Bultza kazetaritza independentea
Hotelei eta etxebizitza turistikoei muga jarriko die Donostiako Udalak urte betez. Baina zer eragin izango du neurri horrek etxebizitzen eta alokairuen prezioan? Zenbait ikerlanen arabera, etxebizitza bat eskuratzea zaila izango da oraindik herritarrentzat, interes tasek eta hipoteken prezioek gorantz jarraituko dutelako.
Donostiako Udalak ez du etxebizitza turistikoak eta hotelak irekitzeko baimenik emango urtebetez. Hala iragarri du Eneko Goia alkateak asteazken honetan.
Neurria martxo amaieran udal plenoan onartzen den unean jarriko da martxan –udal hauteskundeetatik bi hilabete eskasera–, eta Hiri Antolaketareako Plan Orokorra onartu bitartean nahi dute indarrean egotea.
Eustatek 2022an emandako datuen arabera hoteletako logelek %44 egin dute gora Donostian azken bost urteetan, aldiz, turismoa %16,5 hazi da. Donostiako turismo bulegoak egindako inkesta batetik –Naiz.eus-ek argitara emana–, ondoroiztatu daiteke donostiarren bi herenek uste dutela turismoak "goia" jo duela hirian.
Radio Euskadin egindako elkarrizketan Goiak azaldu du erabakiaren helburua "jarduera arautzea eta orekatzea" dela, eta ez duela uste etxebizitza turistikoentzako baimenak eteteak etxebizitzen prezioa jaitsiko duenik. Horrela izango al da?
Etxebizitzen prezioak gora... alokairuenak ere bai
Haritik Hirira geografo taldeak Donostian egindako ikerlanak garbi adierazten du etxebizitza turistikoen ugaritzeak alokairuen prezioa igoarazi duela: orokorrean igoera azken bost urtetan %23,26ko izan da, baina Airbnb plataformak eskainitako etxebizitzen prezioak epe berean %60,72 igo dira.
Bestalde, etxebizitzen salmenta prezioak ere goraka doaz. Espainiako Estatistika Institutuak aste honetan publiko egindako datuen arabera, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan pasa den urtean %6,4 egin zuen gora etxebizitzen prezioek batez beste, eta Nafarroan berriz %7,3; 2007 urtetik izandako igoerarik handiena da.
Aldiz, hipotekek sekulako beherakada izan dute. Diario Vasco-k emandako datuei kasu egiten badiegu, urtarrilean sinaturiko hipotekek %22,7 egin zuten behera Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan; eta %27,4 Nafarroan.
Analista zenbaiten arabera, prezioen igoeren ondorioz etxebizitza bat erosteko eskaria gutxitu ahala, alokairuenak gora egingo du are gehiago
Europako Banku Zentralak interes tasak berriz igoko dituela iragarri izanak eta Euriborraren igoerak –jadanik %4ra iristeko zorian da–, etxebizitzen merkatua hoztea ekarri du: hipotekak ez ezik, salmenta kontratuek ere behera egin dute urtarrilean, egunkari horren arabera.
Hala, analista zenbaiten arabera, prezioen igoeren ondorioz etxebizitza bat erosteko eskaria gutxitu ahala, alokairuenak gora egingo du are gehiago. Pompeu Fabra Unibertsitateak egindako ikerlan batek horixe ondorioztatu du: "Alokairuaren prezioen gaineko presioa igoko da, eta horietara bideratuko litzateke eskaria".
Gaur egun, Donostia da Euskal Herriko hiriburu garestiena zentzu horretan, eta hilean 911 euro ordaindu behar ditu maizterrak batez beste.
Hortaz, ez dirudi alokairuen prezioak epe ertainera jaitsiko direnik. Igotzen jarraituko dute, baina ez etxebizitza turistikoek eraginik ez dutelako, EBZk interes tasak igo eta energia nahiz elikagaien kostuak herritarren bizkar jarri dituelako baizik: etxebizitza erostea gero eta ezinezkoagoa da, eta herritar askok halabeharrez alokairura joko du, alokairua ordaindu dezakeenak noski.
Gutxienez 3.375 gazte joan dira Donostiatik Buruntzaldeako eta Oarsoaldeko herrietara bizitzera 2010etik 2020ra, Gipuzkoako Foru Aldundiak emandako eta Bizilagunekin plataformak jasotako datuen arabera.
EH Baik herrien sarreretan panelak jarri ditu, toki horietako bizitokien kopuruak eta proportzioak erakusteko. 42.743 etxebizitza hutsik egon dira gutxienez zortzi hilabetez. Bigarren etxebizitza gehien Lapurdiko kostaldeko herrietan daude.
Botere eta diru laguntza gehiago galdegin dizkio Euskal Hirigune Elkargoak Frantziako Gobernuari, lekuko etxebizitza politika azkar bat abiatzeko. Horretarako, AOH Etxebizitza Antolatzeko Autoritatea bilakatu nahi luke.
2019an 302 maizterren aurkako prozedurak ireki zituzten, alokairu kontratua eten ostean etxebizitzak ez uzteagatik. Kopuru hori sinbolizatuz, 300 etxebizitza inguratu ditu Aldak Baionako auzo batean.
Turismoa Donostiako aurreneko sektore ekonomikoa bilakatu da azken urteetan, nahiz eta pandemiak kolokan jarri zuen. Eraldatzen ari da hiriko espazioa eta bizilagunek harekin dituzten bizi loturak. Fenomenoaren garrantziaz jakitun, Haritik Hirira geografo taldeak ikerketa sakona... [+]
