Euskararen normalizazioan aurrerapausoak egiteko 13 neurri proposatu ditu EHEk

  • Azaroaren 24an 35 urte beteko dira Eusko Legebiltzarrak EAEko Euskararen Legea onartu zuela. Urteurrenaren atarian, euskaldunen hizkuntz eskubideak errespetatzeko eta hizkuntz normalizazioa lortzeko bidean bete beharreko gutxieneko hamahiru puntu jarri ditu mahai gainean Euskal Herrian Euskaraz taldeak, beren ustez Eusko Legebiltzarrean lanean ari den autogobernurako ponentziak jaso beharko lituzkeenak.


2017ko azaroaren 21ean - 17:39
EHEko kideak, neurri-sortaren proposamen ekitaldian. (Arg.: EHE)
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Euskal Herriko eremu administratibo guztietan euskara “mendeko egoeran kateatua, euskaldunon eskubideak urratu eta nagusiki, euskararen berreskurapena eta normalizazioa ahalik eta gehien oztopatzeko helburua” duten arauak daude indarrean, EHEk salatu duenez. EAEn, Nafarroan zein Ipar Euskal Herrian “marko juridikoan aldaketak gauzatzen ari diren honetan”, euskaraz normaltasunez bizi ahal izateko lege-babes egokia beharrezkoa dela aldarrikatu du erakundeak.

Xede horrekin, zehazki EAEri begirako proposamena egin dute, autogobernua eguneratzeko Eusko Legebiltzarreko ponentziak neurri zehatzak iragartzeko gutxi falta den honetan. EHEren ustez, hauek dira “estatus juridikoaren edozein aldaketatan jaso beharreko gutxieneko neurriak”, hitzez hitz:

  • Euskarari estatus juridiko egokia onartuko zaio: ofiziala, bertokoa, nazionala, lehentasunezkoa, eta ezagutu beharrekoa izendatuko da. Honela, euskaldunon hizkuntza-eskubideak aintzat hartuak izango dira.
  • Normalizazioa helburu izango duen hizkuntza-politika egokia eta burujabea izango da, kanpo esku-hartzerik gabekoa.
  • Indarrean dauden euskararen legeak norabide horretan berrikusiko dira. Euskal Autonomi Erkidegoaren kasuan, 1982 urtean onartutako Euskararen Legea aldatzeko garaia aspaldi heldu zen. 35 urteotan euskal jendartea eta euskararen egoera nabarmen aldatu da; premia berriak sortu diren bezala, urrats ausartagoak emateko oinarria ezarri da eta legeak horiei erantzun eta lege-babes egokia eskaini behar die.
  • Euskara zehar-lerrotzat hartuko da maila guztietako gobernuen eta administrazioen antolaketan eta funtzionamenduan.
  • Normalizazio osora iristeko (eremu publikoan eta pribatuan) Plan Estrategiko Orokorra adostu eta indarrean jarriko da (nazionala, baliabide nahikorekin, adierazleen bidez ebaluatua, jarraitua), eragile politiko, sozial eta euskalgintzaren artean.
  • Instituzioek euskararen normalizaziorako baliabide nahikoak esleituko dituzte, nagusiki ekonomikoak (helburu gisa aurrekontu osoaren % 2 izango da), baita pertsonalak eta bestelakoak ere.
  • Administrazioa osoki euskaldunduko da. Herritarrentzako arreta-zerbitzuez gain, administrazioaren lan-hizkuntza bilakatuz ere. Gutxieneko neurri hauek hartuko dira.
  •              -Administrazio bakoitzak normalizazio-plan propioa izango du (egokia, neurgarria, aldizkako balorazioekin, gradualki helburu altuagoekin).
  •              -Abiapuntuzko eta premiazko neurria herritarrentzako arreta-zerbitzuak euskalduntzea izango da.
  •              -Administrazioekin harremana euskara hutsez izan nahi duten herritarren zentsoa osatuko da; eremu euskaldunetan izan ezik, non abiapuntuzko harremana euskara hutsez izango den besterik adierazi ezean.
  •              -Lanpostu publikoetarako deialdi guztiek hizkuntza-eskakizuna izango dute.
  •              -Kontratu publikoetan hizkuntza-irizpideak ezarriko dira.
  • Arnas-guneen babes eta zabalpenerako neurriak hartuko dira.
  • Belaunaldi berrien euskalduntzea bermatuko da bere osotasunean. Horretarako planteamendu integrala osatuz, hezkuntza formala eta ez formala kontuan hartuz, helburu horri begirako curriculuma osatuz, ahozkotasuna landuz, eta abar.
  • Helduek euskararen ezagutza nahikoa eskuratzeko helduen euskalduntzerako eskaintza egokia egitea: doakoa, geografikoki eta ordutegi aldetik eskuragarria,…
  • Gainontzeko eremu funtzional guztietan euskararen normalizazioa azkartzeko neurriak jasoko dira: eremu sozioekonomikoan, hedabideetan, hezkuntzako goi mailatan, aisialdian, kulturan, …
  • Arreta berezia eskainiko zaie teknologia berriei. Punta-puntako teknologietan (itzulpen automatikoetan, aplikazioetan, softwarean, … ) euskararen aukera egoteko neurriak hartuko dira.
  • Norbanakoekiko sustapen-lana egingo da:
  • Herritar euskaldunak kontzientziatu, ahaldundu eta aktibatzeko. Lehen hizkuntza-hautua euskararena izatea nagusi bilakatu behar da.
  • Herritar ez euskaldunak sentsibilizatzeko eta euskarara erakartzeko

Azkenik, iragarri dute datozen egunetan hainbat ekimen eta mobilizazioak egingo dituztela EAEko Euskararen Legearen onarpenaren 35. urteurrena dela eta.   


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskara
Joxe Azurmendi idazle eta pentsalaria hil da

Joxe Azurmendi (Zegama, 1941-2025) idazle, filosofo eta saiakeragilea zendu da. Literatura eta pentsamenduaren arloan lan itzela egindakoa, intelektual gisa ez ezik, euskararen eta kulturgintzaren aldeko mugimenduetan engaiaturik eman zuen bizitza osoa. Besteak beste, Udako... [+]


Teknologia
Isileko itzultzaileak

Pasa den astean kontabilitatea egiteko software libreko programa instalatu nuen ordenagailuan. Ez dakit lurralde guztietan berdin izango den, baina Bizkaian jarduera ekonomiko bat garatzen dugunok Batuz atarian egin behar ditugu fakturak. Batuz ataria ondo dago, baina... [+]


Euskara erdigunean jartzeko konpromiso zehatzak hartu dituzte Aiaraldeko hamabi ikastetxek

Urtebete baino gehiago eman dute hausnarketa prozesuan Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin batera, eta agerraldi bateratua egin dute ateratako ondorioak plazaratzeko. Familiak eta erakunde publikoak ere interpelatu dituzte. 


EEPren aurrekontuaren eztabaidan, egitura “iraunaraztea” du helburutzat Behotegi lehendakariak

"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]


Seaskak bigarren lizeo bat irekiko du 2027ko irailean, Donapaleun

Kanbon egin duten urteko biltzar nagusian ontzat jo dute lizeo berriaren garapenari buruzko txostena. Donapaleuko ikastolaren ondoan egongo da, eta hasiera batean 180 ikasle hartu ahal izango ditu, Seaskako arduradunen arabera. Lizeo berriaz gain, urteko biltzarrean azken... [+]


Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun

Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]


Euskara osasungintzan

Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.


Amurrioko hizkuntza aniztasunaren elkargunea euskara dela aldarrikatu dute

Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.


Lanbide Heziketa euskalduna, noizko?

Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]


2025-06-26 | Antxeta Irratia
Euskararen Mapa osatu dute Urruñan engaiatu diren herriko 42 eragilerekin

Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]


2025-06-25 | Onintza Enbeita
Oihana Bartra. Bertsolaria
“Bertsolaritzan ere badago aurrerapenaren kontra dagoen korronte erreakzionarioa”

Lau urtero hiru txapelketa jokatzen ari da Oihana Bartra Arenas azken hogei urteetan. Bertsolaritza lehia baino gehiago dela jakitun da, baina lehia uzteak ekar lezakeen amildegiak beldurra ematen dio.


Ezusteko bila

Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]


Ea hurrengorako ikasten duzun...

“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]


Mizgin Ronak
“Turkierak hautsi zuen nire pertsona”

Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]


EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Eguneraketa berriak daude