En outubro de 1969 os veciños de Erandio saíron á rúa porque non podían respirar no pobo. Segundo relatou Sare Antifaxista, "naquela época en Erandio había que saír co nariz e a boca tapada para saír á rúa, a roupa colgada adquiría unha cor amarelada e si achegábase demasiado á zona industrial as medias que usaban as mulleres queimábanse. En 1968, un ano antes da morte de Antón Fernández e Josu Murueta, a taxa de cancro de garganta do Gran Bilbao era a máis alta do Estado. Converteuse nunha auténtica loita por respirar e por vivir.
Ao reunirse xente para protestar pola situación, o 28 de outubro, a policía franquista disparou e unha bala alcanzou a Antón Fernández, que morreu tras permanecer 15 días en coma. Durante eses días, un policía vixiou a súa habitación.
Ao día seguinte, Josu Murueta, do mesmo xeito que outro once cidadáns, secundou a folga de denuncia pola morte de Antón e tamén Josu foi alcanzado no abdome por unha bala que lle matou. O hospital, ademais, días máis tarde, chamou á súa muller reclamando os gastos da asistencia sanitaria que recibira.
Días despois celebrouse un xuízo militar, pero non se detivo en nada. Non houbo explicación. Os axentes que interviñeron no suceso non se fixeron cargo das dilixencias, nin tampouco dos que deron a orde de disparar, polo que o caso se pechou. Tamén foron vixiados por tanques e por gardas civís dacabalo.
Estes sucesos foron lembrados de novo en Erandio o domingo 11, nun acto no que se homenaxearon a Antón Fernández e Josu Murueta e esixiron "Verdade, Xustiza, Reparación e Garantías de non repetición": "Queremos saber que pasou, que os culpables asuman as súas responsabilidades e que Antón sexa recoñecido como vítima, porque non pode haber vítimas de primeira e de segunda, porque é a hora e hai que facer xustiza", engadiu.
O documental "Gabarra baltza" resume suceder en Erandio en 1969, a enorme contaminación, a loita por denunciala e reparala e a salvaxe represión lanzada polas autoridades presididas pola alcaldesa Carmen Lekerika sobre a cidadanía.
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.
Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]
Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]
Familiak eskatu bezala, aurten Angel oroitzeko ekitaldia lore-eskaintza txiki bat izan da, Martin Azpilikueta kalean oroitarazten duen plakaren ondoan. 21 urte geroago, Angel jada biktima-estatus ofizialarekin gogoratzen dute.
Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.
33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.