“Garana agertu beha June”, Arratiako noka berpiztu gurean
Joan den urteko abenduaren 12an Igorreko Axular kultur elkarteak noka ikastaroa antolatu zuen, tratamendua Arratia bailarako (Bizkaia) gazteen artean ezagutarazteko eta zabaltzeko. Guztira hamabost bat lagun elkartu ginen, adin desberdinetakoak (19-50) bailarako bazter desberdinetatik etorritakoak, edota beste eskualde batzuetatik animatu zirenak (Durango-Galdakao).
Etorritakoen artean hikaren ezagutza maila desberdinak zeuden: batzuk umetatik etxeko nagusiei entzundakoak, beste batzuk, ozta-ozta, noka zer den jakin gabe etorri ziren, edota gizonezkoen hika menperatzen zutenak, baina ez andrazkoen tratamendua.
Ikastaroa nahiko xumea izan bazen ere, aldez aurretik ezarritako helburuei erantzun ziola esan genezake. Lehendabiziko helburua noka tratamendua berreskuratzen eta berpizten hastea zen. Horretarako, dinamika desberdinen bidez, hika gazteen ahotan eta belarrietan jartzea erabaki genuen; alegia, neska-mutilen artean praktikara ekarri noka zein toka, egunerokotasunean esparru desberdinetan erabili ahal izateko. Kasurako, kuadrillan, parranda, whasapean, tabernetan, unibertsitatean, familian… eta abar.
Lehenengo dinamika galdera-erantzun bidez antolatu genuen. Parte hartzaile bakoitzari kolore desberdinetako hiruna fitxa eman genizkion; berdez galderak, eta urdinez erantzunak. Poltsa batetik ausaz ateratako zenbakien bidez parte hartzaileen arteko elkarreragina bilatu genuen, eta galdera-erantzunak botatzen zizkieten elkarri. Gorago aipatutako fitxak, logikoki, hitanoz idatzita zeuden, gure “ikasleek” ohiko aditzak ezagutzeko, eta hartzailearen arabera haiek aukeratu behar zuten toka edo noka erabiltzea. Bide batez, zalantza ugari argitu genituen, eta hainbat truko eman ere, egunerokotasunean erabiltzen diren aditzetatik abiatuta “hikako aditzak” barneratu ahal izateko.
Lehenengo dinamikaren tenporalizazioa ez zen izan aproposena, beharbada, lehenengo jolasean denbora nahikotxo galdu genuelako. Hala ere, parte-hartzea erabatekoa izan zen, eta zalantza ugari argitzeko parada izan genuen
Lehenengo dinamikaren tenporalizazioa ez zen izan aproposena, beharbada, lehenengo jolasean denbora nahikotxo galdu genuelako. Hala ere, parte-hartzea erabatekoa izan zen, eta zalantza ugari argitzeko parada izan genuen. Bigarren dinamika, ordea, askoz “erosoagoa” begitandu zitzaien parte-hartzaileei. Galdera-erantzun askeak egitea proposatu genien, hain zuzen.
Lehenengo eta behin, txuleta txiki bat banatu genuen ikasleen artean, egunerokotasunean gehien erabil litezkeen aditzekin -asko esatea bada ere-, eta esaldi gutxi batzuekin. Irakurtzeko minutu bat eman ostean, plastikozko pilota bat atera eta, berriro ere, elkar eraginari ekin genion. Denon artean gai bat adostu genuen, eta jarraian, ausaz, pilota jaurti behar zitzaion beste pertsona bati esaldi batekin batera. Esango nuke, dinamika honek harrera hobea izan zuela aurrekoak baino, baina, harrezkero denbora aldetik eskaz genbiltzan. Tamalez, ez genuen izan hirugarren dinamika burutzeko astirik. Zita azkarrak izeneko formatua erabili nahi genuen; hau da, minutu bateko solasaldi laburrak, edozein gairi buruz, parte-hartzaileen artean.
Gauzak horrela, laster batean, tankera honetako elkarretaratzea antolatu nahiko genuke, ahal dela, lehenengo ikastarotxo honetan ikasitakoa praktikan jartzeko, lagunen artean praktika hori bermatzeko, eta egunean-egunean hika bera menperatzen ikasteko.
Gure uste apalean, Arratiako gazteok noka berpizten hasteko aukera ezin hobea dugu. Arratia mailan noka erabiltzearen aldeko talde egonkorra eta “militantea” sortzeko aukerarik balego, nola parrandan, hala Hika Lagun izaerako ekimenen bidez, bailarak aberastasunean eta berdintasunean asko irabaziko lukeela uste dugu. Arratian esaten den moduan “Garana agertu beha june”, eta geu, behintzat, horretan ari gara, gurea erakutsi gurean!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]