Kaukasoar iritsi berriak

  • Gottingen (Alemania), 1775. Johann Friedrich Blumenbach antropologo gazteak lehenengoz erabili zuen “kaukasoar” hitza azal zuriko gizakiak deskribatzeko.

1775ean, Johann F. Blumenbach (1752-1840) antropologoak bost giza arraza bereizi zituen garezurraren arabera, eta “kaukasoar” hitza erabili zuen horietako bat deskribatzeko. (argazkia: Wellcome Collection)
1775ean, Johann F. Blumenbach (1752-1840) antropologoak bost giza arraza bereizi zituen garezurraren arabera, eta “kaukasoar” hitza erabili zuen horietako bat deskribatzeko. (argazkia: Wellcome Collection)

Johann Friedrich Blumenbach-ek, De generis humani varietate nativa lanean, hainbat jatorritako garezurrak aztertu ondoren, alemaniarrak bost giza arraza bereizi zituen 1775ean: etiopiarrak edo beltzak; mongoloideak edo horiak; malaysiarrak edo marroiak; amerikarrak edo gorriak; eta kaukasoarrak edo zuriak.

Blumembachek uste zuen arraza indoeuroparrak Kaukaso inguruan zuela jatorria. Horregatik aukeratu zuen Georgia inguruko garezur bat prototipo gisa, eta horregatik erabaki zuen “kaukasoar” hitza erabiltzea arraza hori deskribatzeko.
Johann Blumenbachen alde esan behar da garbi adierazi zuela bere ustez arrazen artean ez zegoela hierarkiarik, bata ez zela bestea baino hobea. Hau da, berea ondorio zientifiko hutsa zela, osagai sozial edo etikorik ez zeukana. Baina, batetik, berea bezalako ikerlanak arrazakeria justifikatzeko erabili izan dira luzaroan, egileak bestelako asmoak izan arren. Eta, bestetik, bere lanaren oinarria zientifikoki okerra zen, egun bai baitakigu giza arrazarik ez dagoela.

Johann Blumenbachen ikerlanak arrazakeria justifikatzeko erabili izan dira luzaroan, egileak bestelako asmoak izan arren

Gainera, azken urteotako ikerlanek agerian utzi dute azal zuria uste baino ezaugarri askoz berriagoa dela. 2014an Leongo (Espainiako Estatua) La Braña aztarnategiko Mesolitoko giza arrasto batzuen genoma sekuentziatzea lortu zuten, eta duela 7.000 urteko gizaki hura azal ilunekoa zela ondorioztatu. Horrek esan nahi du egokitze genetikoa Neolitoan gertatu zela, nekazaritzak dietan, metabolismoan eta immunitatean eragindako aldaketek ahalbidetu zutela egokitze genetiko hura. Hortaz, duela 14.000-13.000 urte Ekaingo hormak margotu zituzten gizakiak, esaterako, ez ziren zuriak edo kaukasoarrak.

Eta, hala ere, Blumenbachek aukeratutako hitza asko erabiltzen da. AEBetan azal zuriko gizabanakoak deskribatzeko termino ofiziala da, kaukasoar eta afroamerikar esatea zuzenagoa baita, nonbait, zuria edo beltza esatea baino. Eta handik etorritako albiste, film edo telesailetan etengabe errepikatzen da.
 

Hala, “kaukasoar” hitza “zuria” esateko modu politikoki zuzena bihurtu da, jatorrian arrazista eta, gainera, zientifikoki okerra den arren.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Arrazakeria
2025-05-08 | Gedar
Ostiralean mobilizatzera deitu dute, Bilbon izan den azken eraso polizial arrazista salatzeko

Mariaren Bihotza plazan egingo dute elkarretaratzea, 18:30ean, ertzainek erasotako pertsonei elkartasuna adierazteko eta inpunitate polizialari ezetz esateko.


Ertzaintzaren eraso arrazista bat salatu dute Bilboko San Frantzisko kalean

Erasoa ile apaindegi batean egin zuen Poliziak iragan astean, Bilboko Kontseilu Sozialistak salatu duenez. Ile apaindegiko kamera baten irudiak zabaldu dituzte.


Pertsonon datu-pribatutasuna ezbaian, delinkuentziaren aitzakian

Kondenatutako atzerritarren nazionalitateari buruzko datuak argitaratuko dituela adierazi du Erresuma Batuko Barne ministroak. Bide beretik, pasa den astean ezagutarazi zen Aste Nagusian atxilotutako 79 pertsonaren argazkiak filtratu zituela Ertzaintzak.


2025-04-23 | El Salto-Hordago
Arun Kundnani: “Arrazakeriak gizarteko baliabideen banaketarekin du zerikusia”

Militante eta ikerlari antiarrazistak abiapuntu argia adierazten du: arrazakeriaren aurka borrokatzea ez da zeregin psikologiko edo diskurtsibo bat, baizik eta egiturak desegiteko premia.


Instituzioek preso atzerritarren birgizarteratzea oztopatzen dutela salatu du Salhaketa Nafarroak

Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.


Segurtasuna, etorkinak eta beldurra

Segurtasun falta dagoen irudipena handitu dela azaldu du Eustaten azken txostenak. Gurean, Trapagaranen, Segurtasuna orain, delinkuenteen aurka manifestaziora deitu dute herritar batzuek.

Bi izan dira sentsazio hori zabaltzeko arrazoiak. Batetik, udalak Udaltzaingoaren... [+]


2025-03-31 | Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok

Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.


Gasteiz Anitza sortu dute, auzoetako arazoak integrazioaren bidez konpontzeko

Hainbat kolektibo daude Gasteiz Anitzaren atzean. Egoera larrien aurrean "soilik poliziaren esku hartze gehiago" eskatzen duen eta "eskubideen urraketei entzungor" egiten dion ereduaren aurrean, beste praktika eredu bat egiteko saiakera dela adierazi dute... [+]


2025-03-25 | Euskal Irratiak
Giza-kate bat Baionan, arrazismoaren eta faxismoaren goititzearen kontra

Hirurehun bat pertsona hurbildu ziren jende katea osatzeko Marengo eta Pannecau zubien artean.


Trintxerpetik hasita, “auzo seguruen alde”

Trintxerpen hasi eta Donostian bukatu da hainbat kolektibok deitutako XXVIII. Arrazakeriaren Kontrako Martxa.


2025-03-19 | June Fernández
Meloi saltzailea
Black lives matter

Hurrengo ariketa egin ezazu zure lantokian, euskaltegian edo gimnasioan:

Altxa eskua Minneapoliseko George Floyd nor den dakizuenok.

Altxa eskua Madrilgo Mame Mbaye nor den dakizuenok.

Altxa eskua Barakaldoko X nor den dakizuenok.

Mame Mbaye manteroa duela zazpi urte... [+]


‘Seguru? Auzo seguruen alde’ leloa izango du aurtengo arrazakeriaren eta xenofobiaren kontrako martxak Donostian

1960ko martxoaren 21ean, Hegoafrikako Poliziak 69 lagun hil zituen apartheidaren kontrako manifestazio baketsu batean. Ordutik, egun hori Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Nazioarteko eguna ospatzen da, aldarrikapenez beteta. SOS Arrazakeriak urtero gai ezberdin bat lantzeko... [+]


2025-03-18 | Gedar
Eraso arrazista bat izan da Lekeition

 Lau turistak eraso zieten jatorri pakistandarreko hainbat langileri, Lekeitioko Gazte Asanbladak salatu duenez.


Eguneraketa berriak daude