AEBen egungo klabeak
Bigarren Mundu Gerraz eskolan edo unibertsitatean ikasitakoarekin asko zenekiela uste zenuen? Bada, Josep Fontanaren liburu hau irakurtzen baduzu, ezetz konturatuko zara, edo behintzat, beste gauza asko ere ikas ditzakezula gerraren arrazoiez eta ondorioez; eta batez ere, hurrengo 40 urteetan Europan eta munduan izandako bilakaeraz. Funtsean, AEBen eta SESBen Gerra Hotza ardatz hartuta, 1945etik gaurdainoko munduaren garapenaren klabe nagusiak ulertzeko tresna bikaina da.
Hamarkada horiei buruzko klabe ekonomiko eta politikoetan bikain arakatzeaz gain, munduko Gerra Hotzaren gune beroenak ere aztertzen ditu: Txina, Vietnam, India, Israel, Angola, Aljeria, Kuba, Txile, Argentina, Afganistan… Dozenaka herrialdetan bi ikusmolde kontrajarrien zipriztinak miatzen ditu zorrotz historialari katalanak.
AEBen nagusitasun militar eta ekonomikoa handia izanik, gerra nuklearraren beldurrak orekatutako hamarkadak izan ziren, nahiz eta pentsatu baino gehiagotan izan zen lehertzekotan gerra nuklearra, esaterako 1962an, Kubako misilen krisian. Funtsean, AEBek munduan barrena bere ikusmoldea eta nagusitasuna inposatzeko baliatu zuten Gerra Hotza eta, globalizazioaren emaitzak ikusita, ezin esan guztiz txarto atera zaienik.
Historialari bati dagokion moduan, liburua zehatza eta analitikoa da, baina bere balio handienetakoa idazkeran dago, gertakizuna, analisia, dokumentazioa eta anekdota era erakargarrian etengabe tartekatzen dituelako, 1.000 orrialde bata bestearen atzean irentsiaraziz. Nekez idatz daiteke historiaz modu atseginagoan. Nazioarteko gaietan interesa duen irakasle, kazetari edota herritarraren apalean falta ezin den harribitxia da, unean uneko plazeraz gain, dokumentaziorako ere oso erabilgarria. Murgiltze saiorik egin gura duenarentzat, 2013ko urtarrilean Larrun monografikoa egin genuen Fontanaren elkarrizketarekin.
Por el bien del imperio.
Una historia del
mundo desde 1945
Josep Fontana
Pasado y presente, 2011
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]
Bedale udalerrian (Yorkshire, Ingalaterra) altxor bikingo bat aurkitu zuten 2012an. Archaeometry aldizkarian argitaratu dutenez, berriki altxor horretako zilarrezko piezak aztertu dituzte. Zehazki, berunaren eta oligoelementuen isotopoak aztertuz, zilarraren jatorria zein den... [+]
Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.