Mutualitateen itzalean: langileen osasuna mehatxupean
Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia daukazu. Agian estresa baino gehiago. Eztanda egin baino lehen, medikuan ordua hartzen duzu. Zure familiako medikura zoaz eta artatuko zaitu.
Mediku horrek egiturazko arazoa konponduko du? Ez. Arazoa enpresan dago, enpresaren antolakuntzan, lan giroan, kulturan, beren lehentasunetan. Hori da lantokietako eguneroko ogia. Mediku horrek baliteke kontingentzia arruntengatiko baja luzatzea. Eztanda ez egiteko. Enpresak modan dagoen hitza erabiliko du, “absentismoa”. Baina erabaki horren atzean dagoena lan osasuna bermatzea da, dagoen legedia aplikatuz. Mediku horrek jarraipena egingo dizu, eta hobeto zaudenean, berriro lanera bidali. Agerikoak dira osasun-sistema publikoak dituen gainkarga eta gabezia ugari. Baina, momentuz, lehentasuna gaixoaren osasuna da.
Orain, imajina ezazu osasun sare publikoko medikua izan beharrean, mutualitate bateko medikua dela. Nahiz eta, teorian, mutualitate hori independentea eta irabazi asmorik gabekoa izan, enpresarekiko duen harremana oso estua da. Ezaguna da nola laneko bajak laburtzen dituzten, langilearen osasun interesen aurka. Baita lan gaixotasunak gutxiesten dituztela ere. Enpresekin batera, sendatze prozesuetan langileak estutzen eta hertsatzen dituzte.
Proposatzen ari direna osasun-sistema duala da, lan arloko osasuna patronalen mutuen esku uztea. Osasun-sistema publikoa, azpi finantzatua, bigarren mailakoa, txiroentzat izango da
Pirinioetatik hegoaldera, lanekoak ez diren bajen tratamendua mutualitateei eskualdatzeko mehatxua dago. Hasteko, traumatologia-bajen eta tratamendu terapeutikoen proba diagnostikoak Gizarte Segurantzaren mutualitateei eskualdatzea mahai gainean jarri da, berez, osasun-sistema publikoei dagokiena. Absentismoa aitzakiatzat hartuta, langileen kriminalizazioa sustatu nahi da, kontrol-mekanismoak mutualitateen esku utzita, gaixorik dauden langileak lehenbailehen lan egitera behartzeko. Prozesu hori erabat iluna izaten ari da, herritarrei bizkarra emanda ez esatearren. Izan ere, pribatizazio horrekin (batzuek, ironia gutxirekin “kontratazio publikoa” deitzen dutena), osasun publikoak pairatzen dituen arazo guztiak ederki konponduko lirateke, bultzatzaileen arabera.
Osasun-sistema publikoa pribatizatzeko interesak ugariak dira. Enpresen partetik, eurek izendatzen duten “absentismoa” errotik murrizteko langileen osasun eta lan eskubideak zapaltzeko, mutualitateen laguntzarekin. Hots, gaixorik lanera joanda irabaziak handitzen jarraitzeko, langileen gaineko kontrol autoritarioaren bitartez. Mutualitateen partetik, sektore publikotik negozio puska bat jasotzea, eta osasunaren kontrola bereganatzea. Gobernuen aldetik, administrazio publikoan gertatzen den “absentismoa” murriztea, eta osasun publikoaren fardela beste bati pasatzea.
Proposatzen ari direna osasun-sistema duala da, lan arloko osasuna patronalen mutuen esku uztea. Osasun-sistema publikoa, azpi finantzatua, bigarren mailakoa, txiroentzat eta margenetan daudenentzat izango da. Lan arloan, osasuna esku publikoetatik urrunduko da, eta erakunde pribatu batzuen esku utzi, mutualitateen esku. Langileentzat dakartzan ondorio beltzekin.
Ospitaleko zerbitzu bat ixten dutenean, neurri horren aurkako herritarren erantzuna irmoa izan ohi da. Mutualitateen kasuan are larriagoa da, isilpean egiten ari dira, guztion osasunaren aurka.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]