Eurokeynesianismo militarra
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Europa berrarmatu. Europa defendatzeko berrindustrializatu. Hori da azkenaldian Europar Batasuneko agintari politikoek sustatu nahi duten agenda, Europako defentsari buruzko Liburu Zuria, Europa BirArmatu eta 2030 Prestasuna planen bidez. Militarismoa sustatzeko aitzakiak dira Ukrainako gerra eta nazioarteko harremanen aldaketa azkarra eta ezegonkorra. Europar industria jasaten ari den erronkaren aurrean, berrarmatzea irtenbide moduan planteatzen ari da. Europar Batzordeko Ekonomia komisarioak aldeko argudio ekonomikoak plazaratu ditu: militarizazioak hazkunde ekonomikoa bultzatu, berrikuntza sustatu eta enplegua sortuko du.
Tokiko gobernuek ere neurri horiek txalotu dituzte. Eusko Jaurlaritzaren kasuan, Europako defentsarako proiektua lagundu behar dela azpimarratu du, enpresentzat eta euren azpikontratentzat urrezko aukera baita. Laguntza hori ez da berria, hainbat ikerketak agerian utzi ditu administrazio publikoek emandako dirulaguntzak gerra arloko enpresei, hizkera orwellianoan defentsa industria moduan izendatzen dena.
Helburutzat gerra duen bidearen aurrean, mugimendu antimilitaristak azkar eta irmo salatu du europar berrarmatzea, baita Euskal Herriko industria militarra ere. Mundu akademikotik ere Armagintza industria ez da bide(zko)a manifestua zabaldu dute. Agerikoa da ekonomia-gerra honen aurrean dagoen aurkakotasuna. Hala ere, politikari eta lobbystek bide horren alde on ekonomikoak azpimarratzen dituzte. Hala al da?
Ez dago euskarri teoriko edo enpiriko sendorik gastu militarra erremedio ekonomiko gisa beharrezkoa (edo, are, bereziki eraginkorra) dela pentsatzeko
Keynesianismo militarra da proposamen honen atzean dagoena. Horren arabera, gastu militarrak hazkunde ekonomikoaren pizgarri gisa jardun dezake. Gobernuaren gastu militarrak (mehatxu errealen edo alegiazkoen ondorioz) eskari agregatua bultzatzen du. Horrek ekonomia bultzatzen du, bai era zuzenean (gobernuaren erosketen bidez), bai zeharka (efektu biderkatzailearen bidez). Batzuek argudiatzen dute erabilitako kapitala eta lana mantentzean atzeraldiak edo depresioak saihesten dituela. Hots, koordinaziorik ez duten sistema kapitalistentzat gerra edo gerra-mehatxua ekonomikoki onuragarria da.
Proposamen hau ekonomikoki baliozkoa da? Zerga-pizgarriak eskaria bultzatzen du depresioetan. Zalantzarik gabe, gastu militarra ez da ekonomia suspertzeko modu bakarra (beste gastu batzuek, zerga-murrizketek edo Keynesen animal spirits-ak berreskuratu arte itxaroteak funtziona dezakete).
Esperientzia historikoak zer dio? Alemanian, susperraldia Hitlerren aurretik hasi zen eta pizgarri fiskala ahula izan zen 1937ra arte. Kontsumoa erreprimitu zen; ez zen efektu biderkatzaile handirik aurkitu. AEBetan, Bigarren Mundu Gerrak ez zuen herrialdea berez Depresio Handitik atera, eta gerra horren aurreko benetako motorra inbertsio pribatua izan zen. Gerra Hotzari erreparatzen badiogu, gastu militarra handitu egin zen aldi horretan, baina murriztu egin zen denborarekin, oparotasuna handitu arren. Ez dago harreman sinplerik osasun ekonomikoaren eta gastu militarren artean.
Keynesianismo militarra teoria interesgarria izan daiteke, baina ahula, ekonomia modernoak eta datu historikoek erakutsi dutenez. Ez dago euskarri teoriko edo enpiriko sendorik gastu militarra erremedio ekonomiko gisa beharrezkoa (edo, are, bereziki eraginkorra) dela pentsatzeko. Politika ekonomikoak ez luke gerrak bultzatutako estimuluen mende egon behar. Baina hori da Europako eta Euskal Herriko elite politiko eta ekonomikoen hautua.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Suaren presentzia naturan milioika urtetan izan da (gizakion agerpena baino askoz lehenagotik). Horregatik, ohikoa da landare askok suaren aurrean adaptazio ugari edukitzea. Gure inguruan arruntak diren arteek eta ametzek, adibidez. Baita txilar askok eta otea bezalako sastraka... [+]
Ikasturte berriarekin batera, EHU Palestina plataformako kideok berriro batzen hasi gara, ikasgela, ikerketa eta gainerako unibertsitate-jardueretan Palestinan Israel egiten ari den genozidioa eta horren konplizeak salatu eta baztertzeko. Abiatu ginenean oso bakarti sentitu... [+]
Iraila, errutinara buelta, askorentzat ikasturte berria eta horri dagozkion zirrarak: ikasturtea norekin konpartitu, nor izan alboan, zer ikasi, nola eta nora joan… Batzuentzat, esperientzia berriak bizitzeko lehen aldia.
Aldiz, beste batzuentzat esperientzia berririk... [+]
Ez dakit literatura-ikasketak egin ditudanarengatik den, baina nekez onartzen dut hitzen erranahien deformatze ideologikoa. Azken hilabete hauetan, eta bereziki Frantzian Bruno Retailleau Barne ministro denez geroztik, militante hitza zentzu arrunt peioratiboan erabilia da. Nik... [+]
Genozidioaren faseak, guztiak larriak izanda ere, une batzuetan eskandalagarriak, zaratatsuak, izan ohi dira, baina beste zenbait unetan isilean garatzen dira, ia oharkabean.
Entzutetsuak dira populu indigenen sarraskia Amerikan, Gernikako bonbardaketa, holokausto nazia... [+]
Grebek laguntzen digute ideologizazioan, kontzientziazioan, kolektibizazioan. Greba prozesu bat da, lanuzteaz harago. Epe motzean emaitzak lortu gabe ere –galdetu bestela Gasteizko lorezainei edota Gipuzkoako erresidentzietako langileei–, borrokarako eta... [+]
Abuztuaren erdian hasi zen eskubaloira entrenatzen seme zaharrena; irailetik aurrera, astean lau entrenamendu ditu (hiru tekniko, bat fisikoa) eta asteburuetan partida. 15 urte ditu. Erdikoak, eskola-kirolaz gain, futbola eta eskubaloia. 9 urte ditu. Etxeko agendan, leku gehiena... [+]
Interneteko plataforma boteretsuenek fenomeno bat sortu dute: euren sistemen baitan, negozio eredu “burujabeak” sortzearen ilusioa.
Australiako Glitch estudioak Guiniverreko zaldunak 2D animazio telesaila argitaratu berri du Youtube plataforman. Istorioan, Dana... [+]
Pasa den asteburuaren atarian, eta, oraingoan bai, hainbat hedabidetan Bernedoko udalekuetan gertatutakoa (Dutxa hotz bat denontzat) masiboki hedatu ostean, iritsi zen hezitzaileen adierazpena. Bertan, beraien “oinarri ideologikoak argitzea” eta “egiteko moduen... [+]
Euskal Udalekuetan egondako haur eta gazteen guraso edo/eta tutore legal gisa, babes osoa adierazi nahi dizuegu Bernedoko begiraleoi. Guztiz gaitzesten ditugu hezitzaileak jasaten ari zareten jazarpena eta sare sozialen bidez, publikoki zein maila pribatuan, egin zaizkizuen... [+]
Gure alaba nagusia Euskal Udalekuetara joan zen lehen aldian, 2019an, eraldatuta itzuli zen. 15 egunetan hazi egin zen, eta ez fisikoki bakarrik; arrunt pozik zetorren, hunkituta eta bere abenturak kontatzeko gogo handiz; ezin genion jarraitu, horren azkar hitz egiten zuen... [+]
Gauza garrantzitsu asko gertatzen ari dira Palestinan, Euskal Herrian eta munduan. Espantu israeldarraren aurrean Euskal Herrian inteligentzia kolektiboa martxan dago, inoiz baino indartsuago. Jende ezberdin asko, toki ezberdin askotan, gauza ezberdin asko egiten ari da... [+]
Palestinan gertatzen ari diren gizadiaren aurkako krimenak “berariaz gaitzesten ez dituzten” Israelgo erakundeekin harremanik ez izateko 2024ko apirilean EHUko Gobernu Kontseiluak hartu zuen konpromisoaz gain, beste urrats bat eman du euskal unibertsitate publikoak... [+]
Aurtengo uda garaian 46 gradutara iritsi da tenperatura Espainia eta Portugaleko leku batzuetan. Europako beste leku batzuetan ere 40tik gorako tenperaturak izan dituzte, baita Euskal Herrian ere. Iaz baino tenperatura altuagoak izan ditugu eta aspalditxo izan ditugun handienak... [+]
