Negu gorrirako ipuina
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen Berastegi Catalánek euskaratu du eta hitzaurrea ere egin dio. Banpiroen istorio bat da, baina baditu berezitasun batzuk. Batetik, beldurrezko azpigenero horretako lan aitzindarietako bat da. Izan ere, ezagunagoak zaizkigun J. W. Polidoriren Banpiroa (The Vampire, 1819) eta B. Stokerren Dracula (1897) baino lehenago idatzi zen. Bestetik, banpiroa emakume gazte bat da eta beste emakume gazte batzuk ditu helburu; horregatik, literatur lesbikoaren aurrekaritzat ere jotzen da.
Narratzailea Laura da, bere aitarekin eta haien zerbitzariekin bizi da gaztelu batean, Austrian, baso baten ondoan eta inguruko herrietatik urrun. Berak kontatuko digu zortzi urte lehenago, 19 urte zituenean, gertatu zitzaiona. Bere hitzetan “sekula ikusiriko kreaturarik ederrena” etorriko zaie bisitan, bere adinkidea den neska gazte eder misteriotsua, eta elkarrekin maiteminduko dira.
Beldurrezko narrazioetan garaiko kezkak eta gatazkak agertu ohi dira. Literatura erabili izan da askotan ulertzen ez dena ulertzen laguntzeko, edo debekatutakoaren inguruan jarduteko. Kasu honetan, hitzaurrean irakur dezakegunez, egileak 1840 eta 1860 urteen artean arreba, emaztea eta ama galdu zituen eta heriotz giro horrek eta kristautasunaren erru sentimenduak eragin zuten bere idazteko eran, pertsonaietan eta gaietan. Gainera, garai hartan “emakume viktoriar zintzoaren eredua” arrakalatzen hasi zen, Berasategiren hitzetan.
Baina lan honetan azpimarratu nahiko nukeena da maitasun erromantikoaren mitoa. Interesgarria da banpirismoak sinbolizatzen duen desiraren eta iluntasunaren arteko harremana. Oso argi agertzen dira maitearekiko obsesioa, maiteen arteko fusioa, borondatearen ezabaketa eta sufrimendua:
- Hiltzeko zorian izan zinen?
- Hiltzeko zori-zorian, bai... Amodio krudel bat zen... amodio arraro bat, bizia galaraziko zidana. Maitasunak ezinbestean eskatzen baitu sakrifizioa. Eta odolik gabe, sakrifiziorik ez.
Hona liburu hau irakurtzeko gomendioa: negu ekaiztsuan gauez, ahal dela ahoz gora elkarri, txandaka, jada ezagutzen dugun Drakularen beste bertsio bat ezagutzeko.
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025
------------------------------------------------------------------
Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]