Ez dut ikusi
Ez dut ikusi biziak dituenik abailtzenago
hildako gorputz baten gelditasun apalak baino
Rosalía de Castro
Bidean ageri da heriotza, han-hemenka, zaparrada bat izango denaren aurreneko tanta lodiak hasten dira ugaritzen urteek aurrera egin ahala, inguruan zein etxean, ume berrien etorrerari buruzko albisteekin nahastean. Telefono dei baten ostetik iristen dira betirako oroituko dituzun datak, medikuen abizenak eta eguraldiak, hemendik aurrerako egutegi guztietan agertuko zaizkizunak, egutegi beharrik gabe. Beroa, elurtea, hego haize ikaragarria, euri langarra egin zuen goiz hartan, inoiz ez bezalakoa, inoiz ez ahazteko modukoa. Alkandora hura zeneraman soinean, aurreko egunean mila gauza egin zenituen, halakorik susmatu ere egin gabe, bilera bat, erosketak, korrikaldi bat polikiroldegian, orain beste esanahi bat hartu dute denek.
"Pertsona nagusi bat ikusi dut bere gaztaroko argazkiei begira, atzamarrarekin argazkiko lagunen paparrak zapalduz, 'hau hilda dago, eta hau ere bai, eta hau, gizajoa'"
Heriotzan pentsatzea da unibertsoaren amaiezintasunean pentsatzearen antzerakoa, handiegia okelaz egindako buru-muinek ulertzeko, ez da kabitzen burezurraren barruan hainbesteko zabalerarik. Propio eginda egongo da, beharbada: ez diezaiegun eskaini egunean pare bat minutu baino gehiago halako galdera handiei, jaitsi gaitezen geure eskuetan kabitzen denaren tamainara. Segi lanean, segi sinesten, segi lo hartzen eta esnatzen, ezer gutxik du zentzua, Marten 100 km orduko abiaduran dabil haizea inork grabatzen ez duenean ere, Ameriketan orain gaua da, zu hemen ez dagoen pertsona baten ahotsa entzuten ari zara aspaldiko bideo batean, gehiago entzungo ez den ahots bat, halako forma duen ahots-kordarik ez delako sortuko mundura berriro. Zorteduna zu, zure alboan sortu zelako.
Pertsona nagusi bat ikusi dut bere gaztaroko argazkiei begira, atzamarrarekin argazkiko lagunen paparrak zapalduz, “hau hilda dago, eta hau ere bai, eta hau, gizajoa”, eta sentitu dut bere besoetako eta sorbaldetako hotza nireetan, husten joan den mahai-inguru bateko bakardadea, ogi papurrak mantelean. Heriotzak erakusten die begiei agur esanez bezala begiratzen. Noizbait, mahai-inguruko denak argazki bihurtutakoan, besteren batek heldu beharko dio irudi horri, beharbada nik, jakin gabe zein egun izan zen hura, zergatik elkartu ziren, zein zegoen kameraren beste aldean. Oroitu egin beharko dut beste egun hau, azalpenak entzun nituenekoa, hauxe izango da inork atera ez digun argazkia, grabatu gabeko bideoa. Horrelako gauzak kabitzen dira okelatan, lauso bada ere. Besterik ez. Egia potoloren bat ikasteko jaio garela pentsatu nahi izaten dut batzuetan, eta hori ezagutu arte ez garela hilko. Gero ohartzen naiz ezetz, heriotzak gutxitan harrapatuko zaituela prest.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Oraingoan ere barrenak mugituta natorkizue, beldurretik eta izutik, uzkurtuta eta larrituta. Ze herri geratzen ari zaigun, zer datorkigun epe motzean, zer utziko diegun gure ondorengoei. Saiatzen naiz pentsatzen posible dela datorrenari aurre egiteko egiturak sortzea,... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]
Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.
– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]