Elkanori Bira herri ekimena Getaria inguruko hainbat internazionalistak, historialarik, idazlek eta kazetarik sustatutako ekimena da, 2019ko uztailean sortua, ehun bat herri mugimendu eta eragileren babesarekin. Elkanoren eta historia eurozentristaren inguruan hausnarketa bultzatzeko asmoa du, orain arte historia ofizialak isilarazitakoak lehen lerrora ekartzeko: emakumeak, jatorrizko herriak eta inperialismoaren kalte zuzenak sufritu eta sufritzen dituztenak.
Axier Lopez Elkanori Bira... [+]
Eduki hauek interesatzen zaizkizu? Kanal honen RSS jariora harpidetu zaitezke.
Elkanoren mundu bira
Hankaz gora jarri zaigu mundu borobil hau eta erantzun bila gabiltza edonon, larrialdi sanitarioari, egoera ekologiko jasanezinari eta ekonomia globalaren kolapsoari ezin neurria hartu. Nola iritsi gara honaino? Atzera begira, jabetu gara egungo sistemaren errak engainu historiografiko sakona duela jatorri: kapitalismoa bateraezina da demokraziarekin. Desberdintasunean eta indarkerian oinarritzen da, esklabotzan, azken batean.
Suge baten tankeran denboran zehar azala mudatu duen fenomeno... [+]
1994ko Maité filmean (Eneko Olasagasti eta Carlos Zabala), Mikel Garmendia aktore handiak euskal kulturaren lerdokeria ariketa maitagarria gorpuztu zuen pertsonaia batean, Habanan Aro Bereziaren garaian girotuta. Garmendiak maisuki laburbildu zuen klixe bat, non zintzotasuna, inozentzia eta lanerako gogoa euskaldun-izaeraren funtsa gisa erakusten zituen. Hala, filmaren pasarte batean, funtzionario kubatar bat, Mikelen pertsonaiak prestatutako bi angula plater irentsi ondoren, kexu zen... [+]
Vicente L. Rafael historia irakaslea da AEBetako Seattleko Washington Unibertsitatean. Elkanoren Mundu Birari buruz Euskal Herrian ekoitzi eta diruz lagundutako filmak piztu duen eztabaidaz idatzi du Filipinetako Rappler hedabidean. Espainiako inperioaren krudelkeriak ezkutatu eta zoritxarreko estereotipo arrazista kolonialak birzirkulatzen dituen filma dela dio. Euskaratuta osorik irakurgai jarraian.
Mundu Biraren bosgarren mendeurrena eta Joan Sebastian Elkano goraipatzeko Espainiako eta EAEko erakunde publikoek sustatutako ekitaldiek aurrera jarraitzen dute. Oraingoan, ordea, ekimen horietako batek ez du helburua lortu. Unibertsoko izar bati Elcano izena jartzeko ekimena sustatu zuen Elkano Fundazioak, Aranzadi eta Iruñeko planetarioaren laguntzaz. Baina ez dute lortu.
Victoria itsasontziko maisua zen Anton Salamon albaniarra eta Antonio genoarra haren itsagizonetako bat. Haiek ez zioten munduari bira eman, ordea. Duela 500 urte abenduaren 20an Jaon Sebastian Elkanoren ontzia Brasilera heldu zen, eta Salamon urkatzea agindu zuen Fernando Magallaesek, “sodomiagatik”, Antonio itsas-gizonarekin "naturaren aurkako" harremanak izatea leporatuta. Eta orduko botere-harremana ikusita, litekeena da bortxaketa izan izana. Espedizio armatuak... [+]
Espainiako eta Euskal Herriko erakunde pubilkoen diruz lagundutako eta sustatutako Elkano, lehen mundu bira filma animaziozko lanik onenaren Goya sarirako izendatu dute. Bien bitartean, film hori bera zinemetan eskaini ala ez aztertzen ari dira Filipinetan, hango banatzaileak atzera egin ostean.
ARGIAko kazetari Axier Lopezek azaroaren 13an Azpeitiko Basazabal jauregian Elkanoren mundu birari eta haren ospakizunei buruz emandako hitzaldia. Argazkia: uztarria.eus
Filipinetara begira jarri gara Axier Lopez ARGIAko kazetariarekin, Elkanori buruz ekoitzi berri duten animaziozko euskal filmak haserrarazi egin baititu hango herritarrak. Elkano eta Magallaesen espedizio armatuak Espainiako kolonialismoaren lehen mugarria ezarri zuen Filipinetan, eta herritarrek ez dute ahaztu, umeentzako animaziozko filmaz mozorrotu badute ere.
Hasieran Espainiako Erresumaren aldia izan zen, eta denok ikusi genuen zer zegoen bosgarren mendeurrenaren kari antolaturiko ekitaldien atzean. Kulturen arteko topaketa gisa erakutsi ziguten hura genozidioaren ospakizuna zen, ez zegoen benetako gogoetarik ez bestelako begiradarik gertatuaz. Orain bozketa egun orori «demokraziaren festa» nola, «Hispanitatearen festa» deitu zitzaion 1992ko mozkorraldi patriotiko hari, eta guk (diferenteak, formatuak, kritikoak beti) atoan... [+]
Filipinetaraino iritsi behar izan du. Europa zuriko zinema aretoak igaro, eta Filipinetara iristear dagoenean sortu da eztabaida. Eztabaidarik esanguratsuena behintzat, balitekeelako beste tokiren batean ere alarmak piztu izana Elkano, lehen mundu-bira filmak, baina zalaparta handirik ez da entzun. ARGIA astekariaren bitartez irakurri ditut sare sozialetan filipinarrek egindako boikoterako deiak. Txio batekin geratu naiz: "Benetan urteak bota dituzuela kolonizatzaileak heroitzat eta... [+]
