Plateretik baratzera


2021eko martxoaren 26an

Apenas gara pertsonak; ozta-ozta gara hiritarrak. Kontsumitzaileak gara. Tarteka, erabiltzaileak. Balizko bezeroak: zerbitzu-kontratatzaileak edo ondasun-erosleak. Produktua bera ez bagara, gaitz erdi. Sistemarentzat ez gara askoz gehiago, gauza jakina da hori. Baina, agian, gu geu ere erosoegi sentitzen hasi gara paperean: kontsumitzaile gisa gure eskubideak exijitu, gure interes pertsonalak ase daitezen galdegin eta erreklamazio orriak eskatu.

Alabaina, kontsumitzaile rolean badugu zer eginik nork bere ustezko beharrak asetzetik harago. Zergatik ez, bada, neurriz gain antzeztu? Erakusleihoan jartzen zaizkigun kontsumo-ondasunen artean aukera egitera mugatu ordez, zergatik ez aritu taldean? Zergatik ez baliatu kontsumitzaile gisa izan dezakegun boterea, elkar hartuta bestelako ereduak hauspotzeko?

Martxoaren 4an Nafar hegoaldeko uzta eskutik eskura kanpainaren edizio berria abiatu zuen Errigorak, plateretik baratzera bidea egiteko gonbidapena luzatuz. Izan ere, gure platera zerekin beteko dugun erabakitzean, oharkabean edo ohartuta, gure baratza zerekin bete edo zerez hustuko den erabakitzen dugu. Izan gaitezke, beraz, platerari edo karterari baino begiratzen ez dioten kontsumitzaile etxekotu eta etxekalteak, ala norbere plateraz gain, gure baratzea begiz jotzen duten kontsumitzaile arduratsuak. Bestela esanda, elikadura-burujabetzara bidea gure plateretatik has dezakegu; kontsumitzeko moduak aldatu, ekoizteko erak aldatzeko.

"Elikadura-burujabetzara bidea gure plateretatik has dezakegu; kontsumitzeko moduak aldatu, ekoizteko
erak aldatzeko"

Gurea ekimen xumea da. Ez dugu erraldoi izateko asmorik ere. Kanpaina honek ez du gure baratzea hankaz gora jarriko. Ager vasconum bezala ezagutzen den Nafarroa hegoalde eta erdialdeko oliba-olio birjina estra, kontserbak, arroza eta pasta eskaintzen ditugu, auzolanean oinarrituriko komunikazio eta banaketa-sistemari esker, ekoizlearen jatorrizko prezioan. Iazko kanpainan, esaterako, ia 100.000 litro olio banatu genituen Euskal Herri osoan. Goitik jota, gurean kontsumitu zen oliba-olioaren %1 izan daiteke hori.

Edonola ere, gure ibilbide laburrean frogatu dugu taldean arituta, milaka kontsumitzaileren hautu kontzienteek ekoizpenean eragin handia izan dezaketela eta elikadura-burujabetzaren bidean pausu ederrak eman ditzakegula denon artean, xumeak izanagatik. Ekoizpena eskaerara moldatzen baita; ez da inongo sekretua.

Hala ikusi dugu hainbat produkturen eskaerak gora egin ahala, ekoizpena handitzeko nekazari eta transformatzaileen arteko adostasun berriak beharrezko izan direla, alde guztientzat bidezko harremanak ezarriz. Edo produktu ekologikoen eskaerak gora egin ahala, agroekologiaren printzipioak jarraituz ekoitzitako produktuen kopurua hazi dela eta hainbat ekoizle ez-ekologikotik ekologikora igaro direla.

Hala ikusi dugu Euskal Herriko kontsumitzaileak Nafarroa hegoaldeko baratzera begiratu ahala, gero eta nafar ekoizle gehiago jarri direla Euskal Herriko plazari begira. Eta, adibidez, bestela erdara hutsez leudekeen etiketak euskaraz daude orain. Lehen erdara hutsean zeuden ekoizleen webguneak euskaraz bisitatu daitezke gaur. Azken hilabeteotan, gainera, ekoizleen enpresetan euskara planak garatzen hasi gara. Argi dago: euskaraz kontsumitzeko nahia handitu ahala, bere tokia irabazten ari da euskara ekoizpenean.

Une honetan, hainbat produkturen ekoizpenean muga handiak ditugu. Kanpaina bukatu aitzin agortu zaizkigu pikillo piperrak eta potxa ekologikoak, eta beste hainbat agortzeko bidean dira. Haatik, muga hauek ahultasun gisa beharrean, aukera gisa ikusi behar ditugu: gaur eskaera indartuz gero, bihar produktuon ekoizpena indartzeko pausuak emateko moduan izango gara, orain arte egin dugun antzera. Hartu gogoan gaurko kontsumoaren araberakoa izango dela biharko ekoizpena.

Esan dugu gurea ekimen xumea dela. Ez du Bidea izateko xederik, ezpada bide bat gehiago izatekoa. Bestelako kontsumo, banaketa eta ekoizpen-ereduak sustatzea asmo duten mota eta eskala askotariko ekimenekin soinez soin aritu nahi du Errigorak. Ahal denean inspiratzaile, gehienean xurgatzaile. Tamalez, plateretik baratzera bide luzea dugu egiteko. Zorionez, bideaz gozatzeko parada izango dugu luzaroan.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Jon Alonso
Zozo zuriak

Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]


2025-04-16 | Itxaro Borda
Irauteko

Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]


Aitonita eta ortologia

Ansorena´tar Joseba Eneko.

Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]


2025-04-16 | Bea Salaberri
Gerlarako prestatu?

“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.

Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]


2025-04-16 | Karmelo Landa
Aberri Aukera

Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]


Teknologia
Egitea edo ez egitea

Joan den astean topaketa polit bat izan dut, aspaldi ikusten ez nuen emakume talde batekin, eta egitearen inguruan aritu gara berbetan, teknologia eta sorkuntza espazioei lotuta.

Emakume hauetako nagusiena, jubilatzeko mugan dagoena, programatzailea da eta kodea programatzen... [+]


2025-04-16 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Eraikinaren bizitza

Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]


2025-04-16 | June Fernández
Meloi saltzailea
Chimamanda

Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]


Euskarazko hezkuntzaren alde, ingeleseko saio gehiagorik ez

Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]


Eguneraketa berriak daude