Iñaki de juana chaos abuztuaren 2an espetxetik ateratzen denean zalaparta mediatiko handia izango dela ziurtatua dago jada. El Mundo egunkariak joan den asteburuan altxatu zuen erbia: Donostiako Amara auzoan bere ama zenaren etxean biziko ei da De Juana eta hori onartezina da egunkari eskuindarrarentzat, bere gainean eta auzoan ETAren biktima zenbait bizi delako eta haientzat De Juana bizilagun izatea umiliagarria delako.
 
Urruntze edo desterru zigorren ezkilak entzun dira jada eta datozen egunotan, zalaparta mediatikoaz gain, izaera juridikoz jantzitako neurri larriagorik ere ehuntzen hasiko da seguruenik. Hala izan da euskal presoen aurkako beste neurri askotan ere, lehenik komunikabideekin alarma soziala piztu eta gero epaitegietan alarma sozialarekin zigor neurria justifikatu. Iñaki de Juanaren azken gose greba ekarri zuen hiru urteko espetxe zigorra –oraintsu beteko duena– gisa horretako lapikoan egosi zen. Berdin Unai Parot eta berarekin hasitako Parot Doktrina ospetsuarekin edo beste neurri juridiko askorekin.
 
Kontua da, ordea, 80ko hamarkadan etakide ugariri 30 urteko espetxe zigorra –orduko handiena– jarri zitzaienean, Estatuak ez zuela pentsatuko hiru hamarkada geroago “iparreko gerra” agendaren lehen lerroan izango zuenik. Zoritxarrez hala da oraindik, gatazka bortitz batek bere baitan dakartzan osagai mingarri guztiekin: hildakoak, zaurituak, torturatuak, presoak, atxilotuak... denak nahasian elkar bizitzen eta egoera deseroso ugari sortuz, adibidez, hildakoen senideek eta torturatuek behin baino gehiagotan egiten dutelako topo heriotza edo torturak eragin dituztenekin. Erremedio gaitza du horrek gatazkak irauten duen artean, eta bakea lortu ondoren ere ur uherretakoa ei da errekontziliazioarena.
 
Iñaki de Juanari dagokionez, libre uzten dutenean beste edozein pertsonak bezala beharko luke, aske, horrek bere mugimendu eta jarduerarekiko esan nahi duen guztiarekin. Espainiako justiziarekiko bereak bete ditu eta kito.
 
Badira beste kasu larri ugari justiziarekikoak kitatu ere egiten ez direnak, horietako nabarmenenak torturarekin zerikusirik dutenak. Berriki emandako bi adibide esanguratsu gogoratu besterik ez dago: iragan maiatzean Eusko Legebiltzarrak Espainiako Gobernuak tortura kasuen inguruan zuen jarrera oztopatzailea salatu zuen, eta bereziki torturak eragiteagatik zigortutako segurtasun indarretako kideei behin eta berriz indultua ematea.
 
Beste kasu esanguratsua oraintsu zendu berri den Juan Antonio Gil Rubiales poliziarena da. Espainiako Auzitegi Gorenak Joseba Arregiri eragindako torturengatik –horien ondorioz hil zen– zigortu bazuen ere, lehenik indultatu eta hil ondoren Espainiako Gobernuak era guztietako ohore eta dominak jarri dizkio. Dozenaka dira halakoak.
 
ETAk hildako baten alargun edo seme-alabentzat beti izango da latza kalean gurutzatzea odol delituengatik preso izan den pertsona ezagun batekin. Irtenbide duinena elkarrizketaz lortutako gatazkaren amaiera da, gaur gaurkoz amets ia gauza ezina herritar gehienentzat, polizi operazio arrakastatsuekin bestelakorik saltzen bada ere. Saminaren irtenbidea ezin da izan beste edozein herritar bezain libre diren preso ohien eskubide urraketa.
 
Esku bete lan du Antonio Basagoiti EAEko PPko lehendakari berriak. Edozein modutan, Kongresuan irudikatu dena baino sueltoago ibiliko da bere jardunean. Maria San Gilen aldekoek, hitz eder eta behartuez gain, ponentzian eduki gogorrak sartzea lortu dute. Baina Espainian gailendu den PPren estilo berria ere samur txertatuko da Basagoitiren eskutik, ez dirudi San Gilen sektoreak alderdian barne oposizioa egiteko behar den adina indar duenik.
 
Datozen EAEko hauteskunde autonomikoen kanpaina luzean eta ondoren sortuko den egoera estuan ikusiko da gidari berriaren abilezia. Jeltzaleak Ajuria Enetik egoztea da balizko saria eta PSE-EEk emaitza onak baditu PP giltzarri izango da horretarako.