Drakula, Aita Santuaren aliatu fina
Mantua, 1459. Pio II.a Aita Santuak kristau herrietako ordezkariak kontzilioan bildu zituen, Konstantinopla hartu zutenetik etengabe aurrera ari ziren turkiarren aurka beste gurutzada bat antolatzeko asmoz. Baina, salbuespenak salbuespen, europar buruzagiek ez zioten deialdiari jaramonik egin, beren arteko liskarretan nahasita baitzeuden. Bi salbuespenetako bat Hungariako Mattias Corvinus erregea izan zen; bestea, Valakiako Vlad II.a Tepes printzea, paldoztatzailea ezizenez ezaguna, harengan oinarrituta Bram Stokerrek 1897an Drakula pertsonaia sortu zuenetik are ezagunagoa.
Bi buruzagiek turkiarrak oso gertu zituzten eta, beraz, haiek ziren Aita Santuaren proposamenak aurre egin zezan interes handiena zutenak. Pio II.arekin bat egitea erabaki zuten eta Aita Santuak 40.000 dukat eman zizkien turkiarrak geldiaraziko zituen armada osatzeko. Aita Santuaren babes ekonomikoak adoretuta, Vladek erabaki zuen Mehmed II.a sultanak mendekotza keinu gisa exijitzen zuen zerga –10.000 dukat eta jenizaroen ejertzitorako 500 gizon– ez ordaintzea. Erdeinua ezin onarturik, sultanak Vlad hiltzeko agindua eman zuen. Horretarako, Hazma Bey general turkiarrak Valakiako printzearekin biltzeko eskaera egin zuen, akordio berri baten baldintzak adosteko aitzakian. Vladek bazekien bilera hura tranpa bat zela; etsaiei aurre hartu zien eta turkiarren ordezkaritzako kide guztiak paldoztatu zituen. Aita Santuari eta hungariar aliatuei bere asmoen berri eman gabe, printzeak Danubio ibaia zeharkatu zuen eta armada otomanoari eraso egin zion. 20.000 soldadu inguru paldoztatu zituen, paldoz eta gorpuz baso ikaragarria osatuz.
Nicola di Modrussa ordezkariaren hitzen bidez izan zuen Aita Santuak Vladek egindakoen berri: “Batzuk gurdien gurpil azpian txikituta hil zituzten, beste batzuk biluztu eta bizirik larrutu zituzten, beste batzuk txingarretan erre zituzten; gehienak paldoztatuta hil ziren, paldoak uzkitik sartzen zizkieten eta, erraiak zeharkatu ondoren, ahotik irten”.
Kristaudiaren buruzagi espiritualak moral kristauaren aurkako izugarrikeria horien berri izan zuenean, ez zuen ezertxo ere egin. Finean, helburu politikoek zuten lehentasuna, otomanoak arrastoan sartuta edukitzeak, alegia, eta gorpuz osatutako amesgaiztozko zuhaizti hura fedegabeen aurkako arma psikologiko eraginkorra zen.
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Bedale udalerrian (Yorkshire, Ingalaterra) altxor bikingo bat aurkitu zuten 2012an. Archaeometry aldizkarian argitaratu dutenez, berriki altxor horretako zilarrezko piezak aztertu dituzte. Zehazki, berunaren eta oligoelementuen isotopoak aztertuz, zilarraren jatorria zein den... [+]
Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]
Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".