Demostenes, politikari ustelen aitzindari
Atenas, K.a. 384. Demostenes jaio zen, Atenasko politikari garrantzitsua eta historiako hizlari nabarmenetakoa. Bere karrera distiratsuan, ordea, itzalak ere izan zituen, Aulo Gelio idazleari jaramon eginez gero behintzat. K.o. II. mendeko erromatar idazleak, Noctes Atticae (Gau atikarrak) lanean, Cristolao greziar filosofoari egozten zaion kontakizun bat jaso zuen, Miletoko enbaxadoreen eta Demostenes hizlariaren historia izenburupean. Kontakizunak dio behin Mileto hiritik diplomazialari talde bat Demostenesgana joan zela, laguntza eske eta estatu kontu bat azaltzera.
Miletoarren alde hitz egiteko kontratatu zituzten abokatuen azalpenak entzun ondoren, Demostenesen erantzuna gogorra izan zen; Miletoko herritarrek ez zuten merezi inolako laguntzarik. Bileraren norakoa ikusirik, elkarrizketari berriro biharamunean heltzea erabaki zuten.
Hurrengo bileraren zain egon gabe, gau hartan bertan, Miletoko ordezkariak Demostenesen etxera joan ziren, politikariari biharamunean miletoarrei buruz gaizki esaka jarraitu ez zezan eskatzeko. Bisitarien nahia betetzeko baldintza ekonomikoa jarri zuen Demostenesek; enbaxadoreen eskatutakoa ordaindu zioten atenastarrari, hark ezer txarrik esango ez zuela hitzeman ondoren.
Eta hitza bete zuen, modu bitxian izan bazen ere: lepoko luze bat lepoan bilduta azaldu zen bilerara –beste iturri batzuek diote burua kapa batez estalita zeramala– eta eskuaz ahoa estali zuen, anginen erruz hitz egiteko gai ez zela adierazteko. Bertaratutako guztiek ez zuten aitzakia faltsua sinetsi eta baten batek aurpegiratu zion anginak ez zirela benetan hitz egiten uzten ez ziotenak, isilik egoteagatik jasotako zilarrak estutu ziola eztarria.
Kontakizuna ez da hor amaitzen. Beste egun batez Desmostenesek Atenasko Aeistodemo aktorearekin egin zuen topo. Politikariak emanaldi jakin batengatik zenbat diru jaso zuen galdetu zion eta tragedietako aktore ezagunak “talentu bat” erantzun zion. “Bada nik, askoz gehiago jaso nuen isilik egoteagatik”, erantzun omen zion Demostenesek.
Horrenbestez, zuzentasunagatik nabarmendu zen politikaria historiako lehenengo ustelkeria kasuetako baten protagonista izan zen.
Egia esan, Aulo Geliok berak Noctes Atticae lanean bertan jasotzen duenez, Kaio Senpronio Grakok oso antzeko historia –historio berbera ez bada– kontatu zuen beste politikari atenastar bati buruz, Demadesi buruz. Demadesek ez zuen Demostenesen osperik, politikari traidorea eta eskrupulurik gabea zen garaikideen begietan. Orduan, posible al da izenak nahastea eta Demostenes ustez garbiari Demades ustelaren bekatua egotzi izana? Esperientziaren arabera, posibleagoa da biak ustelak izatea.
Demostenesena idatziz jasotako ustelkeria kasurik zaharrenetakoa da, baina horrek ez du esan nahi lehenago jaso gabekorik izan ez zenik. Ziurrenik Demostenes ez zen lehena izan. Eta, esan beharrik ez dago, azkena ere ez.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Urtemugak hausnarketarako parada izaten dira. Atzera begira jarri, egindako bideari begiratu eta, oraina ulertuta, geroa pentsatzeko. 2025 honetan, urtemuga biribila bete dugu: Gipuzkoa izenaren idatzizko lehen aipamenetik mila urte bete dira, eta aukera ezin hobea iruditu zaigu... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
1991n Alpeetako glaziar batean aurkitu zutenetik, hotzak hain ondo kontserbatutako Ötziren gorpuzkinak informazio iturri oparoa izan dira. Berriki Communications Biology aldizkarian aditzera eman dutenez, momia naturalaren kaxa torazikoa digitalki berregin dute, eta Homo... [+]
Historia garaikideko basakeriarik handienetakoak dira Hiroshimaren eta Nagasakiren bonbardaketak. 1945eko abuztuan, hiru eguneko epean, bi bonba atomiko jaurti zituzten lehen aldiz historian eta bi hiritako biztanleak modu indiskriminatuan hil zituzten. 1945aren amaierarako,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Joan den astelehenean, Paris inguruko Bougival herrian izenpetu zen "oinarrizko akordioa", Kanakiaren etorkizun politikoari buruzko dokumentu garrantzitsua. Testuinguru honetan, Kanakiako Nazio Askapenerako Fronte Sozialistak bere lehen adierazpen ofiziala plazaratu... [+]
Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.
Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]