EUSKARA JAKITUNAK BAI, BAINA HIZTUNAK?

  • portzentaiek behera egiten dute. Ezagutza bai, baina erabilera hanka motz geratzen da.Egoerak okerrera egin ez dezan, Abizuri euskaltegiak eta Barriketan elkarteak egitasmo anitzdute esku artean. Bestalde, herrian A hizkuntz eredua desagertzear da eskoletan.

1999ko ekainaren 06an
Elorrion euskaldunen portzentaia azken 8 urteetan hazi egin da eta Durangaldeko datuekin alderatuz herriko euskaldunen proportzioa 12 puntuz altuagoa da. Eustaten azken ikerketek adierazten dutenaren arabera, Elorrioko biztanleen erdiak baino gehiagok (% 57ak) euskaraz daki edo gutxienez ulertu egiten du.
Durangaldean 1981 eta 1991.urte bitartean euskaldunen portzentaiak % 9 egin zuen gora eta azken urteotan (batez ere 91-96 tartean) hazkunde hori bizkortu egin da. Gaur egun euskaldunen % 60 64 urtetik gorako herritarrek osatzen dute eta haur eta gazteak gero eta euskaldunagoak dira. 1981ean % 25 baino ez zen euskalduna 10 urtetik beheragokoen artean. 96an, aldiz, % 75 euskalduna zen eta urteak igaro ahala gehiago dira. Euskaldunberrien kopuruak ere etengabe gora egin du azken urteotan. 1996an 7.000 euskaldunberri zeuden Durangaldean, hamar urte lehenago baino 4.000 gehiago. Halaber, gero eta gehiago dira euskaraz hitz egin ez baina ondo ulertu edo irakurtzen dutenak. Dena den, tamalez euskararen erabilerak behera egiten du adinarekin batera, nahiz eta 15 urtetik beherakoen artean goranzko bidea nabari. Datuok ikusteko, Eusko Jaurlaritzak hizkuntz gaitasunaren inguruan argitaratu berri dituenak dituzue taulan.


Hizkuntz ereduak irakaskuntzan

Elorrioko ikastetxeetan A ereduaren arrasto txiki bat baino ez da gelditzen eta urteak pasatu ahala D eredua gero eta indartsuagoa bilakatzen ari da. Durangaldeari dagokionez, D eredua guztiz finkatuta dago eta A eredua duela 2 urtetik hona desagertzear dago. Orokorrean eskualdeko herri txikietan B eredua beherantz joan da azken urteotan. Hau hala izanik, ikastetxeetako arduradunek aurreikusten dute datorren urterako seguraski B eredua desagertu egingo dela, batik bat Durangaldeko herri txikietan.
Elorriora itzuliz, Lanbide Heziketa Ikastetxea da herrian A ereduan klaseak ematen dituen bakarra. Bestalde, Alejandro Goikoetxea Herri Ikastetxea, Elorrioko Batxiler Institutua eta Lourdes'ko Ama Ikastetxeak, hirurek B eta D ereduak dituzte. Elorrion D eredu hutsean ari direnak Txintxirri Ikastola eta Maria Bitarteko Ikastetxea (eskolaurrea) dira.


Barriketan elkartea

Duela 5 urte sortutako elkarte hau euskararen normalkuntzarako lanean ari da herrian. Barriketanena izan zen Udal Euskara Kontseilua sortzeko ideia eta AEKren laguntzarekin aurrera eraman zuen. Honela, herriko beste elkarte, ikastetxe eta alderdi politikoak gehitu zitzaizkien eta iaz batzartzen hasi ziren. Barriketanek urtean milioi bateko aurrekontua izaten du eta udalak 200.000 pezetako dirulaguntza ematen dio. Honela, elkartearen sostengu ekonomiko garrantzitsuena bere bazkideak dira. Barriketanen 132 bazkide dira eta barnean «Ze bizixo» deritzon gazte taldea dute.
Euskararen erabileraren inguruko kale neurketa bat egina dute EKBrekin batera. Bertatik ateratako ondorio nagusia zera da: nahiz eta gazteek gero eta euskara maila altuagoa izan, haur eta nagusiak dira euskaraz gehien mintzatzen direnak.
Euskara bultzatzeko ekitaldiak ugari dira eta ahalik eta esparru gehienetara zabaltzen saiatzen dira. Bateren bat aipatzearren, Barriketanek euskararen erabilera udaletxean ere sustatu nahi izan du. Honetarako, maiatzaren amaieran Durangaldeko 3 euskara elkarterekin batu (Durangoko Berbaro, Zaldibarreko Eixu! eta Iurretako Gurien Bai) eta euskararen aldeko konpromisoa eskatu diete alderdi politikoei. «

Ekainean egingo diren Udal Hauteskundeei begira, zerrendaburuak behintzat euskaldunak izatea eskatzen dugu
», azaltzen du Barriketan Elkarteko Segundo Lazkano partaideak.
Elkarteko arduradunek emandako datuen arabera, Elorrioko Udalean EAJk bere lehenengo 5 hautagaien artean 3 erdaldun ditu, Elorrioko Independenteak taldeko 3tik batek euskara nekez menperatzen du, PSE-EEk eta PPk hautagai bana eta erdalduna dute. EH da zerrendaburu guztiak (3) euskaldunak dituen bakarra

20 urteren buruan 100 ikasle
AEK-ko Abizari euskaltegiak 20 urtetik gorako ibilbidea egin du Elorrion. Hasierako urteetan gau eskola gisa klaseak ematen zituzten eta tokiz ere behin baino gehiagotan aldatu dira. Ikastolan, abade-etxean... egon izan dira baina urteak igaro ahala ikasle kopurua haziz zihoan eta San Juan kaleko 21 zenbakian daude duela 3 urtetik. Abizari Durangaldeko AEK euskaltegiekin koordinatuta dago eta ez du udalaren dirulaguntzarik jasotzen.
Gaur egun 100 ikasle daude matrikulatuta eta euskara klaseak ematen 7 irakaslek dihardute. Euretariko bat Ana Basabe da: «

AEKra hurbiltzen diren gehienak ez datoz titulu baten bila, euskara erabiltzen eta ulertzen ikastera baizik. Izan ere, Elorrion jendeak orokorrean ez du euskaraz hitz egiteko ohiturarik eta lagun-talde euskaldun batean erdaldun bakarra badago erdaraz mintzatzen dira
». Basabek azaldutakoaren arabera, herritarrek euskararen ezagutza maila altua dute baina erabilera urria da. «

Helduak eta haurrak dira euskaraz gehien mintzatzen direnak eta egiten dutenean bizkaieraz egiten dute
». Elorrion erabiltzen den mintzaera Durangaldeko euskalkia da, baina baditu ñabardura edo aldaera txiki batzuk. Durangon ogiari esate baterako "ogixe" esaten zaio eta Elorrion "ogixa" ahoskatzen da.
Azken 5 urteetan euskararen ezagutza hobetuz doa gazteen artean eta hau datu pozgarria da AEK-ko arduradunentzat. Gaur egun ia ez dute gazterik lehenengo urratsean baina duela 5 urte adibidez euskaraz ezer ere ez zekiten gazteak hurbiltzen zitzaizkien. Izan ere, Elorrion gero eta haur gehiago matrikulatzen da D ereduan eta A eredua desagertzear dago, honek guztiak eragina duelarik herriko gazteen euskara mailan.
AEK-ko ikasle kopuruaren % 70 gazteak dira eta asko euskaltegiko mintza-praktika taldean dabiltza. Bestalde, Ane Basaberen esanetan, aurten 3 talde berezi dituzte beheko edo hasierako urratsean. Guraso talde bi (Elorrioko Herri Eskola eta Lourdes ikastegikoak) eta eskualdeko «Lince» lantegiko langile talde bat. Izan ere, aurten, «Hobetuz» programaren barruan sindikatuek langileen prestakuntzan euskara ere sartzea erabaki dute. Bestalde, AEK-ko arduradunek diote «

tamalez
» Elorrion 35 urtetik gorako herritarrak euskaraz alfabetatu gabe daudela. «

Joan den urtean izan genuen talde bat eta bertan euskaraz irakurtzen eta ulertzen irakasten genien, baina gaur nahiz eta premia handia egon, ez dugu alfabetatze talderik
».
Elorrioko Udalean gaur egun ez dago euskara teknikaririk. Arrazoi hau eta beste batzuk direla medio, AEK-k herriko beste elkarte, ikastetxe eta alderdi politiko batzurekin batera Euskara Kontseilu bat eratu berri du, honela herrian euskararen erabilera bultzatzeko asmoz. Bertan lanean dihardute Herriko Ikastetxeak, Arriola Kultur Aretoa, Gaztetxea, aisialdi talde bi (Amalur eta Intxorta) eta alderdi politikoetako ordezkari batzuk (Elorrioko Independenteak, Euskal Herritarrok, Eusko Alderdi Jeltzalea). Euskara Kontseilu honek herrian lan egiten du, egitasmo desberdinak abian jarriz. Besteren artean, udalari herriko ekitaldiak euskaraz antolatzea eskatzen dio eta haurrak D ereduan matrikulatzeko kanpainak egiten ditu


Azkenak
Heldutasuna mito bat da

Irene Lafuente lagun hartuta, heldu izatearen inguruan gogoetatu dute Iñigo Martinezek eta biek Galdera Basatiak podcastaren zazpigarren atalean. Pista bat: "Helduok badugu barnean Peter Pan-en sindromea; nahi dugu dena, nahi bezala, nahi dugunean". Hain helduak al... [+]


Nazioarteko aktibisten martxa egingo dute Egipto eta Gaza arteko mugara, euskal herritarrak tartean

Ekainaren 13an hasita 50 kilometroko martxa egingo dute hiru egunez Egiptoko Sinaiko basamortuan barrena Rafahko pasabidera arte, Gazako muga irekitzea eta genozidioa gelditzea exijitzeko. Momentuz munduko 32 estatutako 2.200 pertsona inguruk eman dute izena, horien artean... [+]


Gasteizko Udalak Korda espazioa ekainaren 4an desalojatu nahi duela salatu dute

21 Zabalgunea udal soziatateak desalojo data ezarri diela jakinarazi dute Alde Zaharreko espazio okupatua kudeatzen duten Auzoan Bizi etxebizitza sareak, Herrizoma elikadura sareak eta Zaharraz Harro jai herrikoiak. Korda “defendatuko” dutela adierazi dute.


Ongi etorri, entsaladen aroa!

Intxaurrondoak ekainean emango du bere fruitua. Lan bikaina egin du, esfortzuak merezi izan du. Lehen beroaldiekin zirkulazioak eta bihotzak zaintza bereziak behar dituzte. Garrantzitsua da hidratazioa mantentzeko neurriak hartzea –ura, infusioa eta saldak– eta fruta... [+]


2025-05-26 | Iñaki Sanz-Azkue
Euskal Herriko muskerrik handiena

Gorputzeko ezkatak kolore berde bizikoak ditu; biziak eta deigarriak. Eta horiekin nahasten dira, sare bat osatuko balute bezala, orban beltzak, bizkar osoan zehar. Gizakiaren begietara gardatxoa gardatxo egiten duena, ordea, saihetsean aurkituko dugu. Bertan, lerrokatuta,... [+]


2025-05-26 | Jakoba Errekondo
Sua lotzen duen lorea

Egurra lorarazteko gai da. Egurra lore bihurtzen du, bai, izan zurgin, arotz, zur-langile, zur-lantzaile, maiasturu, benuzer edo menuzer, zur-apaintzaile, zur-egintzaile, zuharotz, zurgile, zurgin-neska edo zurgin-mutil denak.


2025-05-26 | Garazi Zabaleta
Belardi
“Administrazioak egiten ez duenez, guk bultzatu dugu hiltegi proiektua”

2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]


Aroztegiko epaiketaren kronika (bosgarren eguna)
Frogarik gabe, zigor eskaera gogorra auzipetuen gainean

Fiskalak eta akusazio partikularrak zazpi auzipetuen zigor eskaerak berretsi dituzte, 46 hilabeteko kartzela zigorra eta 56.000 euro enpresei egindako kalteen ordain gisa. Auzipetuen abokatuek absoluzioa eskatu dute. Epailearen eskuetan geratu da erabakia.


Arabako zentral fotovoltaikorik handienari baimena eman dio Espainiako Gobernuak

231.000 panel jarriko dituzte, Arabako hego-mendebaldeko ehun hektareatan zehar: Armiñonen. EUskal Herriko bigarren eguzki parke handiena izango da.


2025-05-23 | Gedar
Preso politikoei harrerak egitea debekatzen saiatuko dira berriz Espainiako Estatuan

PPk Senatuan proposatu du, gainera, euskal preso politikoek damua erakutsi behar izateko xantaia areagotzea.


2025-05-23 | ARGIA
Arantxa Tapia fitxatu duen enpresak diseinatuko du Jaurlaritzaren mila milioi euroko inbertsioa

Maiatzaren 22an EAEko Legebiltzarrak mila milioi euro zorpetzeko lege proiektua onartu du “zientzian, teknologian, enpresan eta industria sektorean eragiteko”. Naiz hedabideak jakitera eman duenez, Eusko Jaurlaritzak KPMG Asesores SL enpresari eskatu dio plana... [+]


2025-05-23 | Irutxuloko Hitza
Aldi baterako alokairu kontratuen “iruzurra” salatu du Donostiako Stop Kaleratzeakek

Donostiako Parte Zaharreko maizter batek 11 hilabeterako alokairu kontratua bost urterako legezko kontratu bihurtzea lortu du.


Eguneraketa berriak daude