Su hartuko ote du Txinak eraiki nahi duen munduko presarik handienak?
Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena eta garestiena izango dela, Hiru Arroiletako presa erraldoiak halako hiru elektrizitate sortuko duela…
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Eta egundoko kinka (lurrikara ikaragarriak jasaten dituen eskualde batean egongo delako, adibidez) ez ezik sekulako kalteak ere erakarriko dizkiela urtegiak hartuko duen ibarreko biztanle, fauna eta florari; eta ikaragarrizko arriskuak ibaibidean behera bizi diren milioika indiar eta bangladeshtarrei. Ahaztu gabe Asiako bi potentzia nagusien arteko liskarbide izan behar duela baten batzuen ustez.
Horrela irakurrita, kosta egiten da hemen bertan loa ez galtzea. Haatik, ez du ematen India eta Txinaren arteko harremanek azken hilabete hauetan bizi duten epelaldian egitasmoak aparteko trabarik egin duenik. Mendebaldeko iruzkinek balizko arrakala gaiztotzeko grina badarabilten arren. Esanak eta izanak oso aldenduta dabiltza, antza.
Izan ere, aspaldiko egitasmoa da, gero beste ibaiadar batzuekin elkartuta Indiako Assamen Brahmaputra izena hartzen duen Yarlung Zangbo ibai tibetarraren arroan energia hidroelektrikoa sortzeko Txinak darabilen proiektua. Zergatia ere ulertzen erraza da: hartarako munduko lekurik aproposena dela esan liteke, ibaiak 2.500 metro inguruko desnibela baitu 200 kilometroko ibilguan. Energia hidroelektrikoa sortzeko sekulako ahalmen teorikoa du, beraz.
Ifrentzua ere nahiko ulerterraza da, ordea: munduko lekurik korapilatsuenetako batean dago kokatuta Medog konterria. Han, Yarlung Zangbo ibaiaren ibilgu osoa arroila piko eta estua da (“munduko arroilarik handiena”, diote); amildegi hutsa kasik, etengabeko lur-jausi eta harri-luiziekin, biztanle bakanak eta komunikabide are bakanagoak dituena... Lurrikara bortitzak sor ditzaketen failak azpian dituela, gainera.
Presa eta urtegi handi bat eraikitzeak edonon izango du zailtasun galanta; baina Sisiforen egitekoa izan daiteke Medogen. Eta hartan aritu behar dutenek betiere gogoan izango dute hitz madarikatu bat: Vajont. Urtegia burutu eta betetzen denean gertatu litekeena.
Berez, egitasmoaren xehetasun teknikorik ez da ezagutzen; ezta presaren kokapen zehatza eta haren egitura eta tasun nagusiak ere. Ematen du, haatik, hainbat presa elkarlotu izan ditzakeen egitasmo zabalago baten lehen etapa izan daitekeela oraingo hau.
Eta Indiaren kezka nagusia ez dela Txinak hura egitea, baizik behar bezain ondo ez egitea. Ondo egin eta Assameko uholde etengabeak menderatzen lagunduko balio, mesede ederra egingo liokeelako.
153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]
Guangzhou (Txina) 1925eko ekainaren 23a. 100.000 herritar inguru bildu ziren atzerriko potentzia inperialisten aurkako martxan. Maiatzaren 30ean britainiarrek hainbat manifestari hil zituzten Shangaiko protestaldi batean. Hildakoekiko elkartasunez Guangzhouko langileek greba... [+]
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]
Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.
2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
Donald Trumpek agindutako muga-zergak indarrean sartu dira: Kanadak eta Mexikok %25ekoak izango dituzte eta Txinak %10ekoa. Kanadak zifra bereko arantzelekin erantzungo du. Mexikok arbuiatu du AEBko Gobernuak esan izana organizazio kriminalekin loturak dituela herrialde horrek... [+]
