Euskal Konfederazioak eta Euskalgintzaren Kontseiluak argi dute:  "Egoera iraultzeko ez da berantegi, baldin eta borondate politikoa bada baliabideak ezarri eta gaur egungo traba batzuk kentzeko". Azaroaren 14 goizean Baionan eskainitako prentsaurrekoaren mezu nagusia da hori. Instituzioei luzatu diete deia: bete zuen ardurak. Europako hizkuntza gutxituen eragileen sare ELENek iragan larunbatean zabalduriko oharra esku artean egin dute adierazpena. Hain zuzen, euskara eta euskal hiztunen komunitatea "larrialdi egoeran" dela ohartarazi berri dute.

Euskararentzako ofizialtasunik gabe jarraitzen duen Ipar Euskal Herriari dagokionez, Frantziako Konstituzioko 2. artikuluaren moldaketa galdetu du euskalgintzak, hori delako hizkuntza gutxitua biziberritzeko bidean kausituriko oztopo nagusia. EEP Euskararen Erakunde Publikoaren aurrekontua emendatzeko beharra ere azpimarratu dute bi erakundeek. Baina legediaz eta diruaz aparte, badira "borondate politikoari" esker bideratu daitezkeen neurri lagungarriak: azterketak euskaraz pasatzeko zein auzitegietan euskaraz defenditzeko eskubideen errespetua, erakunde publikoetan euskaraz hitz egiteko baliabideen garapena ala beste.

Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako biztanleriaren %21,1 bakarrik da euskalduna 2021eko inkesta soziolinguistikoaren arabera, eta EEPren prospekzioei segi, kopuru hori %16tik behera jautsiko litzateke 2050erako. Oro har, euskararen kontrako oldarraldi judiziala eta politikoa salatu du Euskagintzaren Kontseiluko idazkari nagusi Idurre Eskisabelek, baita "susperraldiaren moteltzea" ohartarazi ere. Lekuan lekuko erasoez eta diskriminazioez gain, globalizazioa eta numerizazioa ere deitoratu dituzte trabak zerrendatzeko orduan: "Hizkuntza hegemonikoak are eta hegemonikoago dira, eta hizkuntza minorizatuak are eta zaurgarriago". 

Testuingurua eta larritasunaren heina ikusirik, hiztunei dei egin die euskalgintzak: euskararen aldeko konpromiso handiagoa hartzeko eskatu diete Baionatik.