Larunbatean 'Kukuletan Kalakan' jardunaldia Gamuen, Amikuzeko laborantzaz eztabaidatzeko

  • Urriaren 17an, larunbata, Nafarroa Behereko Gamue herrian Kukuletan kalakan ekitaldia antolatzen dute, sustatzaileen asmo honekin: "Ekitaldi horren bidez, laborantzaren gai zabalari buruz ausnartu nahi dugu, lekuko berezitasunak, amikuzekoak hots, argitan ezarriz". Amikuzeko nekazari baten lekukotasunaz gain, Iparraldeko nekazaritzan erreferentzietako bat izan den Peio Iralur, hegaztien gripearen krisian antzarak alferrik ez sakrifikatzeko mobilizazioetan ezaguna egin zen Jean Michel Berho eta Marc Badal ikerlaria ariko dira larunbat goizean zehar.


2020ko urriaren 12an - 07:59

Kukuletan Kalakan (bestela esanda, arta-loretan solasean) darama izenburu Gamueko gaztelu famatuan urriaren 17an egingo duten jardunaldiak eta izenak erreferentzia egiten dio Amikuzeko nekazaritzan nagusi den artoari: kukulak dira arta-loreak edo arta-garak, soroetako artoei kukulak kentzea izan ohi da urteko lan garrantzitsuetako bat, gaur mekanizatua eta duela gutxi arte ikasle eta sasoirako etorritako langileek burutu ohi zutena. 

Amikuzeko laborantza ereduaz edo ereduez hitz egin eta gogoetatzea da jardunaldiaren antolatzaileen asmoa: "Amikuzen berriki arte, laborariak gehiengo zabal batean etxetiarrak [urtero baserriaren kontratua berritzen zitzaien maizter prekarioak] ziren, lurjabeen menpeko. Bigarren mundu gerra ondoko loraldiak, oihartzun berezia ukan du beraz gure eskualdean. Horiek orok esplika dezakete gaur egun laborantxa egiteko dugun manera nagusia. Gure ekosistema, elikadura eta nola ez, osagarria, laborantza eta bere praktiker xuxenki lotuak direla badakigu, eta bestalde, laborantza hau ezin dugu aztertu gaur egungo sistema mundialetik aparte (produktibismoa, merkatu librea,…). Horiek hola, gogoeta zonbait piztu zaizkigu: Zein da gure lekuko laborantzaren egoera? Zendako hautu hauek eginak izan ziren? Laborari guziek lortzen ote dute molde honetan bizitzea? Herritar eta kontsumitzaileok zer egin dezakegu? Ba ote da alternatibarik?".

Hona Youtuben jendeak jardunaldirako zirikatzeko ipini duten bideoa, Amikuzeko Zirtzilek antzestu eta kantatua (kantaren hitzak Youtubeko orrian 'erakutsi gehiago' gainean klik eginda irakur daitezke osorik):

Larunbat goizean 9:30etan partaide guztiek kafe bat partekatzeko aukera izango dute, hasteko, eta ondoren Peio Iralur mintzatuko da puntu hau jarrita: "Laborantza eta laborariak nekezian, zer egin?" SOS Indartu elkarteko kide da Peio Iralur nekazari gaur erretretan dena eta bere mintzaldia zentratuko du zailtasun handietan ari diren baserritarrengan: "Batzuentzat sektorea ongi badabil ere, batzuk prekaritate handian bizi direla ikusten dute elkarte horren kideek, hau da, egunerokoan laguntzen entseatzen baitira".

Ondoren mintzatuko da Marc Badal ikerlari katalana, agroekologian eta kontsumo ereduetan aditua, zeinari gai hau jarri baitiote: "Horren aitzinean, zer egin dezakegu kontsumitzaileok?".

Bigarren hitzaldiari izenburu hau ipini diote: "Atzoko laborantza eredutik, gaurko loraldira". Batetik, Domintxinen lekuko arrazako ahateak hazi eta transformatzen dituen Jean Michel Berhok, 2017ko ahateen krisian horien hilketa eragozteko erresistentza mugimenduan ezaguna egin zenak, bigarren gerra mundialaz gero ezarria izan den laborantza eredua aurkeztu ondoan, aipatuko ditu azken urteetan agertu diren eredu ezberdinak. Bestetik, Mathieu Etxegarai laborariak bere esperientzia kontatuko du.

Antolatzaileek ARGIAri aitortu diotenez, hasiera batean egitarau osatuago bat lantzen aritu dira, hitzaldiei gehituta parte hartzaileen bazkaria, Amikuzeko Libertimenduko zirtzilen kantuak, bertsolari ezagunek bertso musikatuekin eskainitako emanaldia eta abar. COVID19aren bigarren erasoak eragin dituen neurri murriztaileek, ordea, egitaraua hitzaldietara mugatzea eragin die.

Zalantzarik duenak, jakin behar du maskara jantzita eramatea derrigorrezkoa izango dela, agintariek ezarritako segurtasun neurriak zainduko direla eta frantsesez ariko diren hizlarientzako zuzeneko itzulpena segurtatua izango dela.

Gamueko gaztelua. (Argazkia: Auñamendi)

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Agroekologia
2024-03-14 | Estitxu Eizagirre
"Amama harro legoke, nahiko luke landareetan izan genuen aberastasun horretara iristea egun gure lurra"

Onintza Enbeita bertsolaria da, kazetaria, parlamentari ohia... eta baratzezaina ere bada. Hiru ahizpek dituzte unibertsitateko ikasketak, eta duela dozena bat urte erabaki zuten etxean beti ezagutu duten baratzeari eta azokan saltzeari berriz ekitea. Mattin Jauregik Egonarria... [+]


2024-03-11 | Estitxu Eizagirre
Herritarren artean hiru hilabetean 70.000 euro lortzea du erronka Amillubi proiektuak

Amillubi proiektua iragan abenduan eman zuen ezagutzera Biolur laborantza ekologikoko elkarteak. Bere abiapuntuko helburua Gipuzkoan (Zestoako Iraeta auzoan) kokapen estrategikoa duten lur emankor batzuk ondasun kolektibo bihurtzea da, lur hauek babesteko eta bertan etorkizuneko... [+]


2024-03-06 | Estitxu Eizagirre
Alazne Intxauspe, Etxaldeko Emakumeak:
"Oso ondo uztartzen gara mugimendu feministarekin, gure lanbideak bizitza jartzen duelako zentroan, ezinbestean"

Emakume Langileen Eguna dela-eta, galdera hau zuzendu die Eli Pagolak Egonarria saioko ikusentzuleei: "Zer datorkizu burura emakume langile hitza entzundakoan?". Ba al datorkigu emakume baserritarraren irudia? Alazne Intxauspe elkarrizketatu du, ekologikoan ari den... [+]


2024-02-19 | ARGIA
Laborantzaren trantsizio agroekologikoa bultzatzeko eskatu die erakundeei Egurra ta Kandelak

Otsailaren 16 eguerdian protesta egin dute laborari agroekologikoek Gipuzkoako Foru Aldundiaren aurrean. Azken asteetan traktoreek egin dituzten mobilizazioetatik bereizi dira: "Nekazaritza eredu neoliberalak bere mugen kontra egin du talka; eta nekazari-patronala eta bere... [+]


2024-02-05 | Garazi Zabaleta
Soronea
“Barazkiak prezio duinean saltzeko bidea dendan topatu zuen osabak”

Miriam eta Igone Saldias ahizpek baserriari eta familiako proiektuari eusteko apustua egin dute. Berrobiko Soronea baserrian barazkiak ekoizten dituzte eredu ekologikoan, eta Tolosako Soronea dendan saltzen, modu zuzenean.


Eguneraketa berriak daude