1937an Etxalatzen hil zituzten bi lagunen gorpuzkiak identifikatu dira
Joaquín Arroyo Alfaro eta Tomás Salinas Beorlegui dira hildakoak, 1937ko martxoaren 9an Iruñeko Probintzia espetxetik atera ondoren hil zituen.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Nafarroako Gobernuak Urbikaingo hobian, Etxalazko jaurerrian (Eguesibar), hildako bi pertsonen goropuzkiak identifikatzea lortu du –horiek 2019ko udan desobiratu ziren-, Nafarroako Memoriaren Institutuak NASERTICen laborategiarekin lankidetzan sustatutako DNA banku publikoaren bidez.
Joaquín Arroyo Alfaro eta Tomás Salinas Beorlegui dira hildakoak, 1937ko martxoaren 9an Iruñeko Probintzia espetxetik atera ondoren hil zituen. Orain arte uste zen Joaquin Arroyo Etxaurin hil zutela eta Tomas Salinas Ororbian. Etxalaz eta Etxauriren arteko hurbiltasun fonetikoak lekukotasunaren ahozko transmisioa nahastea eragin zezakeen.
Etxalazen hamar gorpu atera zituzten bi hilobitan, sei 2018ko irailean eta lau 2019ko uztailean (horietako bi orain identifikatuta daude). Hezurren profil genetikoak senideek DNA bankura ekarritako lagin guztiekin alderatu ondoren, ez da ezagutzen gainerakoen nortasuna. Baztertu egin da 1937ko martxoaren 9an edo data hurbiletan eraildakoetako bakar bati ere ez dagozkiola, DNA lagina dutenak behintzat.
Azken identifikazio genetikoek erakutsi dute batzuetan biktimak uste ez zen leku batean hil eta lurperatu zituztela. Hori dela eta, DNA lagina aurkeztu ez duten senitartekoei Memoriaren Nafarroako Institutuarekin harremanetan jartzeko deia egin die Nafarroako Gobernuak, hori baita identifikazio berriak lortzeko aurretiazko eta funtsezko urratsa. Ildo horretan, Gobernuak senitartekoen eta memorialisten elkarteek eta, kasu honetan, AFFNA36 elkarteak ematen duten laguntza eskertu du.
Kosmetiko enpresak azalerako kremak hornitzen zituen Dachauko kontzentrazio esparrua. Naziek presoekin esperimentuak egiteko erabili zuten krema mota bat, eta 80 eta 90 preso artean hil ziren horren ondorioz. Enpresak ikerketa “independente eta osatua” jarri du... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]
Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]
Bedale udalerrian (Yorkshire, Ingalaterra) altxor bikingo bat aurkitu zuten 2012an. Archaeometry aldizkarian argitaratu dutenez, berriki altxor horretako zilarrezko piezak aztertu dituzte. Zehazki, berunaren eta oligoelementuen isotopoak aztertuz, zilarraren jatorria zein den... [+]
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.