Euskararen normalizazioan aurrerapausoak egiteko 13 neurri proposatu ditu EHEk

Euskal Herriko eremu administratibo guztietan euskara “mendeko egoeran kateatua, euskaldunon eskubideak urratu eta nagusiki, euskararen berreskurapena eta normalizazioa ahalik eta gehien oztopatzeko helburua” duten arauak daude indarrean, EHEk salatu duenez. EAEn, Nafarroan zein Ipar Euskal Herrian “marko juridikoan aldaketak gauzatzen ari diren honetan”, euskaraz normaltasunez bizi ahal izateko lege-babes egokia beharrezkoa dela aldarrikatu du erakundeak.

Xede horrekin, zehazki EAEri begirako proposamena egin dute, autogobernua eguneratzeko Eusko Legebiltzarreko ponentziak neurri zehatzak iragartzeko gutxi falta den honetan. EHEren ustez, hauek dira “estatus juridikoaren edozein aldaketatan jaso beharreko gutxieneko neurriak”, hitzez hitz:

• Euskarari estatus juridiko egokia onartuko zaio: ofiziala, bertokoa, nazionala, lehentasunezkoa, eta ezagutu beharrekoa izendatuko da. Honela, euskaldunon hizkuntza-eskubideak aintzat hartuak izango dira.
• Normalizazioa helburu izango duen hizkuntza-politika egokia eta burujabea izango da, kanpo esku-hartzerik gabekoa.
• Indarrean dauden euskararen legeak norabide horretan berrikusiko dira. Euskal Autonomi Erkidegoaren kasuan, 1982 urtean onartutako Euskararen Legea aldatzeko garaia aspaldi heldu zen. 35 urteotan euskal jendartea eta euskararen egoera nabarmen aldatu da; premia berriak sortu diren bezala, urrats ausartagoak emateko oinarria ezarri da eta legeak horiei erantzun eta lege-babes egokia eskaini behar die.
• Euskara zehar-lerrotzat hartuko da maila guztietako gobernuen eta administrazioen antolaketan eta funtzionamenduan.
• Normalizazio osora iristeko (eremu publikoan eta pribatuan) Plan Estrategiko Orokorra adostu eta indarrean jarriko da (nazionala, baliabide nahikorekin, adierazleen bidez ebaluatua, jarraitua), eragile politiko, sozial eta euskalgintzaren artean.
• Instituzioek euskararen normalizaziorako baliabide nahikoak esleituko dituzte, nagusiki ekonomikoak (helburu gisa aurrekontu osoaren % 2 izango da), baita pertsonalak eta bestelakoak ere.
• Administrazioa osoki euskaldunduko da. Herritarrentzako arreta-zerbitzuez gain, administrazioaren lan-hizkuntza bilakatuz ere. Gutxieneko neurri hauek hartuko dira.
•              -Administrazio bakoitzak normalizazio-plan propioa izango du (egokia, neurgarria, aldizkako balorazioekin, gradualki helburu altuagoekin).
•              -Abiapuntuzko eta premiazko neurria herritarrentzako arreta-zerbitzuak euskalduntzea izango da.
•              -Administrazioekin harremana euskara hutsez izan nahi duten herritarren zentsoa osatuko da; eremu euskaldunetan izan ezik, non abiapuntuzko harremana euskara hutsez izango den besterik adierazi ezean.
•              -Lanpostu publikoetarako deialdi guztiek hizkuntza-eskakizuna izango dute.
•              -Kontratu publikoetan hizkuntza-irizpideak ezarriko dira.
• Arnas-guneen babes eta zabalpenerako neurriak hartuko dira.
• Belaunaldi berrien euskalduntzea bermatuko da bere osotasunean. Horretarako planteamendu integrala osatuz, hezkuntza formala eta ez formala kontuan hartuz, helburu horri begirako curriculuma osatuz, ahozkotasuna landuz, eta abar.
• Helduek euskararen ezagutza nahikoa eskuratzeko helduen euskalduntzerako eskaintza egokia egitea: doakoa, geografikoki eta ordutegi aldetik eskuragarria,…
• Gainontzeko eremu funtzional guztietan euskararen normalizazioa azkartzeko neurriak jasoko dira: eremu sozioekonomikoan, hedabideetan, hezkuntzako goi mailatan, aisialdian, kulturan, …
• Arreta berezia eskainiko zaie teknologia berriei. Punta-puntako teknologietan (itzulpen automatikoetan, aplikazioetan, softwarean, … ) euskararen aukera egoteko neurriak hartuko dira.
• Norbanakoekiko sustapen-lana egingo da:
• Herritar euskaldunak kontzientziatu, ahaldundu eta aktibatzeko. Lehen hizkuntza-hautua euskararena izatea nagusi bilakatu behar da.
• Herritar ez euskaldunak sentsibilizatzeko eta euskarara erakartzeko

Azkenik, iragarri dute datozen egunetan hainbat ekimen eta mobilizazioak egingo dituztela EAEko Euskararen Legearen onarpenaren 35. urteurrena dela eta.