Igeri ala ito
Gaur ekarri nahi dudan liburua 230 orrialde inguruko komikia da, Usue Egiak egindako material autobiografikoa hain zuzen ere. Durangoko Sor(tzaileen)-leku bekarekin bihurtu zuen hasierako Ustekabean krak proiektua Ura leporaino eleberri grafikoan.
Liburua hiru ataletan banatuta dago: lehenengoa da orri gehien hartuko dituena, luzeena. Eguneroko forma duela hasieratik jakingo dugu, izan ere, "2020ko martxoaren 15a, igandea" lerroburuarekin irekiko du orrialdea. Data osoa ekarri dut, alde batetik, atzera begiratuz gero gehienok gogoratuko dugulako egun zehatz hartan zer egin genuen. Baina bereziki, liburuaren testuinguruan kokatzen gaituelako: COVID-19a zela-eta hasieran bi aste iraun behar zuen itxialdia inposatu zen eguna baita. Autoreak azaltzen duenez itxialdi horri ordena eman eta errutina bat sortzeko ahaleginean egunero bost orduz marrazteko erronka jarri zion bere buruari. Lehenengo pertsonan idatzia dago (bere buruari hitz egiten dion pasarteetan salbu), eta oso errekonozibleak diren anekdotak jasotzen ditu (etxean kirola egiteko ohitura adibidez); erabiltzen genituen hitzak ere agertzen dira hausnarketak egiteko ("erresilientzia" edo "normaltasun berria") eta horrez gain, protagonistak egun haietan izandako desirak, gauetako ametsak eta entzundako musikak zein irakurritako liburuek leku dezente izango dute.
Bigarren zatia nahiko motza da eta hilabeteko denbora-elipsia dago aurreko ataletik. Konfinamendua (1. atala) eta deskonfinamendu osoaren (3. atala) bitarteko lau egunen kontakizuna da, momentu bi horien arteko zubia. Ordura arte marraztutakoa hartu eta egindako lana berrirakurtzen erakusten digu autoreak bere burua. Lehenengo atalean erabili duen umore tonua erabiltzen jarraitzen du hemen ere, eta irribarre batekin irakurtzen ari naizela topatu dut nire burua behin baino gehiagotan.
Hirugarren atalean pandemiak lekua izaten jarraitzen du (kutsadura, gaixotasuna, musukoa... ) eta deskonfinamendu garaian autoreak bizi izandako esperientzia jasotzen du. Bukaera azkar samar gertatu dela iruditu zait, agian, hasierako zatiarekin deskonpentsatu samar.
Kolore urdinean egindako marrazkiek josten dute liburua eta binetarik gabeko orri konposizioak arnasa ematen dio irakurketari, Egiak berak dioen bezala. Aipatzekoa da marrazkiak moldatu gabekoak direla. Hau da, egun haietan sortu bezala daude liburuan.
Arnas faltan izan ginen gutako asko, eta ura leporaino genuela sentitu. Imajinatzen dut laster hasiko garela izurrite garaiko beste materialak irakurtzen. Baina eskertzekoa da Egiak egunerokoa erregistratu eta publikatu izana. Guk ere oroitu eta gure burueri perspektibadun errelatua egiteko baliagarria izan daitekeena.
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Susa, 2024