Larunbatean ‘Kukuletan Kalakan’ jardunaldia Gamuen, Amikuzeko laborantzaz eztabaidatzeko
Urriaren 17an, larunbata, Nafarroa Behereko Gamue herrian Kukuletan kalakan ekitaldia antolatzen dute, sustatzaileen asmo honekin: "Ekitaldi horren bidez, laborantzaren gai zabalari buruz ausnartu nahi dugu, lekuko berezitasunak, amikuzekoak hots, argitan ezarriz". Amikuzeko nekazari baten lekukotasunaz gain, Iparraldeko nekazaritzan erreferentzietako bat izan den Peio Iralur, hegaztien gripearen krisian antzarak alferrik ez sakrifikatzeko mobilizazioetan ezaguna egin zen Jean Michel Berho eta Marc Badal ikerlaria ariko dira larunbat goizean zehar.
Kukuletan Kalakan (bestela esanda, arta-loretan solasean) darama izenburu Gamueko gaztelu famatuan urriaren 17an egingo duten jardunaldiak eta izenak erreferentzia egiten dio Amikuzeko nekazaritzan nagusi den artoari: kukulak dira arta-loreak edo arta-garak, soroetako artoei kukulak kentzea izan ohi da urteko lan garrantzitsuetako bat, gaur mekanizatua eta duela gutxi arte ikasle eta sasoirako etorritako langileek burutu ohi zutena.
Amikuzeko laborantza ereduaz edo ereduez hitz egin eta gogoetatzea da jardunaldiaren antolatzaileen asmoa: "Amikuzen berriki arte, laborariak gehiengo zabal batean etxetiarrak [urtero baserriaren kontratua berritzen zitzaien maizter prekarioak] ziren, lurjabeen menpeko. Bigarren mundu gerra ondoko loraldiak, oihartzun berezia ukan du beraz gure eskualdean. Horiek orok esplika dezakete gaur egun laborantxa egiteko dugun manera nagusia. Gure ekosistema, elikadura eta nola ez, osagarria, laborantza eta bere praktiker xuxenki lotuak direla badakigu, eta bestalde, laborantza hau ezin dugu aztertu gaur egungo sistema mundialetik aparte (produktibismoa, merkatu librea,…). Horiek hola, gogoeta zonbait piztu zaizkigu: Zein da gure lekuko laborantzaren egoera? Zendako hautu hauek eginak izan ziren? Laborari guziek lortzen ote dute molde honetan bizitzea? Herritar eta kontsumitzaileok zer egin dezakegu? Ba ote da alternatibarik?".
Hona Youtuben jendeak jardunaldirako zirikatzeko ipini duten bideoa, Amikuzeko Zirtzilek antzestu eta kantatua (kantaren hitzak Youtubeko orrian 'erakutsi gehiago' gainean klik eginda irakur daitezke osorik):
Larunbat goizean 9:30etan partaide guztiek kafe bat partekatzeko aukera izango dute, hasteko, eta ondoren Peio Iralur mintzatuko da puntu hau jarrita: "Laborantza eta laborariak nekezian, zer egin?" SOS Indartu elkarteko kide da Peio Iralur nekazari gaur erretretan dena eta bere mintzaldia zentratuko du zailtasun handietan ari diren baserritarrengan: "Batzuentzat sektorea ongi badabil ere, batzuk prekaritate handian bizi direla ikusten dute elkarte horren kideek, hau da, egunerokoan laguntzen entseatzen baitira".
Ondoren mintzatuko da Marc Badal ikerlari katalana, agroekologian eta kontsumo ereduetan aditua, zeinari gai hau jarri baitiote: "Horren aitzinean, zer egin dezakegu kontsumitzaileok?".
Bigarren hitzaldiari izenburu hau ipini diote: "Atzoko laborantza eredutik, gaurko loraldira". Batetik, Domintxinen lekuko arrazako ahateak hazi eta transformatzen dituen Jean Michel Berhok, 2017ko ahateen krisian horien hilketa eragozteko erresistentza mugimenduan ezaguna egin zenak, bigarren gerra mundialaz gero ezarria izan den laborantza eredua aurkeztu ondoan, aipatuko ditu azken urteetan agertu diren eredu ezberdinak. Bestetik, Mathieu Etxegarai laborariak bere esperientzia kontatuko du.
Antolatzaileek ARGIAri aitortu diotenez, hasiera batean egitarau osatuago bat lantzen aritu dira, hitzaldiei gehituta parte hartzaileen bazkaria, Amikuzeko Libertimenduko zirtzilen kantuak, bertsolari ezagunek bertso musikatuekin eskainitako emanaldia eta abar. COVID19aren bigarren erasoak eragin dituen neurri murriztaileek, ordea, egitaraua hitzaldietara mugatzea eragin die.
Zalantzarik duenak, jakin behar du maskara jantzita eramatea derrigorrezkoa izango dela, agintariek ezarritako segurtasun neurriak zainduko direla eta frantsesez ariko diren hizlarientzako zuzeneko itzulpena segurtatua izango dela.
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori,... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
Ekofeminismoak bizitza nondik eta nola baloratzen duen, ikuspegi konplexuagoa eraikitzeko proposamena dakart. Desazkundearen inguruko ekofeminismoa eta antiespezismoa ezagutzearen ondorio dira datozen lerroak; landa eremuan jaio eta hirigunean bizitzeak dakartzan ikuspegiekin;... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]
Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Uda da sasoirik oparoena baratzean. bai, behintzat, udaberrian ereintza eta landaketa lanak egin badira. iazko uda ez dadila errepikatu desio dute elikagaiak lurrean eta zeruari begira lantzen dituzten laborariek. Izan ere, batez beste %45 uzta txikiagoa jaso zuten. Datu hori... [+]
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]