Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.
1938ko maiatzaren 22an, Ezkabako presondegian zeuden 795 gizonek egin zuten ihes, eta hiruk baino ez zuten lortu mugaren beste aldera pasatzea. Tiroz hil zituzten asko, fusilatu beste batzuk eta 585 hartu zituzten berriz preso. "Sarraskia· gogoratzeko ekimena izanen dela esan du Berriozarko alkate Iker Mariezkurrenak: "Berriozar beti egonen da memoria hori berreskuratzearen alde".
Urepelera hiru preso iritsi zirela dio historiak, baina, jakin al dugu gurean gertatutako ondorengoei transmititzen? Zalantza hori argitzeko lan egiten ari da Urepelgo Udala ere: 2Gure aiton-amonei galdetuz gero, bazekiten gertatutakoa. Ez agian zein baseritan izkutatu ziren, baina ihesaldiaz bazuten berririk. Ordea, haien bilobek ez dute ezagutzarik. Udalean, goxotasunez baina indarrez lantzen ditugu halako gaiak", adierazi du Xole Aire Urepeleko auzapezak.
Maiatzaren 17an eginen dute mendi-martxa
Antsoain, Berriozar, Urepel, Iruña, Atarrabia, Ezkabarte, Berriobeiti, Olaibar, Buirlata, Nafarroako Gobernua eta Memoria Institutuak babesten dute mendi martxa hau. GR 225 ibilbidea segituko dute parte hartzaileek eta hiru martxa egiteko aukera izanen da: lehena, luzeena, 53 kilometrokoa da Ezkabako gotorlekutik Urepelera izanen da. Bigarrena, leku berdinetik hasi eta Saigotseraino izanen da, 28 kilometro. Biak, goizeko seietan abiatuko dira. Azkena, 25 kilometrokoa, Saigotsen hasi eta Urepelerainokoa izanen da.
Izen-emateko epea zabalik dago eta ez da beharrezkoa inongo federazioko kide izatea. Lafugamendilasterketa.com webgunean aurki daitezke xehetasun guztiak.
Erromako San Giovanni in Laterano plazan, errutinazko indusketa bat egiten ari zirela, arkeologoek IX.-XIII. mendeetako jauregi baten arrastoak topatu dituzte ezustean. Eta garai hartako aita santuen bizitokia izan litekeela uste dute. Bestela esanda, baliteke Patriarkatua... [+]
Veneziako urmaela, 452. urtea. Hunoen inbasioak bultzatuta, Italiar penintsulako barrualdeko hainbat biztanlek eremu zingiratsuan hartu zuten behin behineko babesa. Baina lonbardiarren inbasioak iritsi ziren urte batzuetan, eta bizitoki iraunkorra bihurtuko zen etorkin... [+]
Geroz eta gehiago dira neandertalek uste baino gaitasun kognitibo aurreratuagoak zituztela adierazten duten ikerlanak. Azkena Journal of Archeological Science aldizkarian argitaratu da, eta 2003an Errusiako Mezmaiskaya kobazuloan aurkitutako hezurrezko lantza-punta du... [+]
Indo ibaiaren harana, duela 5.000 urte inguru. Mohenjo-Daro hiriak 35.000 biztanle inguru zituen eta, berriki PNAS aldizkarian argitaratutakoaren arabera, Giniren koefiziente oso baxua zuen, 0,22koa –koefiziente horrek gizarteen desberdintasun ekonomikoa neurtzen du,... [+]
Azkenaldian liburu batekin gozatzen aritu naiz. Oso denbora laburrean bi aldiz irakurri dut; lehendabizikoan gozamen hutsez eta bigarrengoan arkatza eskuan. Rodrigo Villalobos arkeologo espainolaren Hoces de piedra, martillos de bronce lanak historiaurreko gizartea arakatzea du... [+]
Espainiako sei pertsonaren gorpuak identifikatu dituzte. Urduñako desobiratze lanak 2024ko abenduak amaitu ziren eta guztira 93 pertsonaren gorputzak berreskuratu zituzten. Aurkikuntza berriekin, hamazazpi pertsona dira jada identifikatu dituztenak.
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Kartago, K.a. 814 inguruan. Feniziarrek kolonia bat fundatu zuten, eta Mediterraneo ekialdean nagusi zen zibilizazioa mendebaldera hedatu zen. Bi mende eta erdi geroago, Tiro feniziar metropolia gainbehera etorri zenean, Kartago independizatu egin zen eta bere eragina... [+]
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Rudolf Botha hizkuntzalari hegoafrikarrak hipotesi bat bota berri du Homo erectus-i buruz: espezieak ahozko komunikazio moduren bat garatu zuen duela milioi bat urte baino gehiago. Homo sapiens-a da, dakigunez, hitz egiteko gai den espezie bakarra eta, beraz, hortik... [+]
Böblingen, Germaniako Erromatar Inperio Santua, 1525eko maiatzaren 12a. Georg Truchsess von Waldburgek Wurtembergeko nekazari matxinatuak mendean hartu zituen. Handik hiru egunera, maiatzaren 15ean Filipe Hessekoak eta Saxoniako dukeak bat egin zuten errebelde turingiarrak... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.