Konponduko ote du etorkizuneko diruak iraganeko ustetsuen hutsegitea?
Errealitatea da dirua ez dela nahikoa ontziolak nahieran sortu eta itsasontziak nahi ahala egiteko. Kokapenak, azpiegiturak, laneskua, lehengaiak, talentua, eskarmentua… gauza asko behar dira, diruaz gain. Ontziolak erauztea oso “erraza” izan zen AEBentzat; kostako zaie berregitea.
Zalapartan ez ezik, orroka hasi da areto politiko mendebaldarraren erdian aspalditik zegoen elefantea.
Duela hilabete batzuk, Hego Koreako estatu-kolpe bihurriaren harira (eta, batez ere, haren inguruan sumatzen zen hauspo estatubatuarraren bafadagatik) izan genuen hizpide txoko honetan mundu mailako itsasontzigintzaren korapilo estrategikoa: munduko itsasontzi gehien-gehienak Asia ekialdean egiten dira gaur egun. Erdiak baino dezente gehiago, Txinan; laurdenak, Hego Korean; eta zortziren bat, Japonian; gainerakoak, apurrak, Mendebaldeko herrialdeetan eta abarretan.
Gerraontzien kasuan, proportzioak ez dira guztizkoaren pare-parekoak, noski, baina ontzigintza-ahalmena bat eta bakarra da, merkataritza-ontzigintzarako eta bestelakoetarako. Mendebaldeak hamarkadak daramatza gerraontzi gutxi egiten... gehiago ezin duelako; ez diruz eta ez azpiegituraz.
Nagusitasun geoestrategikoa kolokan ikusi ez den arte bost axola zion horrek. Ontziolak erbesteratzea pozgarria izan da elite ekonomikoentzat: egin dezatela asiar horiek etekin gutxiko lan kutsatzaile, nekoso eta zatar hori. Urruti gabe ditugu adibideak.
AEBak aitzindariak izan ziren horretan, beren lurraldean gerraontziak –eta haiek ere mantso-mantso– egiteko ontziolak besterik ez uzteraino. Baina “Txinaren goraldia” ukaezina bihurtu ahala, kontrako sagailoa altxatu da: AEBetako ontzigintzaren ahulezia, orokorrean, eta gerra-ontzigintzarena beren-beregi, ezin larriagoa dela aldarrikatzen ari dira, gero eta ozenago, adituak eta arituak.
Elite politikoak ere, aho batez, esan liteke, ontzat eman du emergentzia-orro hori: mundu mailako hegemonia omen legoke jokoan. Trump Etxe Zurira itzuli baino lehen, Kongresuko Aurrekontu Bulegoak plazaratua zuen jada hari eusteko egitasmo erraldoia: datozen 30 urteetan, urtero 30 mila milioi bideratzea gerraontzi berriak egiteko. Inguruko guztia –azpiegiturak, ontziak armaz eta gainerakoez hornitzea, mantentze-lanak...– kontuan hartu gabe.
Biden administrazioak Japonia eta Hego Korearekiko lankidetzatik espero zezakeen onura biziro murriztu dela dirudi, Trumpek herrialde horiei ezarri nahi dizkien muga-zergen harira. Batek daki zein den kausa eta zein ondorioa. Baina gero eta garbiago dago AEBek, itsas-berrosatze horretan, bidelagun izan ditzaketen bakarrak NATOko bazkideak direla. Hortik disparatezko ehuneko 5aren tema. Abiapuntua ere halakoa dutelako.
Bada, halere, beste eragozpen potolo bat: errealitatea. Errealitatea baita dirua ez dela nahikoa ontziolak nahieran sortu eta itsasontziak nahi ahala egiteko. Kokapenak, azpiegiturak, laneskua, lehengaiak, talentua, eskarmentua… gauza asko behar dira, diruaz gain. Ontziolak erauztea oso “erraza” izan zen; kostako zaie berregitea.
Laster izango dugu ate joka gaia geurean ere.
6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.
Hamar egun baino gutxiagoan, parlamentuko kideek euren buruari esleitutako pribilegio ganoragabeen aurkako ikasle-protestak, polizia-indarrek manifestari bat hil eta gero, benetako matxinada bilakatu dira.
.jpg)
Israelgo Gobernuaren esanetan, bere subiranotasunaren aurka eta Hamasen alde dago Global Sumud Flotilla egitasmoa. Hortaz, esku hartze gogorrak iragarri ditu.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.
Global Sumud Flotillak deituta, dozenaka ontzi itsasoz ahaleginduko dira Israelek ezarritako blokeoa hausten. Ekimenera mundu osoko aktibistak batu dira, tartean lau euskal herritar. Deialdiari babesa adierazteko, Gazarako Mugimendu Globaleko Euskal Herriko delegazioak hainbat... [+]
Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]
Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]
AEBetako Estatu idazkari Marco Rubio astelehenean biltzekoa da Israelgo atzerri ministro Israel Katzekin, su-etenerako akordioez mintzatzeko. IPC Jakien Segurtasunaren Faseen Sailkapen Integratuak agentziak ostiralean kaleratutako txosten batek ohartarazi du Gazan gosete... [+]
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]
Gazako palestinarren aurkako genozidioa aurrera doan bitartean, Europak Israelgo armagintza industria hauspotzen jarraitzen du. Elbit Systems Israelgo armagintza enpresa ezagunak joan den astean iragarri zuen Europako herrialde batekin 1.600 milioi euro baino gehiagoko kontratua... [+]
Komunikazio ministro eta gobernuaren bozeramaileak iragarri du neurria. Berehala galdetu diote ea mehatxuren batek bultzatu duen erabakia, eta horri erantzun dio "mehatxua Israelgo eskuin muturretik" datorrela.
Bero boladek, haizeak eta lehorteek suteak pizteko aukerak bikoiztu dituzte Europan. Portugal, Espainia, Grezia eta Turkia pairatzen ari dira suterik handienak. Milaka suhiltzaile eta herritar ari dira suaren kontra borrokan Europa hegoaldeko herrialdeetan.