Euskal Mendizalegoaren Arrakasta Mundiala


1984ko ekainaren 10ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Xabier Errorekin mendizaletasunaz
Euskal Herrira Iritxi Bezain Laister Argiarekin Xabier Erro
Euskal Mendizalegoaren Arrakasta Mundiala
Mary Abrego Eta Kike De Pablosek Makaluren Gailurra Lortu Dute
«Everest esan eta mundu guzia adi jartzen da, Makalu esan eta ez du ia inork joramonik egiten». Hauek dira, gutxi gora behera Xabier Errok orain bukatu berri den bere azken espedizio hau prestatzen ari zenean esaten zizkigun hitzak. Bere, eta bere lagun Kike de Pablos eta Mary Abregoren lorpen haundia gainditu ondoren, hitz haien arrazoia frogatu ahal izan dugu. Espedizio arin batek alpino eran 8.500 metrotako gailurra lortzen du, eta munduan zehar beren arrakasta goi mailakotzat jotzen denean, hemengo kirol kazetari ofizialak beren ezjakintasuna nabarmentzen dute, gertaerari zeharkako irazkinak bakarrik eskeintzen.
Eta gehiago merezi du mendizaletasuna bere baitan hain sakon duen Ferri honek. Hainbeste lan eta indar jarri ondoren herri onentzat hain goi mailako arrakasta lortu duten mendizaleak gehiago merezi duten eran.
Dagoeneko Xabier Erro gure artean daukagu. Kike de Pablos eta Mary Abrego gailurra lortu zutenak oraindik Katmandun daude.
ARGIA.–Noiz iritxiko dira beste biak, Xabier?
Xabier Erro.–Hamabian irtengo dira handik eta hamairuan iritxi honera. Ni lehenago jeistearen erabakia korreorik ez genuelako hartu genuen. Besteetan, espedizio bakoitzak korreorako pertsona berezi bat eramaten du, behintzat radio bidez trasmisio biderik eramaten ez badute. Bainan gure kasua nahiko berezia izan da. Oso txiroa izan da alde guzietatik eta horrelako laguntzarik gabea. Horregatik erabaki genuen ni aurreratzea. Egun dexente igaroak ziren gure berririk inori eman gabe eta lehenbailehen jakin erazi nahi genuen ondo geundela, espedizioa bukatua zela, gailurra gainditua genuela...
Presaka jeitsi nintzen. Normalean hamabost egunetan egiten den jeitsiera hiru egunetan egin nuen. Hogeitabatean bebeko kanpamendutik irten eta hogeitalauean Katmandun bertan nintzen. Handik honera deitu, paperak bete, billetea hartu eta denborik galdu gabe berriz ere hona. Diruz oso eskas ibili gara eta ahal zen gutxiena gastatzeko segituan hona. Itzultzeko gogoa ere bai, noski. Kikek eta Abregok ere horixe egingo dute eta beharbada, horregatik, zazpian edo zortzian hemen izango ditugu; baino ziurrena hurrengo astean iristea izango da.
ARGIA.–ARGIAn sartu zarenean kexu agertu zara hemengo prentsa ez dela gertaeraren garrantziaz konturatzen esanaz. Han, beste mendizale eta espedizioen artean, zer giro aurkitu duzu zuen azaña egin ondoren?
X.E.–Han gure aldamenean bi espedizio genituen, bata amerikar-kanadiense espedizio bat eta bestea ingelesa, Dugg Scott beste hamalau eskaladorekin. Hauen artean eta baita gero Katmandu bertan gurea izugarrizko arrakasta bezala hartu dute.
Kontutan hartu hilabete eta erdian egin ditugunak ikusi dituztela. Joan eta beheko kanpamenduajarri orduko 6.200 metroko Chaho egin genuen. Aurrerago Baruntse (7220 m.) ia goien geundela, ehun bat metro falta zitzaigula, material faltan utzi behar izan genuen. Geroago Kangchuntse egin genuen 7.640 metrotako tontorra. Dena alpino eran. Eta pentsa horrelako tontor bakoitzerako espedizio bereziak egiten direla. Hoiek egin ondoren Makalu espediziora joan ginen lautik hik lortzen dugu. Igoera osoa alpino eran eginda. Hau da, beheko kanpamendutik motxila bizkarrean hartu eta goraino. Tarteko kanpamendurik gabe. Dena bizkarrean eramaten: dendak, sakua eskaladarako materiala, janaria eta abar.
Hori guztia, mendizale eta gaia ezagutzen duten denentzat izugarrizko arrakasta da. Dugg Scottek zion, lehenbiziko aldiz zela 8500 metrotako tontor bat, 5400 metrotatik, alpino eran igotzen zela, eta aurretik bidea prestatu gabe gainera, eta oxijenorik gabe.
ARGIA.- Eta non gelditzen dira, beda, Messmer-en igoaldi haiek?
X.E..–Messmer-ek 1978an Everest igo zuen beste batekin eta oxijenorik gabe, baina ez laguntzarik gabe. Alpino eran 8000 metrotatik gora bakarrik igo zuen eta hori ere 8500 metrotan denda ekipatu bat zuela. Azaña egin zuen, baina azaña harek ere bere neurriak ditu.
Gero 1980an berriz ere Everest txinako aldetik igo zuen eta orduan bakar bakarrik. Baina orduan ere 6500 metro arte material guzia Yak-etan eraman zuen, txinatar behiak erabili zituen, eta 6500 metrotan jarri zuen kanpamendua bere enlazetarako ofizialarekin eta abar. Gero 7000 metro-. tan ekipatutako denda bat jarri zuen. Hau da, esaten da Messmerek alpino tankeran igo zuela Everest, baino hori 7000 metrotatik gora bakarrik egin zuen. Metro hoietaraino ekipatua bait zuen. Eta hori ez da alpino tankera.
ARGIA.–Askotan aitatzen duzu zuen espedizioa oso arina zela. Horrek garrantzi haundia du zuen espedizioaren ezaugarriak zehazteko orduan. Nola moldatu zineten lau bakarrik beste espedizio askok hainbeste jende eramaten duten lekutan?
X.E.–Guk hogeitamar porteadore bakarrik eraman genituen beheko kanpamenduraino. Pentsa, gizon bakoitzak hogeitabostetik hogeitamar kilo arteraino eramaten ditu, tonelada batera ere ez zen irixten gure kargamendu guzia. Gero beheko kanpamendua osatu ondoren han Sherpa bat bakarrik genuen, sukaldari lanak egiteko, eta mutil kozkor bat, kanpamendua jarria genuen tokian urik ez zegoelako eta ur bila joateko. Hori zen guztia. Jetsi berriz hamar porteadorekin egin dugu. Eta zifra hauek oso txikiak dira. Gonbarazio batera, mendiko trekin-ak, turistentzat eta eginak izaten direnak, berrogei bat porteadore izaten dituztela.
Hau izan da dudarik gabe Himalayan egin den espediziorik arinena.
ARGIA.–Eta beheko kanpamendua 5400 metrotara jartzea zein arrazoiengatik izan da?
X.E.–Alde batetik alpino eran ibiltzeko ahalik eta gorenen jartzea da hoberena, baina ura aldamenean izatea ere komenigarria da, eta azkenik arnas hartzeko oxijeno nahikoa egotea ere nahi eta nahiezkoa da. Gu beheko kanpamendura atseden hartu eta gorputzak errekuperatzera joaten gara eta horregatik, hobe beharrez, kanpamendua oxijeno nahikoa dagoen tokian jarri behar dugu. Gainera oso toki polita aurkitu genuen. Kriston bistak, han ikusten genituen Lotse eta Everest eta Makalu aurre aurrean.
ARGIA.– Izango dugu aukera paraje hoiek zuek egingo duzuen pelikulan ikusteko. Esaiguzu orain pertsonal mailan zer suposatu dizun espedizio honek.
X.E.–Maila pertsonalean oso esperientzia gogorra izan da. Nik uste dut orain arte egin dugun esperientziarik gogorrena izan dela. Eta neretzat konkretuki nere lagunentzat baino are gogorragoa. Zeren horrelako zama bizkarrean eramatean, nik lehendik bizkarra puskatua izan dudalarik izugarri sofritu dut. Egunaren hasiera ondo egiten nuen, lehenengo orduak, baina lau edo bost ordu ibili ondoren ezin nuen, egia esan ezin nuen. Zein sufrimendua bizkarrean! Kalbario bat izaten zen. Eta egunero!.
Alpino eran horrelako espedizioak egitea oso oso gorra da. Eskerrak gero oroimen txarrak ahaztu egiten direla eta onak bakarrik oroitzen.
Pertsonalki bete betea eta oso pozik, nik egin ditudan gauza gogorrenak izan dira hauek.
ARGIA.–Eta berriz ere etorri baino lehen eskatuko zenuen beste tontor bat igotzeko baimena?
X.E.–Bai oraingoan ere eskatu dugu bai. CHO-OYU 8.153 metrotako tontor polit bat da, Everesten beste aldera, aldamenean. Ea noiz ematen diguten baimena
Bitartean berriz ere lanera eta ea pelikula nola irtetzen den.
L. BASTIDA
24-25

GaiezKirolaMendizaleta
PertsonaiazERRO1
EgileezBASTIDA1Kirola

Azkenak
2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Gaza osoa okupatzeko erabakia, atzeratuta

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Eguneraketa berriak daude