Son nata a lagrimar / Son nato a sospirar,

e il dolce mio conforto, 

ah, sempre piangerò.

Se il fato ci tradì,

sereno e lieto dì,

mai più sperar potrò.

Georg Friedrich Händel, Giulio Cesare in Egitto

1

—Beste bat. Hirugarrena hilabete honetan.

—Ziur zaudete?

—Etorri eta ikusi zerorrek.

Kontsulta utzi eta neonatoen igaroguneraino egin du, pauso presatian, zaintza berezien gelara heldu arte. Bidean, negutegiko palmondoen artean jarritako hamaketan kulunkatzen dituzte guraso bilakatu berriek beren haragi-egindako-esperantza-hilkorrak, «euskara jatorrean bizitza osoan jaioberri deitu izan zaien horiek», Hamaika Agirrek esango lukeenez. Händelen kantak abesten ari dira Slavoj Žižek Unibertsitate Libreko koruko gazte boluntarioak, guraso hasiberrien lasaigarri eta haur munduratu berrien entzumenaren pizgarri.

—Arazorik gabe bereizi dizkiogu, baina parte eman beharrean gaude. Hemen sei izan baditugu urte hasieratik… Ez da zaila kontuak ateratzea. Gurea baino handiagoak diren jaiolekuetan ere gertatzen ariko da, ez daukat zalantzarik horretaz, Ilargi.

Gorroto du bere izena esatearen limurkeria merke hori; areago, osorik esan beharrean, berak eman ez dien konfiantza hartu eta erdizka esaten dutenean.

—Badakigu familia loturarik baduten?

—Datuak gurutzatzea izan zen egin genuen lehen gauza. Eta ez. Ez daukate inolako harremanik.

—Kasu bakanak dira, honenbestez.

—Bakanak, bakanak… Akaso bai, baina hedatzen hasiak... Hau icebergaren erpina besterik ez da.

Jaioberrien sailekoak beti izan dira apur bat alarmistak. Ohituegi daude dena ongi joan dakien, eta asaldatu egiten dira kontua aurreikuspenetatik milimetro bat apartatu orduko. «Hainbeste negutegi, hainbeste esperantza. Hainbeste Händel eta hainbeste palmondo karibetar…», pentsatu du Ilargiberrik, amorrazio apur batez. «Jarriko nituzke nik hauek polipsikotraumen sailean astebetez lanean; espabilatu beharko lukete ederki».

—Pausorik pauso. Inguruko jaiogune edo sasoiguneek jakinarazi dute antzekorik?

—Ez, baina…

—Espekulazio hutsa da, orduan…

Espekulazio hitz gogorra da. Zuzentasun politikoak eta deontologia kodeak lankideekin halakorik ez erabiltzea galdatzen dute, baina beranduegi jabetu da Ilargiberri. Iraindua sentitu da neonatoetako fakultatiboa. Alarmista izateaz gain, azal leunekoa da, nonbait.

—Logikoa ematen du hori pentsatzeak. Guraso gazteak dira kasu guztietan, Ilargi: genetikoki ez du inolako azalpenik. Sekuentzian irakur daitekeen mutaziorik ere ez dago. Emaitza guztiak normalak dira eta…

—Agian zerbait pasatu zaizue oharkabean. Agian sistema informatikoaren akatsa da. Genomaren irakurketa arazo bat…

—Lehen aldia litzateke. Gainera, bi aldiz ziurtatu dugu.

Ilargiberrik diagonalean irakurri du txostena ninigailuan.

—Eta eztarria behar bezala duela diozu? Patologiarik gabe, dena ondo?

—Guztiz arrunta, anatomikoki eta funtzionalki. Eztarri zein aho. Negarrez lehertu da ezpainak desjosi dizkiogun orduko…

—Seinale ezin hobea… Zein da arazoa, orduan?

—Guztiz ezohikoa dela. Ez da sekula halakorik gertatu.

Ilargiberrik zalantza une bat izan du erantzun aurretik. Txostena nini ertzera bidali eta minimizatu egin du kliska batean. Betazalek olatu batek bezala miazkatu dizkiote begi mintzak. Uhina pasatutakoan, harea leun azaleratu da, eta erabakia, irmo.

—Goizegi da ondorioak ateratzeko. Ez gaitezen txarrenean jarri.

Ilargiberri bulegora itzuli denean, zain dauka Hamaika Agirre, fakultateko lagun zaharra. Minbizia robofarmakologia arruntaren bidez sendatzen hasi eta Onkologia Saila itxi zutenetik, harat-honat ibiltzen da sasoigunean, zer egin oso ongi ez dakiela.

—Egia dun beste kasu bat izan dugula ospitalean?

—Gaurkotu hizkuntza hori, Hamaika. Badituk hogei urte sasoigunean lan egiten duala. Hau aspaldi ez duk ospitale bat.

—Zirikatzeagatik esaten dinat.

Hasperen egin du Ilargiberrik. Ezer argitzen ez duela ikusita, Hamaika Agirrek zuzen galdetu dio:

—Zurrumurrua egia dun, orduan?

—Bai.

—Eta zer egingo dun?

Hausnarrean dabil Ilargiberri.

—Hik zer egingo huke?

Ironiko bezain serio, aurrez aurre esan dio, bere begi grisetan fede osoa izaki, fakultate garaian bezalatsu orain:

—Zer egingo nukeen? Ezpainak desjosi, jaioberri guztiei legez karbono dioxidoaren neurgailua txertatu, eta bizitza krudel honetara ongietorria egin, negarrez, kexaz eta txorakeriaz bete dezan mundu honetan dagokion zatiñoa.

Agian sobera dago esatea Hamaika Agirre doktoreak ez daukala seme-alabarik.

Egia esan, ez da guztiz harritzekoa neonatoetakoen kezka: hozkia ematen du jaioberrien ezpain itxietan laser-esmeraldadun izpia sartzeak. Ilargiberri bere seme-alabek hainbeste gorroto dituzten 3Dko film zaharkitu haietako batekin gogoratu da. XX. mendeko jostunei buruzko dokumental bat, hain zuzen —horrela deitzen zietela uste du, dokumental—. Liluratuta geratu zen ikusi zuenean nola iristen ziren batzuetan trajeetako jakak patrikak lotuta. Nola eten behar izaten ziren puntadak banan-banan oihalean leku egin eta patrikak irekitzeko. Beste bizitza bat eta beste garai bat zen hura. Sastreek eta sendagileek guraizeak erabiltzen zituzten aroa. Sasoiguneei artean ospitale deitzen zitzaien garaia. Bakterioz eta kutsaduraz betetako garaia. Egia da disparate hutsa zela dena Koordinazio Algoritmiko Globalaren Aroaren aurretik, baina, askoren ustez, zoriontsuagoak ziren beren aitona-amonak, ezjakin eta bizizale... Jantziek patrikak zeuzkaten sasoi hartan, eta jendeak germenez betetako gauzak sartzen zituen haietan. Esandakoa: disparate bat. Gaur egun, inork ez daki zer den patrika bat, «patrikak beteta eduki» esamoldea erabili erabiltzen den arren oraindik, doleuroz ongi hornituta daudenei buruz mintzatzeko. Hizkuntzaren fosilak.

Hamaika Agirrek umoretik tiratu nahi luke, lankidea apur bat animatzeko.

—Entzun dun Norvegiako ospitale batek energetikoki beregaina izatea lortu duela gaixoen sukarrak sortutako beroari esker?

—Benetan?

Hamaika Agirre barrez lehertu da.

—Bai zera! Gaur goizean dena sinesten dun.

—Gauza arraroagoak ikusi izan dituk…

—Non daukan burua, Ilar? Zerbaitek kezkatzen hau? Hi ez haiz betikoa.

Hori da urritzea hori: Ilargiberri Ilargi bihurtzea, eta Ilargi Ilar. Baina Hamaikari dena barkatzen dio.

—Egia esan, Doltzane eta biok kezkatuta gaudek etxean Gerizperekin.

—Gazteena dun Gerizpe, ala?

—Bai, Kimu unibertsitatean zagok, baina Gerizpek… ZeroKontsumo taldeetan sartuta dabilenetik ez dik beste ezer buruan.

—Musikazale amorratua ez zunan? Kilimatronic talde batean jotzen zuela uste ninan.

—Argindarrari muzin egiten ziok orain: musika zuzenean baino ez dik entzuten, anplifikaziorik gabe, energia gastua murrizteko… Obsesionatuta zagok bere Karbono Mantxarekin. Kintsugi ikastaro batean ere apuntatu duk.

—Kintsugi?

—Gauza apurtuak konpondu ondoren pitzadurak agerian uzten dituen antzinako teknika japoniar bat. ZeroKontsumista guztiak zabiltzak horretan.

—Eskulan bat, beraz. Zer kalte zekarren horrek? Ez huke hainbeste kezkatu behar: belaunaldi bakoitzak bere borrokak. Orain, Karbono Mantxa ttipia izatea dun sexy izateko modua… Gu beganoak egin gintunan denok hogei urte bete orduko… Ez al haiz gogoratzen?

—Ez duk gauza bera.

—A, ez? «Antzararen gibela nire gibela da!». Tolstoiren esaldia ipurmamietan tatuatu genuenekoa ahaztu zain, ala? Nola zunan ba?

Ilargiberrik irribarre egin du estreinakoz. Norvegiako gaixoen sukarrak sortutakoa baino energia gehiagoz, ziur asko.

—«Hiltegiak existitzen diren bitartean, izanen da gudalekurik».

—Horixe bera. Eta hik azpian Tolstoiren izena erantsi huen, egile eskubideez kezkatuta edo! Bakarra izan hintzen tatuajean egilearen sinadura jartzen! Ez esan ezabatu egin dunala…

—Ez, ez diat ezabatu. Hortxe segitzen dik. Eta hik?

—Tolstoi ipurmamietatik kendu? Lehenago hil! Ahaztu al ditun abeltegien aurrean egiten genituen eserialdiak eta sabotajeak?

—Sabotajeak esatea askotxo esatea duk, Hamaika…

—«Jabetza pribatua bortxaz urratzeagatik» epaitu gintiztenan, Ilargi. Epaitu eta erruduntzat jo! Eta ez behin bakarrik… Hire semeak bazakin hori guztia? Kontatu dion Gerizperi? Puntu asko irabaziko hituzke.

—Gureak ekintza baketsuak izaten zituan beti.

—ZeroKontsumistak ere baketsuak ditun, ala? Gehienak, behintzat.

—Hik esan duk… Gehienak. Gehienak ez dituk guztiak.

Hamaika Agirreri erabat mudatu zaio aurpegia. Kezkatuta dagoenean, antxume batenak bilakatzen zaizkio begi grisak. Eta antxumeek ez dute federik beren buruan. Hiltegiak existitzen diren bitartean, izanen da gudalekurik.

—Zer esan nahi dun? BETren* gaztedietan sartuta dagoela?

Ilargiberrik ez du erantzun. Orain bera da ezpainak zigilaturik dauzkana.

*Bagenizkio Ekintza Taldea  

Entzun kontakizuna audio formatuan: