Predrag Matvejevic idazleak dio katalan bat ezagutu zuela Alexandrian, lanbidez erlojugilea, zeinak helburu zuen suntsitutako liburutegiaren katalogoa berregitea, Antzinaroko handiena, eskuragarri dauden datuak urriak izan arren. Kexu zen katalana bere ama hizkuntza galtzen ari zelako, eta galera hori nolabait konpentsatzeko beharra sentitzen zuen: “hegoaldeko eszentrikoak iparraldeko eszentrikoengandik diferenteak dira. Arrazoia ez da soilik klima desberdintasuna. Mediterraneoan, mirariak ere desberdinak dira”, ixten du pasartea Matvejevicek.

Idazle kroaziarrak Mediteranski brevijar liburuan egiten duen ahalegina ere, xumeagoa, baina ez da hain ezberdina: Mediterraneo itsasoa agortzea, liburu bakarrean biltzea itsaso horrek esan nahi duena. Beste batzuk saiatu izan dira aurretik, Fernand Braudel historialari frantsesa, adibidez, La Méditerranée et le monde méditerranéen à l’époque de Philippe II lanarekin; baina ez, Claudio Magrisen hitzak erabiltzeko, Ulises garaikide baten gisan, mundua irakurriz, errealitatea, jendearen keinu-doinuak, anbar harriaren komertzioa, judu sefardien pelegrinazioa, mahatsondoaren zabalkuntza, ibaien bidea, kaietako soken usaina, itsasoaren iluntasunaren tonu aniztasuna. Helburu bakarrarekin guztia: erantzuten saiatzea zer den Mediterraneoa. Olioa eta ardoa, garia eta espeziak, jakinduria eta ezagutza, armonia, logika, poetika, eta kaosa, gorrotoa, biolentzia, Atenas eta Esparta, Erroma eta barbaroak, Ekialdea eta Mendebaldea, kristautasuna, judaismoa, islama, likido amniotiko originala, gure zibilizazioaren sehaska: Mediterraneoan sortu zen Europa.

Itsaso guztiek itsaso berdina dirudite, itsaso bakarra, baina egiazki guztiak dira diferente. Kantauri itsasoan jaio baina Mediterraneoan bizitzen urteak daramatzan batek antzeko zerbait esango lizueke.