Harriak hitz egiten hasiko balira moduan...

  • Urtegia eraiki aurretik zer zegoen Uribarri-Ganboan? Zelakoak ziren duela 800 urte Zuiako Kuadrillako jauregi eta gazteluak? Eskualdeko historiara bisita gidatuen bidez hurreratzeko aukera dago Zuiako Kuadrillan. Zazpi ibilbide, zazpiak historia eta kondairaz beteak.

Artaldetxoa Aramaion.
Artaldetxoa Aramaion.Zuiako Kuadrillak utzia
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Gorbeia mendiaren bi aldeetan badago non ibili eta zer ikusi. Iparraldean, Bizkaiko Arratia eta Nerbioi inguruetan, eta hegoaldean, Arabako Zuiako Kuadrillan, hamaika bisita gidatu prestatu dituzte, inguruko txokoak bisitatzerakoan euren gaineko historia apur bat gehiago ezagutzeko. Zuiako Kuadrillan geratuko gara gaurkoan. Urteko edozein garaitan egin daitezke bisitak, eta aukera benetan zabala da.

Herri bat bisitatzerakoan, edo zergatik ez, gure herrian bertan, badaude hainbat txoko berezi, leku horien historia imajinarazten digutenak. Uribarri-Ganboako urtegia horietako bat da. Ur hori guztia hara eroan aurretik, zelakoak izango ziren bertako parajeak? 1960ko hamarkadan eraiki zuten urtegia, eta udalerriko herri batzuk, baserriak eta lur-eremu handiak ur azpian gelditu ziren. Eraikuntza horren historia kontatzen dute Zuiako bisitaldi gidatuetako batean. Langara-Ganboa herrira ere joaten dira bisitan, eta urtegia sortu aurretik herria eta ingurua zelakoak ziren azaltzen dute.

Beste bisita bat gaztelu eta dorretxeetako historian oinarrituta dago. Gopegi herrian hasten da, Goikoleako dorre-jauregian, eta Manurga eta Letona herriak ere bisitatzen ditu. Zutunik dauden jauregiak, desagertutako hainbat dorretxeren kondairak... Duela 800 urte baino gehiago bertan bizitakoa irudikatzeko moduko ibilaldia da. Nafarroako Erresuma defendatzen zuen Zaitegiko gazteluraino paseoa eginez amaitzen da bisita.

Ahoz ahoko kondaira eta fabula ugari kontatzen dira bisita gidatuetan. Izan ere, badago mitologia ardatz duen txango bat: Murgian, herriko kale eta txokoetan barrena, inguru horiek betidanik izan dituzten elezaharrak kontatzen dituzte.

Herriguneetan barrena

Legution eta Ibarran ere bisitaldi gidatuak egin daitezke. Modu ederra iraganera jauzi egiteko. Legutioko herrigunea, esaterako, ia guztiz hondatu zuten 36ko Gerran, baina oraindik zutik daude herriko antzinako harresiaren zati batzuk. Eraiki zituztenetik hona gertatutako hainbat historia izango ditu entzungai hara hurreratzen denak.

Legutiotik Aramaioko Ibarrara joango gara. Kondairaz betetako hirigunea da Ibarra. Diotenez, inguruko mendi eta basoen edertasuna ikusita, Alfontso XIII.a Espainiako erregeak “arabar Suitza” deitu zion Aramaiori. Udalaitz eta Anboto mendien hegoaldean, Anbotoko Mari edo Barajuengo Jauna protagonista dituen kondaira ugaritan murgildu gaitezke, eta ondoren bertako gaztandegi batera egingo dugu ibilaldia, artzainen bizimodua eta ohiturak ezagutzeko.

Oroko santutegia eta beste hainbat altxor

Zuiako leku ezagunenetako bat Oroko santutegia da. Haitz baten gainean eraikitakoa, Erdi Arotik bizi izan da jendea han. Zuiako haranaren ikuspegi zabala eskaintzen du guneak, eta bisita gidatu baten abiapuntua ere bada: santutegiaren nondik norakoak ezagutu eta gero, Erdi Aroko eliza erromaniko ederra duen Beluntza herrira bajatuko gara, eta handik Goiurira eta bertako ur-jauzia ikustera joango gara. Goiuri herria amildegi baten ertzean dago ia, eta alboan dauka ehun metroko ur-jauzia, sasoi honetako euriarekin emari bizia edukitzen duena. Goiuri bisitatu eta gero, garagardoa artisau erara zelan egiten duten ikusteko aukera egoten da bisitaldi honetan, Baias garagardotegian.

Antzinako ofizioak

Zuiako basoetako erreken indarra hainbat ofiziotarako aprobetxatu izan da, eta horiek ezagutzeko aukera ematen du bisita batek. Sarrian aukera dago errota zahar bat lanean ikusteko. Karobi zahar bat ere ikusten da, eta Zuian urte askoko tradizioa daukan erlezaintzari buruzko azalpenekin amaitzen da bisita, Murgiako Eztiaren Museoan.

Murgia, Legutio, Ibarra... herrigune handiagoez gain herri txiki askok osotzen dute Zuiako kuadrilla. Ibilbide gidatu batek, berbarako, Zigoitiara eta bertako Erdi Aroko elizetara garamatza. XII. eta XIII. mendeetan bizigune txikiek parrokia-tenpluak eraikitzeko adina aberastasun lortu zuten, eta horren lekuko, Zigoitian ikus daitezkeenak.

Gorbeialde osoan

Gorbeiaren beste aldean ere hainbat bisita antolatu dituzte, esan bezala (informazio zabala aurkituko duzu www.gorbeiaeuskadi.com webgunean). Lau dira guztira: Arratia bailarako Arteaga, Areatza eta Zeanuri ezagutzeko aukera dago, baita Otxandio inguruak ere. Gutxienez lau laguneko taldea eskatzen dute, eta bi eta bost euro artean ordaindu behar da; prezio merkea, historia pasatzen ikusi duten harriak hizketan entzuteko.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Araba
Gasteizko lorezainak negoziazioetara bueltatu dira 100 greba egun eta gero, Jaurlaritza erdian

Gasteizko lorezainen eta udalak azpikontratatutako enpresaren arteko negoziazioak uztailaren 7an hasiko dira Eusko Jaurlaritzaren bitartekaritzarekin. 


2025-07-07 | Garazi Zabaleta
Larrinbarri
Ahabi ekologikoak Anbotopetik

Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]


Amurrioko Correoseko langileek mobilizazio gehiago egingo dituzte, zuzendaritzak ez baitu kontrataziorik egin gainkarga konpontzeko

Hiru eguneko greba egin zuten ekainean eta enpresak ez ditu bete adierazitako konpromisoak. Horien artean zegoen udako oporren hutsuneak betetzea, CCOO sindikatuak azaldu duenez.


2025-07-03 | ARGIA
Gasteizko Tuvisa garraio konpainiak gaixo dagoen langile bat autobusak gidatzera derrigortu eta ondorioz istripua izan duela salatu du ESK-k

Sindikatuaren arabera Gasteizko garraio publikoko konpainiak bazekien langileak osasun arazoak zituela, eta "presioaren ondorioz" ekainaren 23an istripu larria izan zuen.


Euskara erdigunean jartzeko konpromiso zehatzak hartu dituzte Aiaraldeko hamabi ikastetxek

Urtebete baino gehiago eman dute hausnarketa prozesuan Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin batera, eta agerraldi bateratua egin dute ateratako ondorioak plazaratzeko. Familiak eta erakunde publikoak ere interpelatu dituzte. 


Labrazako parke eolikoa 2025eko azken hiruhilekoan eraikitzen hastea espero du Eusko Jaurlaritzak

2006az geroztik EAEn martxan jarriko den lehen parke eolikoa izango da, 59 milioi euroko inbertsio publiko-pribatuarekin abiatuko dena. Siemens Gamesak eraikitako zortzi aerosorgailu izango ditu, bakoitzak bost megawatt ekoitziko dituelarik –30.000 etxe hornitzeko... [+]


2025-07-01 | ARGIA
Zordun handiek 1.300 milioi euro zor dizkiete Hego Euskal Herriko Ogasunei

1.150 enpresa edota norbanakok ia 1.300 milioi euroko zorra dute Nafarroa, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Ogasunekin. Erdia, gutxi gorabehera, Bizkaian. Gora egin du zifrak lurralde guztietan, Gipuzkoan izan ezik.


Tentsioa eta liskarra Gasteizko Udaleko osoko bilkuran, herritarrek PPko zinegotzi Antépararen negozioak salatzean

Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude

Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]


Amurrioko hizkuntza aniztasunaren elkargunea euskara dela aldarrikatu dute

Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.


2025-06-26 | Aiaraldea
Arartekora jo dute, “Osakidetzak ez dielako osasun sistema publiko eta duinaren aldeko 5.646 sinadurei erantzun”

Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan. 


Hil Faborez Fest
Ez hil, faborez

HIL FABOREZ FEST
Lekua: Ibaola Harriak, Eskuernaga.
Taldeak: Lukiek, Las Sexpeares, Seggs Tape, GAL, Chuleria Joder!, Aposapo, Bayou la Batre, Borla, Türbot, Malakias MX3

Data: 2025eko ekainaren 14a.

--------------------------------------------------------

[+]


Eguneraketa berriak daude