Bizenta Mogel, bere garaiari aurre hartu zion idazlea, Yolanda Arrietaren nobela berriko protagonista
Argiaren alaba eleberria kaleratu du Yolanda Arrietak, Bizenta Mogelen Ipuin onac liburuaren egilearen bizitzan oinarrituta. Idazlearen ibilbidea arakatu eta gaurkotasunean kokatu du Arrietak, “historia fikzioaren bidez moldatuz”. Hendaiako Nekatoenea idazle etxean egindako egonaldian idatzi du nobela.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
2012an euskal idazle klasikoak ezagutarazteko egitasmoan hasi zen Arrieta. Berriak jaso duenez, hasiera batean, Juan Antonio Mogel idazle bizkaitarra bururatu zitzaion arren, haren iloba Bizenta aukeratu zuen azkenean, euskaraz idatzi zuen aurreneko emakumea. 17 urterekin idazten hasi eta emakume izateaz gain, baserri-giroan garai hartan horren jakituria maila altua izateak erakarri zuen.
“Duela 200 urte neska koskor batek, haren osabak lagunduta, euskaraz, gaztelaniaz eta latinez irakurtzen eta idazten ikasi zuen Markinan; nik txikitatik ezagutzen ditudan kaleetan ibili zen, gainerako emakumeak baserri lanetan zebiltzan bitartean, Virgilioren testuak irakurtzen”, dio Arrietak.
Mogeleren bizitza ikertzen hasi zenean, eskoletarako materiala lortzea zuen helburu Arrietak. Informazioa biltzen joateak, ordea, nobela idaztera eraman zuen, horretarako Hendaiako Nekatoenea idazle etxean egindako egonaldia baliatuz. Bi argitaletxetara zuzendu arren, ez zioten argitaratzeko aukerarik eman. Beraz, Arrietak berak argitaratu du liburua, Markinako Udalaren, Bizkaiko Foru Aldundiaren eta Nekatoenearen laguntzarekin.
Fikziozko istorioa, datu errealetan oinarrituta
Datu errealetan oinarritu da egilea fikziozko istorioa eraikitzeko. Esaterako, gurasoak, osaba edo orduko herritarrak erabiliz. Mirari, 17 urteko neska da nobelako protagonista. Aita amerikarra eta ama euskalduna ditu, eta ederki moldatzen da euskaraz. Izeba ikerlariarekin Euskal Herrira egindako bisitan Bizentaren egunerokoa aurkitzen du eta horren bitartez joaten da idazlearen bizitza ezagutzen.
Idazlearen istorioan ikertzerakoan informazio gutxi egon arren, haren gertuko jendearen eta garaiko gorabeheren inguruko datu ugari aurkitu dituela dio Arrietak. Testu eta eskuizkribuak ikertzeko Xabier Altzibar EHUko irakasle eta ikerlariaren laguntza izan du.
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin zuten egon Debako liburutegian, eta egoera hori aldatzeko borrokan aritu da herriko ama talde bat. Udal gobernuak jarrera aldatu eta onartu du herritar guztiek, duten adina dutela, nahi dutenean egon ahal izatea liburutegian... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez, Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]
Diziplina askotan ibilia da Amaiur Epher (Izpura, 1994). Aktore lanak egiten ezagutu nuen orain urte batzuk. Diabolo Kiwi edo Frigo taldeekin erritmo dantzagarriak joz ikusi eta entzun du, ziur, batek baino gehiagok. Eta idazlea ere bada. Bigarren liburua argitaratu berri du:... [+]
Ekainaren 5ean 50 urte beteko dira Gabriel Aresti zendu zela, jaio zen hirian bertan, Bilbon. Ziutatearen tristeziak bestelako kolore bat duen garaiotan, belaunaldi berri batzuek Arestiren hitzak goratzeaz aparte, haren esanak gaurko egunetik aztertu dituzte hiri horretan... [+]
Heriotzak Eduardo du izena
- Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
- Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
- Noiz: Maiatzaren 23an.
-------------------------------------------------------------
Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]
Dantza, xake edo kirol topaketak egiten diren bezalaxe, literatura gustuko duten haur eta gazteek ere zaletasuna partekatu, elkar ezagutu eta egunpasa ludikoa egiteko aukera izango dute, datorren igandean. Ikasturtean zehar elkarri gutunak idazten aritu diren 130 gaztetxo... [+]
Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.
Ekainaren 7an izango da Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarrekin antolatzen duten Ziburuko Euskal Liburu eta Disko Azoka. Seigarren edizio honetan Aurelia Arkotxa izango da omendua eta egitarau oparoa ezagutzera eman dute prentsaurrekoan. Ziburuko Azokaren uhina inguruko... [+]
Miresmen adina gaitzespen sortzen duen pertsonaia da, oraindik ere, Jon Mirande, hura hil eta 50 urte pasatxora. Karrikiri elkarteak eta Iruñeko Hizkuntza Eskola Ofizialak (IHEO) Jon Miranderekin dantzan izeneko jardunaldiak antolatu dituzte idazlearen jaiotzaren 100... [+]
Orain denak aita santua baino frantziskotarrago bihurtu zaizkigunez, komeni da gogoratzea gure klasiko ez-sotanadunez. XVII. mendean izan zen bat, haren grazia zen Arnaut Oihenart. Eta ezin gaitezkeenez murgildu haren lan guztietan, gaur goretsiko dugu O.ten gaztaroa... [+]
Aurreko tertuliako galderari erantzuteko beste modu bat izan zitekeen, akaso modu inplizituago batean, bigarren solasaldi honetako izenburua. Figura literarioaz gaindi, pertsonaia zalantzan jartzeko, edo, kontrara, pertsonaiaren testuingurua ulertzeko saiakera bat. Santi... [+]
Ziburuko Liburu eta Disko Azokaren 6. edizioa ekainaren 7an izango da. Girotzeko eta azokaren eragina inguruko herrietara zabaltzeko, aurreko asteetan zehar sei ekintza kultural antolatu dituzte Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarlanean. Lehena martxoaren 30ean izango da,... [+]
Ekintza sorta ugariko bi eguneko egitaraua eduki dute bertaratu diren irakurleek: besteak beste, liburu azoka, ikuskizunak, tailerrak eta mahai-inguruak izan dituzte. Maider Elcano koordinatzailearen ustez, Biltzarraren indarra idazleei eta sortzaileei lekua ematen dien... [+]