Franco diktadorea bizkarrean hartuta atera dute Erorien Haraneko ate nagusitik

  • 1975ko azaroaren 23an eraman zituzten Francoren gorpuzkiak Madrilgo mausoleora, hil eta hiru egunera. Preso errepublikarrek eraikia, Gerra Zibileko 33.800 biktima daude bertan lurperaturik.


2019ko urriaren 24an - 09:59
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Ostegun eguerdian atera dituzte Erorien Haranetik Francisco Francoren gorpuzkinak. Bizkarrean hartuta atera dute hilkutxa lorez eta oihalez apainduta, Europako mausoleo faxista handiena denaren atea nagusitik.

Pedro Sánchez Espainiako presidenteak Twitter bidez azaldu duenez "Espainiako demokraziarentzat garaipen bat" da diktadorearen exhumazioa. Iñigo Urkullu lehendakariarentzat ere "anomalia demokratiko bat zuzentzen" du.

Aitzitik, hura ateratzeko trabak eta moduek askorentzat agerian utzi dute frankismoaren oinarriak uste baina errotuago segitzen dutela Espainiako Estatuko egituretan. Kritikak eta haserre ugari eragin du prozesuak:

12 urte gorpu bat ateratzeko

Hamabi urte iragan da 2007ko Memoria Historikoaren legea onartu zuela Espainiako Kongresuak, PSOEko Jose Luis Zapatero Espainiako Gobernuko lehendakari zela. Lege horretan oinarritzen da desobiratze hau. Harrez gero, Franco ateratzeko baimena ematen zuen ez legezko proposamena onartu zen Kongresuan 2017an eta Espainiako Gobernuak, azkenean, 2019an eman zuen horretarako agindua.

Familiaren gertuko fundazioek, dena den, etengabe trabatu dute agindua auzitegietan. Ate denak irekita, Madrilgo Mingorrubioko panteoira eraman dute gorpua, bere alargun Carmen Polo lurperatua dagoen lekura.

Tejero kolpistari sarbidea utzi diote

Hogei bat herrialdetako 500 kazetari inguruk zuzenean jarraitu dute segurtasun neurri zorrotzen pean egin den desobiratzea. Mingorrubiokoa hilerrian han bildutakoek polizia hesia igarotzea ezinezkoa zuten arren, Antonio Tejero koronel ohi kolpistak ez du inongo arazorik izan barrura sartzeko.

34.000 hilotz

Erorien Haranean dauden ia 34.000 hilotzetatik, gehienak 1959an eraman ziren Estatuko beste lekuetatik eta asko fusilatutako errepublikarrei dagokie. Euskal Herritik 1.200 gorputz inguru garraiatu ziren.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Frankismoa
Zirgariak etorbidea: Erandiok itsasadarraren langileei aitortza egingo die kale izen aldaketagaz

Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Urgulleko ‘Jesusen Bihotza’ eskultura “erregimen frankista goraipatzeko” sinboloa dela ebatzi dute

Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.


Urduñako espetxe frankistan hildako beste sei gorpuzki identifikatu dituzte

Espainiako sei pertsonaren gorpuak identifikatu dituzte. Urduñako desobiratze lanak 2024ko abenduak amaitu ziren eta guztira 93 pertsonaren gorputzak berreskuratu zituzten. Aurkikuntza berriekin, hamazazpi pertsona dira jada identifikatu dituztenak.


2025-05-07
Carme Puig Antich. Lekukoaren zuzia
“Saiatzen zara hau eta hura egiten, baina hortxe da beti Salvadorren heriotzaren zauria”

Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]


Memoriaren herbarioak

Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.


Lau maki, 1947 eta 1948 urteetan Donostian erailak

Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.


Homosexualen aurkako Bilboko auzitegia

Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]


Koordinakundea eratu dute, Bigarren Mundu Gerran deportatu zituzten euskal herritarrak ezagutarazteko

Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]


1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Erorien Monumentua eraistearen aldeko plataformak EH Bilduren, PSNren eta Geroa Bairen jarrera salatu du

Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.


Jaurlaritzaren Parisko egoitzaren historia: Gestaporen atzaparretatik berriz EAJren eskuetara

Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]


2025-01-22 | Julene Flamarique
Gorriz margotu dute Iruñeko Erorien Monumentua, ‘Caídos eraitsi’ eta ‘Faxismoaren aurka lehen lerrora’ aldarripean

Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute

Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Eguneraketa berriak daude