Lur planetako aliena

  • Udan gertatua. Haizea badabil, baina bero dator, ez dirudi hegan egiteko ere gogorik eman behar duenik. Euliek, ordea, ez dute inolako suspertzailerik behar han-hemenka etengabe aritzeko. Bai gogaikarriak! Hara! Zeozer hegan etorri eta zuhaixka horren hosto artean sartu da. Ez zen txikia, txoria izateko modukoa ez ordea. Hegaldia ere ez zuen oso bizkorra… bero honekin… ea zer den…


2023ko urriaren 02an - 04:15
Azken eguneraketa: 06:59
Argazkia: Iñaki Mezquita Aranburu.
Empusa Pennata. Argazkia: Iñaki Mezquita

Taldea: Ornogabea / Intsektua / Mantodea

Neurria: 5-8 cm bitartekoa.

Non bizi da? Klima mediterraneoko sastrakadietan.

Zer jaten du? Ornogabeak, intsektuak nagusiki.

Babes maila: Europan ez dago babestua.

Martzianoek halako txikiak suertatu behar zutenik nork sinetsi! Zentimetro batzuk besterik ez! Baina bai itxura ikusgarria. Eskerrak ez duela metro pare bat neurtzen! Empusa pennata Mantisen familiako espezie bat da (Mantodea familiakoa hain zuzen ere). Gure artean hain ezagunak ditugun marisorginen antza du mugimenduetan, jarreran, portaeran. Senitartekoak direla garbi uzten du. Baina bere ezaugarri nagusietako batek (eta izena ematen diona gainera) berehala arreta ematen du: bere buruko gandorrak, hain zuzen ere. Kapela dirudi eta intsektu goren eta ahaltsu baten aurrean gaudela ohartarazten gaitu.

Ehiztari paregabea, aurreko hanka indartsu horiei esker harrapakinei otoitz egin beharrean direla iragartzen die, marisorginek adierazten dieten bezalaxe. Beste intsektuez elikatzen da nagusiki, nahiz eta armiarmei ere ez muzin egin. Normalean, adartxo batean edo hosto artean geldirik egoten da harrapakin bat ageri arte, gero, bere aurreko hankek aurreraka jauzi egin eta horiek dituzten arantzetatik ihes egin ezinik geratzen den harrapakina jaten hasiko da.

Intsektu espezie askotan suertatzen den bezalaxe, emeak arrak baino handiagoak izaten dira eta zortzi bat zentimetrotara ere ailegatu daitezke, nahiz eta ohiko neurria 5 eta 7 cm bitartekoa izan. Marisorginen kasuan bezalaxe, baina ez hain maiz, emeen nagusitasun fisikoak arrak harrapakin bilakatzea ekartzen du tarteka. Hala ere, arrak trebeagoak dira hegan egiteko garaian… Gaitzerdi!

Intsektuak direnez, metamorfosia burutu behar izaten dute. Metamorfosi sinplea deituriko prozesuak hiru fase ditu: arrautza, ninfa eta heldua. Ninfa fasean bere azala sei aldiz aldatzen dute hazi ahal izateko. Azken azal aldaketa eta gero, hilabete erdia edo behar dute sexu-heldutasuna lortu eta ugalketari ekiteko. Marisorginek ez bezala, negua ninfa moduan igarotzen dute –marisorgin alfertxoek arrautzatik atera gabe gainditzen dute negua–.

Eremu lehor eta beroak ditu gustuko eta gure lurretan klima mediterraneoa nagusi den lekuetan bizi da, sastraketan nagusiki, eta horiek jasaten ari diren desagertze eta galtzea kalte egiten ari zaizkio, bere populazioak gutxituz. Intsektu dotore hauek udetako sute madarikatuen harrapakin errazak bilakatzen dira, bere zoritxarrerako.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: A ze fauna!
Itzaltzen ari zaigun argia

Urte batzuk ditugunok (nire kasuan, mordoska) sarritan entzun izan diegu gure guraso eta senitarteko helduenei garai bateko ikuskizun harrigarri baten berri. Ipuin baten gertatuko balitz bezala, larreak “argi txikiz” apaintzen zirela maiatza inguruko gau garbietan... [+]


2024-05-06 | Nagore Zaldua
Arrosarioa, sexu-estrategia aurrerakoiaren adierazle

Itsaso zabalean bada izaki lirdingatsu bat, gorputz gardenekoa, bitxi bezain ezezaguna. Aitzitik, ezin esan genezake ezohikoa denik, haren banaketan munduko itsaso gehienetara zabaltzen baita, Kantauri itsasoa barne. Batzuetan bakarka topatu daitezke, besteetan aldiz lepoko edo... [+]


Mundu mailako lapurra

Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.


2024-04-22 | Eneko B. Otamendi
Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


Prozesionaria jalea

Esaera asko sortu ditu hegazti honek. Ikusteko zaila den arren, denok ezagutzen dugu. Nola? Kantuagatik. Bere izena kantu egiteko erak eman diola pentsa dezakegu. Urtero kantatzen du udaberrian eta uda partera aldiz, isildu egiten da. Esaerak dioenez, “maiatzean kuku, San... [+]


Eguneraketa berriak daude