Eurokeynesianismo militarra
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Europa berrarmatu. Europa defendatzeko berrindustrializatu. Hori da azkenaldian Europar Batasuneko agintari politikoek sustatu nahi duten agenda, Europako defentsari buruzko Liburu Zuria, Europa BirArmatu eta 2030 Prestasuna planen bidez. Militarismoa sustatzeko aitzakiak dira Ukrainako gerra eta nazioarteko harremanen aldaketa azkarra eta ezegonkorra. Europar industria jasaten ari den erronkaren aurrean, berrarmatzea irtenbide moduan planteatzen ari da. Europar Batzordeko Ekonomia komisarioak aldeko argudio ekonomikoak plazaratu ditu: militarizazioak hazkunde ekonomikoa bultzatu, berrikuntza sustatu eta enplegua sortuko du.
Tokiko gobernuek ere neurri horiek txalotu dituzte. Eusko Jaurlaritzaren kasuan, Europako defentsarako proiektua lagundu behar dela azpimarratu du, enpresentzat eta euren azpikontratentzat urrezko aukera baita. Laguntza hori ez da berria, hainbat ikerketak agerian utzi ditu administrazio publikoek emandako dirulaguntzak gerra arloko enpresei, hizkera orwellianoan defentsa industria moduan izendatzen dena.
Helburutzat gerra duen bidearen aurrean, mugimendu antimilitaristak azkar eta irmo salatu du europar berrarmatzea, baita Euskal Herriko industria militarra ere. Mundu akademikotik ere Armagintza industria ez da bide(zko)a manifestua zabaldu dute. Agerikoa da ekonomia-gerra honen aurrean dagoen aurkakotasuna. Hala ere, politikari eta lobbystek bide horren alde on ekonomikoak azpimarratzen dituzte. Hala al da?
Ez dago euskarri teoriko edo enpiriko sendorik gastu militarra erremedio ekonomiko gisa beharrezkoa (edo, are, bereziki eraginkorra) dela pentsatzeko
Keynesianismo militarra da proposamen honen atzean dagoena. Horren arabera, gastu militarrak hazkunde ekonomikoaren pizgarri gisa jardun dezake. Gobernuaren gastu militarrak (mehatxu errealen edo alegiazkoen ondorioz) eskari agregatua bultzatzen du. Horrek ekonomia bultzatzen du, bai era zuzenean (gobernuaren erosketen bidez), bai zeharka (efektu biderkatzailearen bidez). Batzuek argudiatzen dute erabilitako kapitala eta lana mantentzean atzeraldiak edo depresioak saihesten dituela. Hots, koordinaziorik ez duten sistema kapitalistentzat gerra edo gerra-mehatxua ekonomikoki onuragarria da.
Proposamen hau ekonomikoki baliozkoa da? Zerga-pizgarriak eskaria bultzatzen du depresioetan. Zalantzarik gabe, gastu militarra ez da ekonomia suspertzeko modu bakarra (beste gastu batzuek, zerga-murrizketek edo Keynesen animal spirits-ak berreskuratu arte itxaroteak funtziona dezakete).
Esperientzia historikoak zer dio? Alemanian, susperraldia Hitlerren aurretik hasi zen eta pizgarri fiskala ahula izan zen 1937ra arte. Kontsumoa erreprimitu zen; ez zen efektu biderkatzaile handirik aurkitu. AEBetan, Bigarren Mundu Gerrak ez zuen herrialdea berez Depresio Handitik atera, eta gerra horren aurreko benetako motorra inbertsio pribatua izan zen. Gerra Hotzari erreparatzen badiogu, gastu militarra handitu egin zen aldi horretan, baina murriztu egin zen denborarekin, oparotasuna handitu arren. Ez dago harreman sinplerik osasun ekonomikoaren eta gastu militarren artean.
Keynesianismo militarra teoria interesgarria izan daiteke, baina ahula, ekonomia modernoak eta datu historikoek erakutsi dutenez. Ez dago euskarri teoriko edo enpiriko sendorik gastu militarra erremedio ekonomiko gisa beharrezkoa (edo, are, bereziki eraginkorra) dela pentsatzeko. Politika ekonomikoak ez luke gerrak bultzatutako estimuluen mende egon behar. Baina hori da Europako eta Euskal Herriko elite politiko eta ekonomikoen hautua.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]