Hanburgo, 1926ko urtarrilaren 19a. Hans-Jürgen Massaquoi jaio zen. Ama Berta Beatz zuen, alemaniar erizaina; aita, berriz, Liberiako kontsul Momulu Massaquoiren seme Al-Haj. Aitak ez zuen seme jaioberria bere gain hartu, baina aitonak besoak zabalik hartu zituen ama-semeak kontsulatuan.
Lehen urteetan errealitate paralelo batean bizi izan zen Hans. Kanpoan nazionalsozialismoa indarra hartzen ari zen bitartean, kontsulatuan Hansen inguruko gehienak beltzak ziren eta etxeko zuri apurrek nagusi liberiarren zerbitzuan lan egiten zuten. Kalean, mutiko exotikoak arreta eta losintxak jasotzen zituen. Beltzak zurien gainetik zeudela, bere arraza abantailatsua zela iruditzen zitzaion Hansi.
1932an kontsulak Liberiara itzuli behar izan zuen eta ama-semeak argindarrik eta urik gabeko atiko batera aldatu ziren. Hantxe bukatu zen ordura arteko bizimodu erraza. Eta hurrengo urtean Hitler kantziler izendatu zuen Hindenburgek.
Bere adineko beste asko bezala, nazien distirak liluratu zuen. Ama lanean zenean, Hans zaintzen zuen bizilagunari, izeba Möller-i, jertsean svastika josteko eskatu zion. 1936an, hamar urterekin, Deutsches Jungvolk Hitlerren Gazteriaren haurren taldean sartu nahi izan zuen, baina ez zioten utzi. Ikasle ona zen eta ingeniaria izan nahi zuen. Baina 1938an eskolako zuzendariak bere txostena faltsutu zuen ikasle mulatoa bigarren hezkuntzara iritsiko ez zela eta, beraz, unibertsitatean ikasiko ez zuela ziurtatzeko. Burdindegi batean sartu zen aprendiz eta han jardun zuen hainbat urtez.
Gerra piztu zenean ez zuten errekrutatu, eta bere borondatez frontera joateko izena eman zuenean ere armadak ezezkoa eman zion.
Behin Alderdi Naziko kide batek taberna batean eraso egin zion eta Bertha amak geldiarazi zuen erasotzailea. Eta gerran pilotu aliatutzat jo zuten beste batean; ozta-ozta atera zen onik. Baina beltzak ez zituzten jazarri sistematikoki, juduak edo ijitoak bezala. Behe-mailako gizakitzat zituzten, baina ez zegoen haiek sarraskitzeko premiarik.
Gerra ostean Liberiara joan zen lehenik eta AEBetara gero. Kazetaritza ikasi zuen eta, besteak beste, Martin Luther King buru zuen eskubide zibilen aldeko mugimenduan parte hartu zuen. 2013an hil artean, behin eta berriro adierazi zuen Alemania zela bere aberria.
Iñaki Resa eta Ekain De Olano Hipolito Ajamil Langraiz Okako okinaren senideak dira. Iruña Okako udalbatzan egon ziren, joan den astean, frankistek hil zuten senidearen memoria aldarrikatzeko.
Bederatzi urteko itxaronaldiaren ondoan Iruña-Veleiaren auziak epaiketa izango omen du. Ez da zentzuzkoa. Auzitegiak ea Eliseo Gilek grafitoak faltsutu zuenetz ebatzi nahi badu, lehendabizi jakin behar du grafitoak faltsuak diren ala ez. Horretarako, grafito horiek aztertu behar dira noiz grabatu ziren erabakitzeko. Inork ere ez du horrelako azterketarik egin.
Batxi Landa, Tretatxu, espetxean hildako beste gaizkile bat baino ez litzateke izango, ahozko tradizioan haren oihartzunak iraun izan ez balu. Baina kopla labur batzuen arrastoari segika, XVIII. mendeko errebelde baten biografia osatu du Hektor Ortega kazetariak. Historia honek erakusten digu jite soziala zuten bidelapurrak uste baino gehiago zirela Euskal Herrian, eta menpeko klaseen babesa zutela handikien aurrean.
Nicholas Reeves egiptologo ingelesak teoria hau proposatu zuen 2015ean: Tutankamon faraoi gaztearen hilobiko mendebaldeko eta iparraldeko hormetan (argazkian) ateen arrastoak daudela eta ate horien atzean biltegi bat eta Nefertitiren hilobi-ganbera ukitu gabea egon zitezkeela.
Hollywood, 1923. Walter Elias Disneyk The Walt Disney Company sortu zuen. Sortzaileak etengabe gogorarazten zuenez, Hollywoodera eskuan kamera zahar bat zuela eta poltsikoan 40 dolar zituela iritsi zen.
Egun hauetan, alde guzietatik ateratzen ari dira 1968ko maiatzari buruzko filmak, erreportajeak, garaiko kanten bildumak, “izan balitz eta egin bagenu” moduko mahai inguru surrealistak. Eta saltsa bera zerbitzatuko digute hilabete bukaera arte. Gero kito.
Tarteka iraganaren melankolia nagusitzen da, lortu ez zen iraultzaren ametsa, esperantza ondar batzuk han-hemenka, hain urruna eta ezina den zerbaiten gisan. Beste batzuetan, sentimentalismoa baino, ezkerrari eta... [+]
Ikerlari talde batek antzina burdina egiteko erabiltzen ziren sistema prehidraulikoak inbentariatu eta aztertu ditu.
Maria Servini epaile argentinarrak kargu hartu dio Espainiako Gobernuari. Barne Ministerioari eta Gobernuak Araban duen ordezkaritzari 1976ko martxoaren 3an Gasteizko polizia operazioan parte hartu zuten polizien izenak eskatu dizkie. Baita goi kargu eta kasuarekin zerikusia izan dezakeen ororen datuak ere.
Teknologiari berriei esker, Anne Franken eguneroko bi orriren artean itsatsita zeuden mezuak deszifratzea lortu dute. Hilekoaz, prostituzioak eta txiste lizunez dihardu oro har, eta ziurrenik ezkutatuta egin zen denboran idatzitakoak direla adierazi du Ronald Leopold Amsterdamgo Anne Frank Etxeko zuzendariak. Lau txiste eta sexualitateari buruzko 33 lerro dira aurkikuntzaren emaitza.
Sarkofago hitzak erro grekoak ditu: sarkós haragia da antzinako grezieraz, phagein, aldiz, jatea, eta -o atzizkiak egilea edo akzioa burutzen duena esan nahi du.
