarroi. Ba omen dugu zera berezi bat. Ez dut gehiegi sinesten kontu horietan, ondoren zera hori ez... [+]
Edozein arlotan, arazo bat suertatzen denean, eta ia inor ados jartzen ez denean, ohiko galdera plazaratzea da onena: Nori egiten dio mesede?
Ez nuke zuen eguna izorratu nahi; ez jende guztia hitz egiten ari denaz hitz egin ere, baina azken asteotan, uda mugitu honen ondoren, sukaldeko leiho ondoko aulkian eseri eta munduari begira jarrita egon naiz. Begiak zabal-zabalik eta isil-isilik begiratu diot munduari bi... [+]
2024ko irailaren 11n, "Lortzear ote gaude?" izeneko artikulua argitaratu ziguten hainbat hedabidetan. Urtebete igaro da eta garbi esan dezakegu: EHUko gobernu aldaketak (Ferreira zen buru, Bengoetxea da orain) ez digu aurrerabiderik ekarri. Orduko zailtasunek zailtasun... [+]
Aurtengo ekainaren 25ean Eutanasiaren legeak laugarren urtemuga bete zuen. Nire iritziz, lege hori hainbat biztanleren lanari esker lortu da, eta, nolabait, pentsa dezakegu merezitako saria izan dela; izan ere, lege hori lortu bitartean pertsona askok erailketa salaketak,... [+]
2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]
Aste honetan, etxeko lanak jarriko dizkizuet. Hori gertatzen zaigu urte luzetan irakaskuntzan aritu garenoi: dena bihurtzen dugu arbel, etxeko lan eta ikas-egoera. Demagun euskal jai bat antolatu behar dugula herrian. Zer egitarau proposatuko dugu? Nola ospatu, dantzatu eta... [+]