aurre egingo dieten hedabide independenteak
Duela zazpi urte inguru hasi ziren Aitor Zubillaga eta Aña Andiazabal Iletegia prioektuarekin Saran: “Joana Urbistondo laborariaren ideia izan zen hastapenean. Hark aipatu zidan artilearekin zerbait egin litekeela, baina berak ez zuela denborarik, eta horrela hasi ginen gu kontua mugitzen”, azaldu du Zubillagak. Garai batean preziatua zen artilea arazo bilakatu da azken urteetan, inork ez baitu artilerik nahi izaten eta artzainek ez baitute jakiten zer egin lehengai horrekin. Egoera horri irtenbidea eman nahian abiatu zuten Iletegia proiektua.
Hasteko, galdutako ezagutzak bildu
Lehen urteetan azterketa moduko bat egiten aritu ziren proiektuaren bultzatzaileak, Frantziako Estatuko beste zenbait eskualdetan artilearekin zer egiten zuten ezagutzeko. “Batetik bestera mugitu ginen artilea nola lantzen zuten ikusteko, eta Euskal Herrian garai batean zer egiten zen aztertzen ere aritu ginen”, dio Zubillagak. Hainbat formakuntza egin zituzten proiektuan bete-betean sartu baino lehen, esaterako, artilea lantzen ikasteko, harrotzen, napak egiten, zizatzen... “Bertako artilea eraman genuen hango makinetan nola pasatzen zen probatzeko”.
Behin artilearen inguruko oinarrizko ezagutzak eskuratu eta gero, lanari ekin zioten. Isolatzailea egiteko makina ekarri zuten Sarako lantegira, eta horrek gauza asko erraztu die. Oraindik ez dute haria egiteko makinarik bertan, dena den: isolatzailea egiten dute beraiek, eta hori Pirinioetako eskualde batera bidaltzen dute han haria egin dezaten. Gerora, hari horrekin tela moduko bat egin eta produktu ugaritarako erabiltzen dute: koltxoiak, edredoi edo nordikoak, burukoak, eskuko poltsak, jantziak, espartinak...
Ternua arropa marka isolatzaile hauek erabiltzen hasiko da
Duela hilabete inguru jakin genuen Ternua arropa marka bertako artilearekin egindako isolatzaileak erabiltzen hasiko dela. Bada, Iletegia proiektukoekin elkarlanean abiatu dute proiektua. Iletegiak orain arte Lapurdiko hiru etxalderi eta Nafarroa Behereko biri hartzen zien artilea, baina orain, ekoizpena handitzen doan heinean, gehiagori ere hartzen hasiko da. “Laborantza biologikoan edo kalitate zigiludunean ari direnei hartzen diegu, animaliak zenbat eta gehiago kanpoan ibili ilean ere asko nabari baita”.
Artilea mozteko garaian etxaldeetara bertara joaten dira Iletegiako kideak, eta baserritarrari buruko 1,20 euro ordaintzen diote. Gehiago saltzen duten neurrian laborariei ere gehiago ordaintzea dute helburu, dena den. “Artilea balorizatzea eta daukan garrantzia ematea da gure asmoa”, diote.
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]