Azpikontratazioa kulturaren kaltean
Azpikontratazioak kulturaren arloko profesionalen lan-baldintzei ere eragiten die, nahiz eta beste sektore batzuekin konparatuta, ez den gaiaz hainbeste hitz egiten. Problema ikusgarriago bihurtu dute azken hilabeteetako bi gertakarik: euskal bikoizleen plantoak eta Tabakalerako Ubik liburutegiko langileen grebak.
“Lan baldintza duinak Tabakalerako langile guztientzat” idatzita zeukan pankartarekin, elkarretaratzea egin zuten joan den asteazkenean Donostiako kultura garaikideko nazioarteko guneko hainbat langilek. Bi hilabete pasa dira zentro horretako Ubik sorkuntza-liburutegiko bitartekariak greban hasi zirenetik, beste zenbait arazoren artean salatuz soldata baxuak dauzkatela eta kontziliaziorako aukerarik ematen ez duten ordutegiak.
Ez dirudi soluzioa hurbil dagoenik eta bitartean, Tabakaleraren zerbitzu izarretako bat itxita dago, kontratua eskuratu zuen Sedena enpresak planteamendu “iraingarriak” jarri baititu momentuz negoziazio mahaian grebalarien ustez –soldata igoera baten truke datozen lau urteetan mobilizaziorik ez egiteko konpromisoa eskatu zien–. Lan-gatazka hau agerian uzten ari da Ubiketik harago doan problema, zentro bereko beste zenbait zerbitzuk ere azpikontratazio bidez funtzionatzen baitute. Liburutegitik landa ere bada prekarietaterik.
Beste sektore askotan ikusi duguna errepikatzen ari da kulturaren arloan. Diferentzia batekin: langile kulturalen prekarietatea erdi-ezkutuan eraman dela orain dela gutxi arte
Historia ezaguna egingo zaie azken asteetan zeresana eman duten beste langile kultural batzuei: pelikulen euskarazko bikoizketak egiten dituzten aktoreek urtarrilaren amaieran iragarri zuten ez dutela film gehiago doblatuko Zinema Euskaraz programaren barruan. Joan den irailean Mixer enpresak irabazi zuen bikoizketarako ETBren lehiaketa publikoa, “prezio merkeena eskainiz” Bieuse Bikoiztaile Euskaldunen Elkarteak azaldu duenez. Gero soldata jaitsi zien bikoiztaileei –berriz jaitsi, izan ere, bost urtean %35 murriztu die–. Eta profesionalen gehiengoak beherapenari uko eginez, lanuztea abiatu zuen.
Kontua ez da berria, sektore askotan gertatu denaren errepika baizik: instituzioek enpresa pribatuen esku uzten dituzte zerbitzu publikoak; enpresok ukondoka aritzen dira adjudikazioa lortzeko, prezioak lurretik botatzen; langileek pagatzen dute lehenbizi, euren kondizioak beheitituz; eta herritarrek gero, zergekin ordaindu dituzten zerbitzuen kalitatea jaisten delako edo, sortzen diren lan-gatazkak medio, eten egiten direlako.
Diferentzia bat egon da duela ez askora arte, ordea, beste alorretako langileen eta sektore kulturaletan zebiltzanen artean: hauen prekarietatea erdi-ezkutuan egon dela, ez zela publikoki adierazten, akaso beraien ogibideak ez duelako bat egiten normalean langile klasekotzat jotzen dugun horrekin. Ubikeko eta bikoizketako profesionalen aldarriek konfirmatzen dute muga hori desplazatzen ari dela. Eta azken urteetan ugaritzen ari diren zerbitzu hauetako langileen borrokak kontuan izanda –Bilboko Guggenheim eta Arte Ederretako musetako grebak, Azkuna Zentrokoa, Euskaldunakoa, Irungo CBA kulturguneko langileek lortutako hobekuntzak…–, beste batzuk ere sor daitezke, indarrean den eredua aldatzen ez bada.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Parisko Udalak 250.000 euroko diru-laguntza iragarri du liburu-denda independenteentzat, hirian dauden mota honetako negozioak mantentzeko eta berriak irekitzea bultzatzeko. Parisko liburu azokaren 39. edizioa ostiral honetan hasiko da eta ekitaldi horren atarian eman dute albistea.
Aktore-ibilbide osoa Euskal Herrian garatu ostean, Espainiara joan zen Itziar Ituño hemen ez zituen lan aukeren bila. La Casa de Papel telesaileko protagonistetako bat da, Goenkalen bezala, polizia buruaren rola hartuta. Netflixek erosi ostean, mundu osora zabaldu den fenomenoa bilakatu da ekoizpena. Hirugarren denboraldia grabatzen ari dira orain. Telesailen urrezko aro honen gozo eta gaziak barrutik nola bizi dituen kontatu digu.
Baliabide ekonomiko faltagatik, 111 literatur aldizkaria argitaratzeari utziko dio 111 Akademiak, prentsari bidalitako ohar batean jakinarazi dutenez.
Euskal bikoizleek planto egin dutenean piztu da berriz ere debatea gure artean, ea euskarazko fikzioa zabaltzeko eredurik onena hori ote den ala azpidatzien alde egin beharko genukeen.
Hitz lodi zaleak gara euskaldunak, gustatzen zaigu politika, gustatzen zaigu estrategia, iraganean galdu omen genuena etorkizunera proiektatzea, eta hura lortzeko urratsak aurrez ondo zehaztea. Kulturan ere halatsu, kinkan dela euskal kultura, gale edo gabe egiteko unea dela, eta sarri entzuten dugu “erreferente kultural berriak” sortzeko unea ailegatu dela. Eta segidan etorriko da aipaturik, nola ez, Ez dok amairu; gaitz guztien sendagaia.
Aurreko egunetako betekadarik gabe, baina igandea izateko bisitari kopuru onarekin, amaierara iritsi da 2018ko Durangoko Azoka. Etorriko dira balorazioak, aurreikusi daiteke oso positiboak izango direla Landako guneko pasilloetan ibili den jende kopurua ikusita; eta etorriko dira analisiak ere, aurtengoaren arrakasta beste fenomenoekin gurutzatzen saiatuko direnak.
“Bada, jendetzak ikusirik, mendira igo zen” esaldiarekin hasten da gaur Durangoko Azokara sartu eta berehala oparitu diguten liburuxka. Eta ez, ez da turismo-gida bat, ez da Gerediaga elkartekoak jendea Anbotora bidaltzen hasi direla larunbat honetarako aurreikusita zegoen masifikazioari aurre egin nahian. Kontua dibinoagoa da, mistikoagoa, zerutiarra: Kontseilu Ebanjelikoko komandoek Landako gunearen inguruan posizioak hartu dituzte goizean, Mendiko sermoia-ren aleak banatzeko... [+]
Xabier Gantzaraini irakurri eta entzun diogu oraintsu, Zuloa saiakeraren harira: “Arte frantsesa dago, arte espainola, arte alemana… baina euskal arterik ez dago. Zergatik? Guk ez dugulako estaturik. Eta estaturik ez dugunez, kulturarik ere ez dugu. Zeren gaur ezin baita esan euskal kultura euskaraz pentsatu, sortu eta gauzatutakoa denik euskaldunak aztoratu barik. Euskal kultura frantsesez pentsatu, sortu eta gauzatutakoa ere bada” argudiatuko dizutelako. Estatua ez duenak,... [+]
Donostiako Tabakaleran dagoen Ubik sorkuntza liburutegiko langileek “aski da” esan dute. Joan den asteburuan hainbat hedabidek jaso zuten biblioteka berezi horretan lan egiten duten hamahiru bitartekarien protesta: hilean 1.000 eurora iristen ez diren soldatak, ordutegi kaotikoak, asteburuetan eta jai-egunetan lan egin beharra plusik kobratu gabe… Prekarietate-putzu bat, hiriak azken urteetan egin duen inbertsio kultural handienaren erdian.
Konturatu zineten zer salatu zuen Benjamin Naishtatek Donostiako Zinemaldian, Rojo filmarengatik irabazitako zuzendari onenaren Zilarrezko Maskorra eskuan zuela? Argentinak Kultura ministerioa desegin duela. Ministerio oso bat, ez si eta ez no, estatu-idazkaritzaren mailara jaitsi dute eta orain Hezkuntzaren menpe dago.
