“Gazte askok Palestina mapan kokatu ere ez dute egiten”
Arrieta oriotarra duela hiru urte hasi zen lanean UNRWAn, Ekialde Hurbileko Palestinar Iheslariei Laguntzeko Nazio Batuen Agentzian. 1948ko Nakbaren ondoren, 700.000 errefuxiaturi laguntza emateko sortu zen erakundea. Euskal Herrian, Arrieta ikastetxeetan aritzen da belaunaldi berriei Palestinaren historia eta gaur egungo egoera azaleratzen, beti ere hemen bizi diren palestinarrekin batera. Elkarrizketa Israelgo eta Palestinako azken gertakariak baino lehenago egindakoa da.
“Sei milioi pertsona errefuxiatu palestinar daude munduan barrena, eta gehienak, han daude: Zisjordania, Gaza, Jordania, Siria eta Libanon. 'Errefuxiatu' hitzaren aurretik 'pertsona' erabiltzen dut, sarri migratzaile edo errefuxiatu hitzaren inguruan etiketa moduko bat sortzen dugulako gure iruditerian, zenbaki bat bailitzan, eta pertsonak direla ahazten dugu. Zu eta ni bezalakoak, bizirautearen gurpil zoroan bizi direnak. Alabaina, asko antolatuta daude, badute hitza, eta ez ditugu bigarren mailakotzat hartu behar. Eurozentrismoa oso kaltegarria da, ikuspuntu arrazista du eta ezjakin hutsak gara. Hori iraultzen ahalegintzen naiz ikastetxeetan, gizarte eraldaketarako hezkuntzan”.
Nola azaldu nerabeei zer gertatzen ari den?
Testuingurua beti hartzen dut kontuan, eta kasu honetan, egungoaz gain, testuinguru historikoa ere ezinbestekoa da. Gazte askok Palestina mapan ez du kokatu ere egiten. Gaza, agian, eta justu-justu. Palestinar errefuxiatuekin jarduten dugu zuzenean, Euskal Herrian bizi direnekin, eta nirekin etortzen dira ikastetxeetara. Hori da, nire ustez, benetako historia ezagutzeko modurik erakargarriena, ahoz aho, bertakoekin.
Badute kuriositatea euskal gazteek?
Baietz esango nuke, baina kontatzen ez bazaie, erakusten ez bazaie, ez dute jakinen. Mass mediek kontatzen duten apurra baino ez dakite eta hori ere askorik ez. Gu Zisjordaniaz eta Gazaz aritzen gara bereziki. Zisjordanian, 2002. urtean eraikiriko 700 kilometroko harresia dagoela esaten diezunean, checkpointak, etengabeko presentzia militarra, ibilbide laburra litzatekeena oztopo horiek guztiak gaindituz egin behar dutela ikustean, harritu egiten dira gazteak, noski.
Gazak bizi duen blokeoaren berri ere gutxik dute. Ezin atera eta ezin sartu bizi direla jakiten dutenean, zuzenean palestinar errefuxiatu baten ahotik, haien egunerokoa irudikatzea errazagoa zaie nerabeei.
Ahlam. Bizitza batekin amestuz komikia tresna gisa atera duzue.
Bai, lan metodologia erakargarria erabiltzea, gaurkotua erabiltzea ezinbestekoa da. Komikia bada tresna eraginkorra. Mezuak sinpleak dira, zuzenak, eta irudien bidez osatua egoteak asko laguntzen du.
Azken hori osatu ahal izateko, Libanon errefuxiatuta dauden 20 emakume palestinar baino gehiagorekin hitz egiteko aukera izan genuen. Azkenean, lau dira liburuko protagonistak: Ahlam, Hiba, Wahida eta Rawaa. Askotariko adin, lanbide eta kanpalekutako errealitatea azaleratu nahi izan dugu. Haien kontakizunetik abiatuta, hango eguneroko bizitza azaltzen du komikiak.
Rawaa, adibidez, gizarte zerbitzuetan jarduten duen emakume bat da. Wahida, Siriako gerratik ihes egin zuen emakume bat da. Sirian, jada, errefuxiatua zen, eta beraz, bigarren aldiz errefuxiatu behar izan zuen orain dela hamar urte. Hibaren bidez aldiz, neska gazteen bizitza agerrarazi nahi izan dugu. Kirola da bere pasioa eta emakume izate soilagatik gainditu behar dituen hamaika oztoporen berri ematen du liburuak.
Azken batean, Libanon zein egoera humanitario duten kontatzen du. Beste bizitza baten ametsa edukita bizitzea zer den adierazi nahi izan dugu, beti ere, eurozentrismoa apurtu eta emakume horiek berdinetik berdinera tratatu eta begiratuta.
Eurozentrismoa edonon…
Bai, zoritxarrez. Kontrakoa uste badugu ere, Libanon esate baterako, eta beste leku gehienetan ere, emakumeak antolatuta daude. Ez dira biktimak. Badute hitza. Gure iruditerian emakume arabiarra zapaldua da, ez-jakina, isila, denak berdinak dira... eta ez. Hori da, hain zuzen ere, ikastetxeetan lantzen duguna. Hori bera apurtzea da erronka. Metodologiak erakargarria izan behar du, ordea, nerabeak “harrapatzeko”. Horregatik jarduten dugu zuzeneko lekukotasun, bideo eta komikiekin, besteak beste. Ikusten dute emakume palestinarrak Instagramen aritzen direla, youtuber direla, eta aurreiritziak erabat apurtzen dira.
Libanoko errefuxiatuekin lan egin izan duzu.
Lan bidaia bat egiteko aukera izan dut. Esan daiteke han daudela errefuxiatu izateko baldintzarik okerrenak, eta han daudenak bizi direla egoerarik okerrenean: langabezia tasa handia, inflazioa, immigrazio irregularra, ihes egin nahi eta ezin. Errefuxiatu estatusak ez du askorik bermatzen. Oso kanpaleku populatuak dira, lur zati soil bat, plazarik gabe, parkerik gabe… hormigoizko etxebizitza altuak, gora hazi behar baitute bai ala bai, espazio faltagatik.
Emakumeekin jardun nuen nik, egunerokoari aurre egiteko sekulako estrategiak garatzen dituzte. Sukaldeak oso garrantzitsuak dira, adibidez. Bertan antolatzen dira, bertatik egiten dute gastronomia, jakintza eta kultura palestinarraren transmisioa. Berebiziko garrantzia ematen diot horri, noski. Ordainpeko lana ere lortu izan dute, enpresa txikiak sortuz.
Hara joan ohi garenean, ikastera goaz, baliabide materialak eskaintzera, beraiekin batera jarduteko. Ez goaz ezer irakastera. Badakite, eta gu baino askoz gehiago! Hemen ez dago gu eta haiek. Denok gara gu. Nazioarteko kidetza ikuspuntutik jardutea oso garrantzitsua da. Parekotzat hartzen dugu elkar.
Ezjakinak gara.
Oso ezjakinak gara eta dena nahasten dugu, musulmanak, arabiarrak, denak nahasten ditugu!
Titular soilekin eta pare bat irudirekin konformatzen gara, eta uste dugu jada badakigula, eta ez! Zenbat aldiz esan ote dut badagoela musulmana ez den arabiarrik, eta alderantziz! Testuingurua, hainbat iturritatik datorren informazioa eta jakintza gosea berreskuratu behar ditugu, munduan benetan gertatzen ari dena ulertzeko.
"Israelen kontrako boikot kanpainak martxan dauden honetan, kulturgileoi lerratzea dagokigu", adierazi du Saioa Alkaizak komunikabideetara igorritako oharrean. BDZk txalotu egin du Alkaizaren erabakia, eta Elkar argitaletxeari gonbita luzatu dio, "erabaki ausartak... [+]
Bi herrialdeek jakinarazi dute ez direla 2026ko Eurovision jaialdira aurkeztuko Israelek parte hartzen jarraitzen badu. Espainiako Gobernuko Kultura ministro Ernest Urtasunek ere iradoki du Espainiak ez lukeela parte hartu beharko.
Israelgo zazpi jokalariek uko egin diote Sestaoko xake txapelketan jokatzeari, beren parte hartzearen aurka antolatutako protesten ondoren. Antolakuntzak aurretik eskatu zien parte ez hartzeko edota Israelgo banderarik ez erabiltzeko.
Palestinak pairatzen duen genozidioa salatzeaz gain, sionismoaren "konplizeak" seinalatzea ere du helburu Ibaitik itsasora deitu martxak. Palestinarekin elkartasunean aritzen diren hainbat eragilek elkarlanean antolaturiko ekimena irailaren 20an bururatuko da Hendaian... [+]
EB eta Israelen arteko “Elkartze Akordioaren merkataritza arloa partzialki etetea” proposatu du Europako Batzordeko presidenteak. Neurriak indarrean jartzeko EBko herrialdeen gehiengoak eman behar dio babesa, eta hori “oso zaila” izango dela adierazi du... [+]
Osasuna futbol taldeak bat egin berri du AHTren aldeko enpresarien plataformarekin. Baina, "kirola eta politika ez dira nahastu behar" 'koinatuen' esaldirik gogokoena Bilbon gertatutakoaz besterik ez dugu entzun. 23 hilabetez jarraian estatu genozida batek... [+]
Europako hainbat unibertsitatetan ikasleek abiatutako dinamikarekin bat egin du IAk, eta hurrengo deialdietara adi egoteko eskatu du.
Global Sumud Flotillan parte hartzen duen Alma itsasontziari drone bidez eraso egin diote asteartetik asteazkenerako gauean, Tunisiako kostan. Aurreko egunean berdina gertatu zitzaion ontzidiko beste itsasontzi bati eta beraz, bi egunetan pairatutako bigarren erasoa da.
Erasoaren helburu izan direnak Trumpek proposatutako su-etena negoziatzen ari zirela azaldu du Hamasek, eta bost kide hil dituztela ziurtatu; Qatarreko segurtasun indarretako beste pertsona bat ere hil da bonbardaketan. Israelek erasoa baieztatu du, eta Qatarrek “eraso... [+]
Hirian milioi bat pertsona inguru bizi da egun, eta ez dute nora jo. Pazienteekin eta lanean geratuko direla adierazi du Shifa ospitaleko zuzendariak, eta babesa eskatu dio nazioarteari. Bestalde, gauerdian, Global Summud Flotillako ontzi bati eraso egin dio drone batek... [+]
Pedro Sánchez Espainiako presidenteak adierazi du, legez arma-blokeoa ezarrita, presioa eragin nahi dutela Benjamin Netanyahurengan. Sánchezek deitoratu du nazioarteko komunitatearen zati baten “indiferentzia” eta Israelgo Gobernuarenganako... [+]
“Ez gintuen harritu nola hartu gintuzten Euskal Herrian, ezker muturreko ekintzaileen eta separatisten gotorlekua baita”, adierazi du Sylvan Adams-ek.
Astelehen goizaldean 23 palestinar gutxienez hil dira Gazako hiriburuan, tartean bi haur gosetearen ondorioz. Igandeaz geroztik gutxienez 50 etxebizitza eraikin eraitsi ditu Israelek, beste 100 kaltetu, eta desplazatuen kanpamenduetako 200 denda suntsitu.
Etengo du. Hori da kaskora supituan etorri zitzaidan pentsamendua, gosaria ahoan eta Euskadi Irratia sintonian, Imanol Pradales lehendakaria entzun nuenean CAF “gogoeta etikoa” egitera gonbidatuz, Palestinako lur okupatuetan trena eraikitzeko duen kontratua eten edo... [+]