Bertako ahuntz arrazaren txorizoak
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan erabaki nuen ahuntz taldea erostea”, azaldu du Dimako abeltzainak. Dioenez, hasierako asmoa ez zen abereak haragitarako erabiltzea. “Ahuntzekin mendia garbitzeko proiektu pilotua aurkeztu nuen aldundian, eta bazirudien onartu zutela, baina azkenean atzera egin zuten eta proiektua kaxoi batean gelditu zen”. Ordurako, ordea, bazituen 50 azpigorri ahuntz eta pabiloia, eta bide berrien bila hasi zen.
Euskal Herriko arraza da azpigorria, galtzeko arriskuan dagoena: “Urteetan galtzen joan den arraza da azpigorria, garai batean esnetarako eta haragitarako, bietarako erabiltzen zen familia ustiapen txikietan. Eta, batik bat, baserrien inguruko sasitzak garbitzeko”, esan du de Blasek. Ezaugarriez zera azaldu du: “Azpigorria ez da berez esnea ekoizteko arraza aproposa, eta horregatik, normalean ez du arazorik izaten errapeetan”. Horrez gain, hemengo klimatologiara egina dago, baina maneiua beste arraza batzuekin baino zailxegoa dela dio abeltzainak: “Beste ahuntza arraza batzuk baino basatiagoa da azpigorria, udaberri eta udan artzaintza orduak goxoak izaten dira, baina negua gogorra da”. Kanpoan izaten ditu ahuntzak urte osoan de Blasek, eta erdi-urren dauden garaian soilik eramaten ditu pabiloira.
Artzaintza tradizionala egiten du de Blasek, baina, berriki, GPS bidezko lepokoak jarri dizkie animaliei, artzain elektriko birtual bidez funtzionatzen dutenak. “Ordu gutxiago sartu behar ditut horri esker, baina lanak hor darrai, maneiu estentsiboa egiten baitut, kanpokoa”. Gaixotasunen eta bestelako beharren aurrean, produktu naturalak erabiltzen saiatzen da abeltzaina, eta antibiotikoak eta kimimoak muturreko kasuetan soilik ematen dizkie.
Txorizoa eta hestebeteak
Erdi kasualitatez eta halabeharrez hasi zen Dimako abeltzaina ahuntz txorizoa ekoizten: “Zahartuak nituen zenbait ahuntz hiltegira bidali nituen duela hiru urte, txorizoa egin nuen haragiarekin eta azoka batera joan nintzen. Guztia saldu nuen azoka bakarrean”. Horrela, txorizo ekoizpenari ekitea erabaki zuen bete-betean. Gaur egun, Urduñako Belardi hiltegi eta transformazio gunean egiten ditu eraldaketak, eta batik bat azoketan saltzen du produktua. Azken aldian, bestelako hestebeteak ere egiten ari da, proba moduan: “Zezinarekin probak egin nituen baina ez nintzen oso gustura gelditu, eta orain odolkiak egitea da nire asmoa”. Izan ere, zerrikirik jaten ez duten herritarrek, tartean musulman askok, interesa azaldu dute bere produktuekiko.
40 urteak pasata sartu zen abeltzaintza proiektuan de Blas, eta berea bezalako proiektuek batere laguntzarik eta babesik ez jasotzea salatu du. “Animatuko nituzke gazteak sektorean sartzera, baina esanen nieke oso oso ongi begiratzeko Nekazaritza Laneko Unitatea lortzeko betebeharrak, artzain eskolatik ateratako askok izan baititugu ezustekoak horrekin, eta asko ekonomikoki egorea zailean gelditu dira”, amaitu du.
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]