Portugaletik Turkiara, Europa hegoaldea sutan
Bero boladek, haizeak eta lehorteek suteak pizteko aukerak bikoiztu dituzte Europan. Portugal, Espainia, Grezia eta Turkia pairatzen ari dira suterik handienak. Milaka suhiltzaile eta herritar ari dira suaren kontra borrokan Europa hegoaldeko herrialdeetan.
Bero bolada luze batek, haizeak eta lehorteek Europa hegoaldea bilakatu dute suteetarako leku ezin hobea, 2025eko abuztuaren erdialdean. Milaka suhiltzaile, militar eta boluntario dozenaka lekutan lanean ari dira egunero, hainbat herrialdek Babes Zibileko Europako Mekanismoa aktibatu eta aireko baliabideak eskatu bitartean.
Portugal
Portugalen 5.000 suhiltzaile inguru ari dira itzaltze lanetan. Hamar foku nagusi daude herrialdearen ipar eta erdialdean. Sute nagusiak Guardan, Viseun, Coimbran eta Duero eskualdetan daude, eta Lisboak behin eta berriz aktibatu du Europaren laguntza sute handien kopuruaren aurrean. Osasun zerbitzuek hiru pertsona artatu behar izan zituzten, haietako bi suhiltzaileak ziren, beste bederatzi ospitaletara eraman dituzte, eta Guardan gizon bat hil zen.
Poliziak bi pertsona atxilotu ditu momentuz, bata 19 urteko gizon bat Seian eta beste 32 urteko emakumea Guardan. Lehenengoak "ageriko arrazoirik gabe" sua zuzenean piztu ei zuen, eta inguruko basoa eta etxebizitzak arriskuan jarri zituen. Emakumeak gatazka izan zuen auzokideekin, eta txiskero batekin sua piztu zuen auzokoak beldurtzeko.
Espainiako Estatua
Historia hurbileko sute bolada txarrena ari da bizitzen: Galizian, Gaztela eta Leonen eta Extremaduran daude foku handienak. Ebakuazioak egin, tren zerbitzuak eten eta Larrialdi Unitate Militarra aktibatu behar izan dute, besteak beste. Aurten 158.000 hektarea inguru erre dira, eta EBko beste kide batzuen aireko baliabideak eskatu eta jaso ditu gobernuak. Azken egunetan 500 militar gehitu dira aurretik hedatuta zeuden 1.400 soldadu baino gehiago laguntzeko.
Leku batzuetan 44 graduko tenperaturak erregistratu dituzte, eta 20 foku aktibo baino gehiago daude. Sute larrienetariko bat Molezuelas de la Carballedan (Zamora) dago. Sute horrek 31.700 hektarea inguru erre, eta bi pertsona hil ditu. Galiziako egoera kritikoa da, Chandrexa de Queijako (Ourense) suteak 16.000 hektarea erre ditu, eta Xuntako presidenteak baliabide gehiago eskatu dizkio Espainiako Gobernuari. Extremaduran sute batek 4.800 hektarea erre ditu, eta Gaztela eta Leongo hainbat herri ebakuatu behar izan dituzte suteak direla eta.
Frantziako Estatua
Suhiltzaileek lortu dute hainbat egunen ostean Frantzia hegoaldeko Aude departamentuko sutea itzaltzea. Hala ere, alertan jarraitzen dute tenperatura oso altuak eta lehortasun handia daudelako, baldintza horiek suteak berpiztu litzakete. Audeko sutean pertsona bat hil da, eta hainbat zauritu. 16.000 hektarea erre dira.
Grezia
Grezia alertan dago, suteek 43.000 hektarea inguru erre dituzte azken bi hilabeteetan. Azkenengo fokua Peloponesoko penintsularen iparraldean agertu da, eta gertuko herrietako biztanleek jarraibideak jaso dituzte prest egoteko. Sute hori ez da zuzenean gertatu leku populatuetan, baina sute asko egon dira eskualde horretan, 10.000 hektarea baino gehiago erre baititu suak.
Turkia
Turkiako Mersin probintzian suteek 1.500 hektarea erre eta 1.800 pertsona ebakuatu behar izan dute. Kontrolpean daude dagoeneko, baina Karamürselen Marmara itsasoan foku handia dago oraindik.
Mersingo sutea soldadura lanek sortutako txinpartek eragin zuten. Obra horietako enpresaren burua eta lau langile atxilotu dituzte sutea sortzea leporatuta. Turkiako nekazaritza eta basogintza ministroak esan du suteak biderkatu direla aurten, 5.100 foku baino gehiago egon baitira. Horietatik %96 gizakiak sortutakoak dira. Larrialdi klimatikoarekin zuzenean lotu du suteen hedapena.
Suaren presentzia naturan milioika urtetan izan da (gizakion agerpena baino askoz lehenagotik). Horregatik, ohikoa da landare askok suaren aurrean adaptazio ugari edukitzea. Gure inguruan arruntak diren arteek eta ametzek, adibidez. Baita txilar askok eta otea bezalako sastraka... [+]
Altri multinazionalak Europako zelulosa lantegi handienetakoa eraiki nahi du Galizian, Palas del Rei herrian, lyocell deituriko zuntz "jasangarria" ekoizteko. Eukaliptoak, ura, moda-industria indartsua eta oligarkia politiko diruzalea. Dena du alde horretarako. Dena?... [+]
Azken urteotako uda bukaera guzietan bezala, Ipar hemisferioko suteen kalteak zenbatzen ari gara, eta zenbakiak ikusi arren, oraino zaila zaigu arazoaren munta eta horri loturiko arriskuaren ezaugarriak ulertzea. Halere premiazkoa da, horren arabera lurraldeak prestatu beharko... [+]
Edozein arlotan, arazo bat suertatzen denean, eta ia inor ados jartzen ez denean, ohiko galdera plazaratzea da onena: Nori egiten dio mesede?
Dei batek dena alda dezake. Eguna bai, bederen. Hurrengo orduetako martxa, sikiera. Ourensen dagoen lagunak jasotzen du Noainen dagoen Lugoko lagunaren deia. Dei bakar batek ekarri zituen Galizako elkarte bateko zortzi artzain eta ahuntzain bat etxera. Zoragarria izan zen... [+]
Euria ari du. Ekaitza. Egun beroegi baten ondorengo bustialdia. Eta tenperatura jaitsiera bedeinkatua. Ez dakit Galizia aldean euririk egin duen azken aldian, ez dakit suteak itzalita diren jada, eta etxetik irten behar izan zutenak itzuli ahal izan diren.
Komunikabideetan... [+]
Abuztuan 411.000 hektarea baso eta lursail erre dira León, Asturias, Ourense, Cáceres eta Zamoran. Bizkaiko eta Gipuzkoako azalera osoa beste. Irmotasunez esan dezakegu muturreko baldintza meteorologikoek sutu zituztela suteak, berotze global antropogenikoaren... [+]
Lanbidean urteak daramatzagun basozainok, gogoan ditugu 1989. urtean Euskal Herria bortizki kolpatu zuten mendiko sute handiak. Urtarriletik luze zetorren lehorte latza udazkenean lehertu zen haize bortitzen bultzadaz. Dozenaka sutek beltzez jantzi zuten lurraldea, bereziki... [+]
Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.