Garunaren eta gorputzaren arteko komunikazio bidea
Bizkarrezurra da nerbio sistema babesten duena, garunaren eta gorputzaren arteko komunikazio bidea. Jakitun ez garen arren, edozein osasun arazoren iturburua izan daiteke. Hala kontatu digu Xabier Mendiaraz kiropraktikoak.
Hezur-muineko nerbio guztiak gorputzeko atal guztietara iristen dira, zelula guztiak kontrolatuz. Ornoren bat mugitzeak nerbio sisteman eragiten du zuzenean, garuna eta gorputzaren arteko komunikazioa moztuz. Hori gertatzen denean, gorputzaren funtzionamendua kaskartzen hasiko da. Hau guztia azaltzeko, gorputzaren auto-erreparazio eta berregituratze gaitasuna azpimarratu dizkigu Mendiarazek: “Zauri bat egitean, garbi mantenduz gero itxi egingo da. Gorputzak berak sendatzen du. Nik eskumuturreko hezurra puskatu dut eta mugitu ez dadin zerbait jarri didate. Nire garunak beharrezko zelulak sortzen ditu eta beharrezko lekuan jarri hiru hilabete pasata berriro ongi egoteko”. Hori, nerbio sistemaren bitartez kontrolatzen dela dio kiropraktikoak. “Ongi funtzionatzen ez badu, osasun arazoak ekar ditzake: depresioa, antsietatea, lo egiteko arazoak, sabeleko mina...”.
Ornoak lekuz mugitzearen arrazoiak, ordea, makina bat izan daitezke: postura txarrak, erorketak, estres emozionala... Mendiarazek estresaz hitz egin digu, gehienbat: “Egun, gizarte honetan, gaixotasun gehien sortzen dituen arazoa da estresa. Gaixotasun modernoaren oinarrietako bat da. Neurrian ona da, bizirik mantentzen gaituelako, baina sobera handitzen bada kalteak sor ditzake gure osasunean”. Gaixotasunak bizi estiloaren araberakoak direla dio. Gorputz bakoitzak estresa desberdin jasotzen duela azaldu digu, estres bera bi gorputzentzat desberdina izan daitekeela. Estres egoeretan, nerbio sistemaren bitartez egokituko dugu gorputza; piezaren batek huts eginez gero, egokitze-lan hori konplikatu egin daiteke. Estresa gestionatzen jakitea oso garrantzitsua dela dio Mendiarazek.
Gorputzaren oreka, funtsezkoa
Kiropraktikak egiten duena da interferentzia guztiak bizkarrezurrean aurkitu eta tratamendu egokiaren bidez arazoa konpontzen saiatu, horretarako nerbio sistema indartuta. Ornoak bere lekura itzultzea, alegia. Egokitze bertebrala deitzen diote. Horretarako teknika ugari daude, 200 baino gehiago. Gehienak eskuekin egiten dira, baina tresnak ere erabiltzen dituzte, presioa egiten dutenak batik bat. “Pistola antzeko bat dugu: angelu batean ipini eta indar bat jartzen zaio. Kolpe batez ornoa mugitzen du”.
Lehenbizi bizkarrezurra aztertzen dute, nerbio sisteman nola eragiten ari den ikusteko. Normalean egokitze bat baino gehiago egin behar izaten da eta ez du inongo minik ematen. Mendiarazek kontatu digu bezero asko jada osasun arazoak dituztela joaten direla kontsultara: migrainak dituela, nekatuta dagoela, lorik egiten ez duela... Egoera horietan ez dago aurreikuspenerako aukerarik: “Gehienetan konpon daitekeen arren, batzuetan beste zerbaiten beharra izango da; kirurgia, adibidez. Gure helburua ez da sintoma itzaltzeko zerbait ematea, kausa konpontzeko gorputza orekan jartzea baizik”.
Bizkarrezurraren eraginaz eta garrantziaz jabetzen ez garela uste du. Gorputzaren funtzionamenduaz ezagutza txikia daukagula, baita kiropraktikari buruz ere. Gipuzkoan dauden 20-25 kiropraktikoetako bat da Mendiaraz. Kontsulta dauka Donostian eta pazienteekin lan egiteaz gain hitzaldiak ematen ditu bertan asteazkenero, edonorentzat eta doan: “Kiropraktikaren beste alor bat da, diziplina hau eta gorputza bera ezagutzera ematea”. Izan ere, Munduko Osasun Erakundeak lanbide sanitario bezala onartzen badu ere, Europako hainbat herrialdetan ez dago doitua, tartean Espainiako Estatuan. Bai, ordea, Frantziako Estatuan, Danimarkan, Portugalen, Suitzan, Italian edota Erresuma Batuan. Zabalduen, dena den, AEBetan dago.
Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]
Motorrez gainezka dago Iñaki Mujikak Altsasun duen tailerra. Ilaran daude denak, baina bada barreneko gelaxka batean aparte gordetako bat. Mujikak beretzat egokitu nahi duen motorra da. 2021ean igo zen azkenekoz motor gainera; istripu larria izan zuen moto-kros zirkuitu... [+]
“Bohemioa”, “poeta”, “mozkorra” eta “amodioaz maiteminduta” dagoen drag bat da Travis Tea (2024, Travistonia planetakoa). Autopertzepzio bat dela dio, eta kanpotik “talenturik gabeko eta antigoaleko poetatzat” dutela... [+]
Gazte batek etxetik atera eta psikologoarenera joateko bizi dituen beldurrak eta barne gatazkak lantzen ditu ‘Barruko dardara’ film laburrak. Maider Arrutik (Errenteria, Gipuzkoa, 2003) sortu du, eta agorafobia nola bizi duen ikusaraztea du helburu. Bere bizipenetan... [+]
Javier Escudero Pascual (Iruñea, 1979) “poz-pozik” dago erretiroa hartuta nahi beste gauza egiteko astia duelako. Nafarroako Aspace kirol klubeko motordun aulkiko futbol taldeko jokalaria da. Duela urtebete sortu zuten taldea, eta hirugarren geratu dira... [+]
Ilusioz mintzo da Shrabani Aranzabe-Pita (Orissa, India, 1999) musikari, ikerlari eta pedagogoa. Alkizan (Gipuzkoa) hazi eta hezi da. Pandemian minbizia izan zuen, eta prozesu onkologiko horretatik Naturaren Doinuak jaialdia eta proiektua sortu du. Aurtengo jaialdia ekainaren... [+]
Ludotekan, gazte txokoan, udalekuetan... batzuk musukatzen ari direla, beste hark zakila erakutsi duela eta honakoak gorputzarekiko irainak jaso dituela, hori guztia kudeatzea ez dute erraza hezitzaileek. Adibide praktikoz lagunduta, 'Nola landu sexualitatea hezitzaileon... [+]
Sare sozialetako argitalpen baten bidez, otsailaren 23an, Ane Santesteban txirrindulariak (Errenteria, Gipuzkoa, 1990) endometriosia daukala iragarri zuen. Diagnostikoak lagundu egin dio ulertzen zergatik batzuetan gaizki sentitzen den bizikletan: “Kisteak aldaka okertzea... [+]
Irudimentsua eta umoretsua da, eta marraztea bere pasioa da. Oihan Iriarte Eletxigerrak (Bilbo, 2001) Autismoa eta biok (Txalaparta, 2025) liburu ilustratua sortu du autismoa ikusarazteko. Bere bizipenetatik abiatutako liburua da. Arte figuratiboaz baliatu da batez ere:... [+]
Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
Orain arte desgaituak ez diren pertsonekin lehiatu da Uharteko Ipar Eski Taldeko Eneko Leyun eskiatzailea (Iruñea, 1998). 2024-2025 denboraldian, lehenengo aldiz parte hartu du Adimen Urritasuna duten Pertsonentzako Iraupeneko Eskiko Espainiako Txapelketan. Urrezko... [+]