Nork asmatu zuen inprenta?

  • Mainz (Alemania), 1455. Johannes Gutenbergek Biblia inprimatu zuen, berak asmatutako tipo mugikorreko inprenta erabiliz. Horixe da izenburuko galderaren erantzun ohikoena.

1377ko 'Jikji' testu budista, Gutenbergen Biblia baino hamarkada batzuk lehenago inprimatua. (arg.: Koreako Kultura Museoa)

Europako hainbat herrialdetan, ordea, herrikide batek asmatu zuela aldarrikatzen dute: Estrasburgon  Johannes Mentelinek, Italian Panfilo Castaldik eta Herbeheretan Laurens Costerrek. Eta, hala ere, Txinan, XI. menderako, abian ziren tipo mugikorrak erabiltzen zituzten inprentak.

Bi Sheng Txinan jaio zen 990. urtean, eta tipo mugikorren asmatzailetzat jotzen da. Hasieran, orrialde osoak egurretan zizelkatuta inprimitzen zituen testuak. Hori ez zen berria; antzeko teknikak erabili izan ziren, esaterako, Antzinako Erroman. Baina hurrengo pausoa, letrak banan-banan egitea izan zen, eta letrak mugituta edozein testu osatzea. Egurraren ordez zeramika ere erabili zuen Bi Shengek.

Korean, XIV. mendean, mongoliarrek Jikji testu sakratu budistaren kopia bakarra erre zuten. Orduan, Goryeo dinastiako Choe Yun-ui ministroari Bi Shengen asmakizunaz baliatzea bururatu zitzaion. Asmakizun txinatarrari txanponak egiteko erabiltzen zuten teknika erantsita, metalezko tipo mugikorrak asmatu zituen eta, hala, 1377an Jikjia nahi beste aldiz kopiatu zuen inprenta berrian.
Gutenbergek liburuak inprimatzeko eta, hala, ezagutza zabaltzeko egindako ekarpena ezin da zalantzan jarri, baina berak ez zuen inprenta asmatu eta Biblia ez da inprimatutako libururik zaharrena, zenbaiti hori onartzea kostatu arren. Unescok 2001ean aitortu zuen 1377ko Jikji korearra dela gordetzen den liburu inprimaturik zaharrena.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Txina
Yuk Hui. Zenbat buru, hainbat teknologia
"Ez dut uste mundu bidezkoagorik lortuko dugunik datu gehiago bilduz"

Pasa den urtarrilean, Yuk Hui filosofoak hitzaldi bat eskaini zuen –solasaldi bat, hobeto esanda– Donostiako Tabakaleran. Azken urteotan oihartzun handia izan du haren lanak, eta goraino bete zen aretoa. Besteak beste, monoteknologismoaren pentsamendu-ildoa kritikatu... [+]


Chinatown: zokoratuak eta zukutuak

Txina, 1417 urte inguruan. Zheng He almiranteak, Ming dinastiako enperadoreen soldatapeko esploratzaileak esan zuen posible zela “mundu osoa ibiltzea Txinatik irten gabe”. Ordurako Indiako Ozeanoan, Itsaso Gorrian eta Asiako hego-ekialdean zabaltzen hasia zen kolonia... [+]


Eguneraketa berriak daude