Queer Cinema for Palestine (QCP) jaialdiak azaroan irekiko ditu ate birtual nahiz fisikoak. Hamar eguneko zinema festibala kolektiboki komisariatua izan da, eta queer errealitateak globalki azaldu nahi ditu, palestinarrei elkartasuna adieraztearekin batera. Azaroaren 11tik 20ra bitarte, hamaika ekitaldi abiatuko ditu bost kontinenteetan. Bilbon, azaroaren 19an izango da zinema proiekzioa eta filmaren osteko eztabaida, Sare Lesbianistak antolatuta, Karmelan.
Zinemagileek eta zinema artistek osatzen dute QCP, palestinar LGTBQ+ kolektiboarekiko sostengu espazio gisa. Jaialdiak iraungo duen hamar egunetan internet bidezko nahiz aurrez aurreko saioak eskainiko dira Hego Korea, Hegoafrika, Tunisia, Libano, Kosovo, Italia, Irlanda, Frantzia, Kanada, Bulgaria, Brasil eta Euskal Herrian. Jaialdiak filmak eta dokumentalak aurkeztuko ditu –tartean Palestinakoak eta Afrika hego-mendebaldekoak zein iparraldekoak–. Horrez gain, bestelako ekimenen eskaintza zabala ere badakar: klase magistralak zinemagileekin, mahai-inguruak, drag queen emanaldiak, queer indigenei elkartasuna adierazteko ekitaldia, eta beste.
Ekimena Israelgo gobernuak babestutako TLVFest jaialdiaren harira sortu da. Apartheidaren erregimenaren aurpegi zuriketa izan nahi duen LGTB zinema jaialdiak 50 zinemagile baino gehiagoren lanak kendu ditu bere filmen artetik, eta queer komunitate palestinarrak jaialdiarekiko boikota eskatu du. Gainera, 200 bat zinemagile posizionatu egin dira palestinarren deiari erantzunez, eta lanak ez dituzte TLVFesten proiektatuko. Brasilgo film laburren programa berezi batek, adibidez, 2020an TLVFestetik erretiratu ziren zortzi zinemagile brasildarrak omenduko ditu.
QCP-k artearen bidez gizartea eraldatzeko tresna gisa ulertu nahi izan du jaialdia. Queer zinema juduaren programa bat aurkeztuko du bere baitan, baita palestinarrekiko elkartasunak izan ohi duen errepresioari buruzko mahai-inguru bat. Horrekin lotuta, “Apartheid-a lehen eta orain” programak Hegoafrikako, Palestinako eta nazioarteko filmak bilduko ditu, baita zinemaren eta komunikabide berrien erabilerari buruzko hitzaldiak ere, apartheidaren eta boikotaren aurka egitea xede, taktika aktibista gisa. Aswat Genero eta Sexu Askatasunerako Palestinako Zentro Feministaren sortzaileetakoa den Ghadir al Shafie militanteak hala adierazi du: “Queer palestinarrak zaretenez, Queer Cinema for Palestine jaialdian gurekin bat egitera gonbidatzen zaituztegu. Jaialdi feminista, arrazakeriaren aurkakoa eta antikoloniala da, eta ‘bai’ oihukatzen dio queer zinemari eta ‘ez’ Israelgo apartheidari”.
QCP zinema ekimena mundu mailako koalizio batek antolatzen du, askotariko eragileak biltzen dituena, zinema jaialdietatik hasi eta mugimendu sozialetako kolektiboetaraino. Horien artean dago Euskal Herriko Sare Lesbianista, QCPrekin elkarlanean azaroaren 19an Bilboko Karmelan proiekzioa antolatu duen kolektiboa. “Palestina libre: decolonialismo y alianzas bolleras” (Palestina aske: dekolonialitatea eta aliantza bolleroak) izenburupean antolatu du ekimena, eta Beyond the Frontlines: Tales of Resistance and Resilience from Palestine (Frontetik harago: erresistentzia eta erresilientzia istorioak Palestinatik) filma proiektatuko dute bertan. Filma 2017an eginikoa da, Alexandra Dols zinemagileak zuzendua eta ekoitzia. Palestinako hainbat pertsonaren parte-hartzearekin –besteak beste Samah Jabr psikiatra eta idazlearekin– Israelen okupazioak Palestinako herriaren buru-osasunean dituen ondorioak, trauma koloniala eta alienazioaren zein desalienazioaren gaiak aztertzen ditu. Palestine Cinema Days jaialdian film dokumental onenaren Sunbird saria irabazi zuen.
Samah Jabr psikiatra eta idazle palestinarrak idatzitako zutabe batzuetan oinarritzen da filma; idazleak horiek irakurtzen ditu, eta filmaren egitura osatzen dute. Bestalde, hainbat elkarrizketa eta artxiboko nahiz filmatutako irudiak azaltzen dira filmean. Jabr-en ikuspuntutik, “Israelen okupazioa ez da soilik auzi politikoa, buru-osasun arazoa ere bada”, eta filma emakume eta gizon palestinarrek okupazioaren kanpo eta barne ondorioak esperimentatzeko duten moduaren azterketa da. Izan ere, Dolsen arabera, “eguneroko kolonizazioak ez dakar soilik lurra, etxeak, zerua edo ura okupatzea. Ez du bere nagusitasuna armen bidez bakarrik inposatu nahi; gogoak ere moldatzen ditu, fronteetatik harago”. Elkarrizketatuek identitate, erlijio, orientazio sexual, kultura politiko, ingurune sozial eta jatorri geografiko ugari irudikatzen dituzte. Aniztasun hori Alexandra Dols zuzendariak jarrera politiko gisa aurkeztu du. Jabr-en arabera, “filmak ez die bizkarra ematen eztabaidagarritzat jotzen diren eta, beraz, saihestu eta aintzat hartu behar ez diren pertsonei; elkarrizketatuak ideologikoki desberdinak dira, baina bat datoz askapenaren aldeko borrokan”.
Alexandra Dolsek Moudjahidate lehen film luze dokumentala osatu ondoren ezagutu zituen Samah Jabr-en idazkiak, zeintzuetan Nazio Askapenerako Fronteko aljeriar emakumeen independentziaren aldeko aktibismoa aztertzen zen. Palestinaren eta Israelen arteko gatazkari buruzko Jabr-en perspektiba Frantz Fanon psikiatra antikolonialaren analisian inspiratzen da, zeinak dioen nazioaren askapena ezin dela gertatu deskonposaketarik gabe. Interesgarria gertatzen da oso, ikustea nola QCP bezalako egitasmo baten baitan, teoria dekolonialek gidatutako lanek zentraltasuna hartzen duten.
Euskal Herrian Sare Lesbianistaren eskutik egingo den proiekzioan interesatua dagoenak taldearen sare sozialetan izango du eskuragai informazio gehiago datozen egunetan.
Zinemaldi Alternatiboaren amaierarekin batera antolatzaileek haien esker onak eta balorazioa plazaratu dituzte. 17. edizioa izan den honetan, azpimarratu dute zinema tresna gisa hartuta komunitatea ehuntzen aritu direla.
Azken urteetako euskal thrillerren maisutzat dute askok Koldo Almandoz (Donostia, 1973). 2020an kaleratu zuen Nerea Garcia (Nagore Aranburu) inspektorearen lehen telesaila, Hondar Ahoak, eta Ondarroan pasatakoek publikoa poltsikoratu zuten bizkor. Lehen zatitik bost urtera,... [+]
Zuzendaria: Lynne Ramsay
Herrialdea: Kanada
Iraupena: 118 minutu
Estreinaldia: Azaroaren 21ean, zinemetan
Erditze osteko doluan dago Grace (Jennifer Lawrence), baina ez zaigu amaierara arte hitzez adieraziko. Kontakizun ero eta kaotikoa da, bere begiradatik... [+]
Iragan berria den Donostiako Zinemaldian euskarazko hiru lan eskaini dira prestigiozko Sail Ofizialean: Maspalomas, Karmele eta Zeru ahoak.
Festibala gutxi gorabehera erdira heldu zenean ohartu nintzen laugarren bat ere bazegoela euskal zinea labelarekin: Los domingos. Bilbon... [+]
Alauda Ruiz de Azua zuzendari barakaldarren lanak jaso du sari preziatua, baita Euskal Zinemaren Irizar saria ere. Bestalde, hunkituta jaso du garaikurra Jose Ramon Soroizek, mende erdiko ibilbide oparoaren ostean.
Zinemaldi eder honi amaiera emateko, Jay Kelly ikusi dut, Noam Baumbachek zuzendu eta George Clooneyk protagonizatu duen pelikula. Bertan Jay Kelly izeneko aktore asmatu baten bizitza kontatu da, Hollywoodek sorturiko famatu generikoaren erretratu. Film honetan, Jay ikusi dugu... [+]
Aurreko urteko Zinemaldian, Paolo Sorrentinok Parthenope luzemetraia aurkeztu zuen, eta gogo handiz joan nintzen ikustera, baita gustura atera ere. Aurten film berria aterako zuela jakitean, ez nuen duda izpirik izan, eta, finean, azken egunerako utzi nuen gozokia. La Grazia,... [+]
Molt lluny klasiko bat da, barrura begirako klasiko bat. Gerard Oms zuzendariaren lehen obrak beste pelikula askotan ikusi den barne bilaketa proposatzen du: gizon heterosexual oso normatibo batek antsietate dezentekoa du, ez daki zer gertatzen zaion, baina ez dago gustura... [+]
Testuinguru historiko, politiko eta sozialik gabea, kasik azalpenik ez... Eskasa iruditu zait oso Donostiako Zinemaldiaren itxiera galako pelikula, The Winter of the Crow.
Poloniako Varsovian kokatzen da, 1981eko abenduan. Psikiatra irakasle britainiar bat da... [+]
Diego Céspedesek idatzi eta zuzendutako luzemetraia da La misteriosa mirada del flamenco, jendez lepo zegoen Kursaaleko 2. aretoa oso-osorik hunkitu duena. 1980ko hamarkadan kokatzen da, Txileko basamortuan, eta hamaika urteko Lidia gaztea (Tamara Cortés) du... [+]
Ikusi izan ditugu animaliak zineman: txakurrak, tximinoak eta txerriak, esaterako. Baina oilo bat protagonista duen pelikularik nik ez dut ikusi sekulan, behintzat. A priori astakeria dirudi: oiloa baino animalia inespresiboagorik ez zait bururatzen. Hegoak astindu ditzake eta... [+]
Veneziako Mostran aurkeztu ondotik, Lynne Ramsay zuzendariaren Die my love pelikula Zinemaldian eman dute, Jennifer Lawrence aktoreak Donostia Saria jasoko duenaren aitzakian. Saria eskuratzen gazteena da; 35 urte ditu. Ibilbide handia egin du dagoeneko Lawrencek, eta bere... [+]
Film zoroa da Edward Berger zuzendariaren lan berria: Ballad of a Small Player. Iaz Conclave aurkeztuta, nork esan zezakeen istorio aldrebes honetara egingo zukeela salto?
Badiotsuet, baina, oro har prentsak iritzitakoa baino film hobea iruditu zaidala niri.
Kasinoen mundu... [+]