Ez da ezer gertatzen
Versailles (Frantzia), 1789ko uztailaren 14a. Luis XVI.a (1754-1793) Frantziako eta Nafarroako erregeak hitz bakarra idatzi zuen bere egunkarian: Rien (ezer ere ez).
Jauregitik hamazazpi kilometrora, herritarrek Bastilla espetxea hartu zuten egun hartan eta, hala, Frantziako Iraultza piztu zen. Urte batzuk geroago, astearte hartan abiatutako prozesuaren ondorioz, gillotinak burua gorputzetik bereiziko zion erregeari.
Baina Iraultza piztu zen egunean Luis XVI.aren burua herritarren arazoetatik oso urrun zegoen. Herritarren goseak eta atsekabeek ez zuten lekurik haren egunkarian, bere kezka nagusia ehiza baitzen. Uztailaren 14a ehizan eman ondoren, ehizaki bat bera ere bota ez zuelako idatzi zuen Rien triste hura.
Ez zen bera izan egun historikoetan errealitatetik urrun bizi zen monarka bakarra. 1917ko otsailaren 23an –martxoaren 8a, gregoriar egutegiaren arabera– Errusiako Iraultzaren lehen fasea, Otsaileko Iraultza, abiatu zen Petrogrado hiriburuan. Gizonezko gehienak frontera bidaliak zituzten, emakumeek soldata eskasen truke lanaldi luzeak egin behar zituzten fabriketan eta erosteko ahalmenak behera egin ahala, hornikuntza arazoek eta goseak gora egin zuten. Biharamunean errebolta zapaltzeko ahalegin bortitzek ez zuten helburua lortu. Egun batzuk geroago protestak herrialde osoan zabalduta zeuden eta armadako kide asko ere gobernuaren aurka altxa ziren. Otsailaren 26an ez zirudien Nikolas II.a tsarra (1868-1918) oso kezkatuta zegoenik; bere egunkarian idatzi zuen goizean mezetara joan zela, jende askorekin gosaldu zuela, tsarinari ohiko gutuna idatzi ziola, tea hartu zuela eta arratsaldean dominoan jokatzen aritu zela. Handik lau egunera abdikatzera behartu zuten eta 1918ko uztailean hil zuten familiarekin batera.
Lehen Mundu Gerraren hasiera ere ez zuten denek berdin hartu. 1914ko ekainaren 18an Franz Ferdinand artxidukea hil zuten Sarajevon. Frantziako presidente Raymond Poincaré hipodromoan zegoen berria telegrama bidez iritsi zitzaionean. Ez zuen krisi batzorderik bildu edo urgentziazko neurririk hartu ondorioak aurreikusteko edo erantzuna prestatzeko; zaldi-lasterketei adi jarraitu zuen.
Arduradun politiko horiek ez entzunarena egiten zuten bitartean, zenbait herritarrek albisteak jaso bai, baina ez zeukaten gertakizunen inguruko erabakiak hartzeko ahalmenik. Eguneroko jardunekin jarraitzea besterik ez zuten. Hauxe idatzi zuen bere egunkarian Franz Kafka (1883-1924) idazleak 1914ko abuztuaren 2an, Gerra Handia ofizialki hasi eta ordu gutxira: “Alemaniak gerra deklaratu dio Errusiari. Arratsaldean, igeri egitera joan naiz”.
Qumrameko biribilkiek eta Itsaso Hileko Eskuizbribuek (K.a. III-K.o. I) judaismoaren eta kristautasunaren garapenari buruzko informazio eta interpretazio asko eragin ditu aurkitu zituztenetik. Berriki AA erabiltzen duen Enoch datazio sistemaren bidez, izkribu zaharrenak uste... [+]
Ascension uhartea, 1725eko maiatzaren 5a. “Holandar ontziteriako komandantearen eta kapitainen aginduz, ni, Leendert Hasenbosch, uharte bakartu honetan lehorreratu naute, nire zorigaitzerako”.
Herbeheretar marinela, 1695ean Hagan jaioa, Ekialdeko... [+]
Austraiko Wels hirian, erromatar garaiko Ovilava kolonian, mila metro koadrotik gorako villa aberatsa industen hasi ziren 2023an, eta, berriki, K.o. II. mendeko hiru mosaiko aurkitu dituzte. Arduradunen esanetan, aurkikuntza horretan "bat egiten dute kalitate artistikoak,... [+]
Segovia (Espainia), duela 43.000 urte inguru. Neandertal batek hatza pigmentu gorritan busti eta puntu bat margotu zuen 25 cm inguruko harri baten erdian. Harria 2022an aurkitu zuten arkeologoek San Lazaro leizean, eta, analisi multiespektral xehea egin ondoren, puntu gorri... [+]
Canfranc (Huesca, Espainia), 1940ko ekaina. Charles De Gaulle jenerala buru zuen Londresko Frantzia Askearen gobernuak erabaki baten berri eman zion Albert Le Lay Canfranceko nazioarteko tren geltokiko Frantziako aduanako arduradunari: bere postuan geratu behar zuen. Ez zirudien... [+]
Duela mende bat Perun aurkitutako momia baten aurpegiko tatuajeak aztertu berri dituzte. Emakumezko baten momia da eta 800 urte inguru ditu. Adituek ez dakite zer funtzio zuten tatuaje horiek, baina oso bereziak direla nabarmendu dute.
Batetik, aurpegiko... [+]
Saint-Cloud (Frantzia), 1810eko apirilaren 1a. Napoleon enperadorea Maria Luisa Austriakoarekin ezkondu zen, eta eztei-tarta ikusgarria Marie-Antoine Carême (1784-1833) sukaldari ospetsuak egin zuen.
Baina Carême gorteko luxuetatik urrun jaio zen, Pariseko... [+]
Veneziako urmaela, 452. urtea. Hunoen inbasioak bultzatuta, Italiar penintsulako barrualdeko hainbat biztanlek eremu zingiratsuan hartu zuten behin behineko babesa. Baina lonbardiarren inbasioak iritsi ziren urte batzuetan, eta bizitoki iraunkorra bihurtuko zen etorkin... [+]
Erromako San Giovanni in Laterano plazan, errutinazko indusketa bat egiten ari zirela, arkeologoek IX.-XIII. mendeetako jauregi baten arrastoak topatu dituzte ezustean. Eta garai hartako aita santuen bizitokia izan litekeela uste dute. Bestela esanda, baliteke Patriarkatua... [+]
Indo ibaiaren harana, duela 5.000 urte inguru. Mohenjo-Daro hiriak 35.000 biztanle inguru zituen eta, berriki PNAS aldizkarian argitaratutakoaren arabera, Giniren koefiziente oso baxua zuen, 0,22koa –koefiziente horrek gizarteen desberdintasun ekonomikoa neurtzen du,... [+]
Geroz eta gehiago dira neandertalek uste baino gaitasun kognitibo aurreratuagoak zituztela adierazten duten ikerlanak. Azkena Journal of Archeological Science aldizkarian argitaratu da, eta 2003an Errusiako Mezmaiskaya kobazuloan aurkitutako hezurrezko lantza-punta du... [+]
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Kartago, K.a. 814 inguruan. Feniziarrek kolonia bat fundatu zuten, eta Mediterraneo ekialdean nagusi zen zibilizazioa mendebaldera hedatu zen. Bi mende eta erdi geroago, Tiro feniziar metropolia gainbehera etorri zenean, Kartago independizatu egin zen eta bere eragina... [+]
Rudolf Botha hizkuntzalari hegoafrikarrak hipotesi bat bota berri du Homo erectus-i buruz: espezieak ahozko komunikazio moduren bat garatu zuen duela milioi bat urte baino gehiago. Homo sapiens-a da, dakigunez, hitz egiteko gai den espezie bakarra eta, beraz, hortik... [+]
Böblingen, Germaniako Erromatar Inperio Santua, 1525eko maiatzaren 12a. Georg Truchsess von Waldburgek Wurtembergeko nekazari matxinatuak mendean hartu zituen. Handik hiru egunera, maiatzaren 15ean Filipe Hessekoak eta Saxoniako dukeak bat egin zuten errebelde turingiarrak... [+]