Mendebaldeko sezesio prozesuak eta erreferendumak
EHUko ikerlari talde bat egon gara New Yorkeko Columbia Unibertsitatean euskal estatugintzari buruzko ikerketak aurkezten. Mendebaldeko sezesio prozesuak aztertzerakoan, Eskozia, Flandria, Katalunia eta Quebec konparatu ohi dira. Kanpoan Euskal Herria geratzen da aldarrikapen independentista indarkeria politikoarekin lotu izan delako. Orain, aldiz, ETAren jarduna amaitu denean, New Yorken gustura gonbidatu gaituzte lau ponentzia aurkeztera. Halere, autodeterminazioari buruzko mahai inguruan euskal kasua ez da egon presente: Eskozia, Katalunia eta Quebec aztertu dira flandriar baten gidaritzapean.
Inertzia historikoak azaltzen du zergatia, baina ez da hori soilik. Nazioarte mailan oraindik ez dute sinesgarria ikusten euskal sezesio prozesua arrazoi desberdinak tarteko, besteak beste, subjektuaren definizio faltak zaildu egiten du proiektua sozializatzea. Gure zatikatze instituzionala, soziopolitikoa eta kulturala traba dira eta ahulgune hauek indartu daitezke abertzale artean adostuko litzatekeen subjektu definizioaren arabera.
Antzeko arazoa du Flandriak. Brusela historikoki herrialde honen parte izan da, baina XX. mendetik frantses hiztunak dira gehiengoa. Ondorioz, hiriburuak eskualde elebidun propioa osatzen du Flandriatik kanpo. Egoera horregatik, flandiar nazionalistek ez dute epe motzera autodeterminaziorako erreferendumik aurreikusten. Trukean sezesio prozesu gradualaren estrategia darabilte konfederazioa eskatuz. Ulertzekoa da presarik ez izatea, flandiarrak ez dira Belgikako gutxiengo nazional bat, populazio osoaren %59a dira eta Belgikako Estatuaren kudeaketan buru belarri daude sartuak.
Gauzak horrela, New Yorken hiru sezesio kasu aztertu ziren. François Rocher-rek Quebec-en idealizazioaren kontra jo zuen. Kanadako parlamentuak Argitasun Legea onartu zuenetik, autodeterminazio prozesua Kanadako gobernu federalak kontrolatuko du bere ondorioetan. Botere zentralak nahi duen bezala interpreta dezake zer izango litzatekeen “gehiengo argi” bat sezesioa gertatzeko. Alde horretatik, Rocherrek azaldu zuen litekeena dela Kanadak legea txikle modura erabiltzea bere unitarismoaren alde.
Elisenda Casanas-Adamek Eskozia izan zuen hizpide. Kasu honetan, gobernu britainiarrak inteligentzia handia erakutsi du bi irizpide finkatuz: 1. Sezesioa eskoziarrek erabakitzen dute 2. Eskoziaren estatusa Erresuma Batuan estatuko herritar guztiek erabakitzen dute. Beraz, galdeketan ez da izango independentziaren eta batasunaren arteko tarteko aukera bat eta horren aurrean, badirudi eskoziarrak beldurtu daitezkeela: egun independentismoak %36ko babesa eskuratuko luke inkesten arabera.
Halaber, beldurra izan zen Montserrat Guibernauk aipatu zuen hitza, baina arrazoi desberdinengatik. Espainiak kolpismoan eta diktaduran hazitako kultura politikoa du eta horregatik, ikuspegi zentralista eta antidemokratikoak beldurra sortzen du katalanen artean.
Laburbilduz, mendebaldeko estaturik gabeko herrialdeen independentzia prozesuak ez dira errazak izango. Historian, sistema demokratiko liberal sendo batean gertaturiko barne independentzia bakarra da 1905ean Norvegiak lortu zuena Suediarengandik. Ordutik ez dugu beste kasurik izan. Oraingoz bigarren kasua izateko hautagai argiena Katalunia da, baina, zoritxarrez, New Yorken egondako guztiok ondo dakigu estatu espainiarra ez dela mendebaldeko estatu demokratiko arrunt bat.
Irailaren 18a Palestinaren Aldeko Borroka Eguna izango da nazioartean, NBEk Palestinako okupazioarekin amaitzeko hartutako ebazpenetik urtebetera. Hego Euskal Herriko hiru hiriburutan mobilizazioak deitu dituzte.
Artziniegan jaio zen Teresa Aranguren kazetaria: “Senide guztiok herrian jaio gintezen nahi zuen amak”. Madrilen hazi eta bizi arren, herriarekiko loturari eusten dio oraindik: udaro itzultzen da, eta bertan hartu gaitu Palestinaz hitz egiteko. Arangurenek... [+]
The Searchers filma ari ginen ikusten. Western bat, klasiko bat. Indioek Texaseko familia bati eraso egin eta bahituta eramango dute alaba. John Waynek urteak emango ditu indio gaiztoen atzetik alaba hura erreskatatu nahian. Filmak, bistan da, ez du kontatzen nolakoa zen Amerika... [+]
Zaragozako unibertsitateko ikerlari talde batek Castellets (Mequinensa, Zaragoza) aztarnategian ehortzitako 25 indibiduoren DNA aztertu dute, eta emaitzak Communications Biology aldizkarian argitaratu dituzte.
Brontze Aro amaierako komunitate horren familia egiturei buruzko... [+]
Ikama ikasle antolakundeak deituta, ikasleak Palestinaren alde mobilizatu dira astearte honetan, Hego Euskal Herriko hainbat ikastetxe eta unibertsitatetan. “Denon erantzukizuna da egoerari buelta emateko salaketa egin eta mobilizatzea”.
RTVE irrati-telebista kate espainiarreko Administrazio Kontseiluak astearte honetan onartu du erabakia. Jaialdiaren antolaketan pisu handia duen “Big Five” deituriko herrialdeen artean, Espainia da lehena iragarri duena Eurovision utziko duela Israelek parte hartuz... [+]
Astearte goizaldetik tankeak aurrera egiten ari dira Gaza Hirira bidean. AEBetako Estatu Idazkari Marco Rubio astelehenean egon da Israelen; Qatarren egongo da asteartean, harekin bakeak egin asmotan, Israelek eraso egin baitzion pasa den astean. NBEk lehen aldiz... [+]
"Palestina Aurrera" lelopean Nafarroa zeharkatu ondoren, Ibaitik Itsasora martxa irailaren 20an Hendaian amaituko da egun osoko ekitaldi batekin. Landetxa-Katea auzoan, aldiz, hilabete daramate egunero kazeroladak antolatzen. 80 bat bizilagun biltzen dira astelehenetik... [+]
Iruñera heldu da igandean Ibaitik itsasora Palestinaren aldeko martxa, mezu argi batekin: Israelekin harreman ekonomiko guztiak eten. MTorres-en hasi da ibilaldia eta enpresa horrek Israelgo armagintzarekin dituen loturak salatu dituzte. Noainen harrera egin ondoren,... [+]
Guatemala izan zen munduko lehen herrialdea Israelgo Estatua sortzearen aldeko botoa ematen, horrela diote garai hartako kronikek. 1947tik hona, jende askoren iruditeri kolektiboan Guatemala izan zen estatu sionistaren lehen harria jarri zuen lehen estatua.
Ordutik 80 urtera,... [+]
Espainiako Vueltak zeresan handiagoa eman du aurten Palestinaren aldeko ekintzengatik, ziklisten arteko lehiagatik baino. Bosgarren etapan –taldekako erlojuz kontrakoan– dozena erdi ekintzailek Israel Premier Tech taldeko txirrindulariak geratu zituztenetik,... [+]
Ez nuke zuen eguna izorratu nahi; ez jende guztia hitz egiten ari denaz hitz egin ere, baina azken asteotan, uda mugitu honen ondoren, sukaldeko leiho ondoko aulkian eseri eta munduari begira jarrita egon naiz. Begiak zabal-zabalik eta isil-isilik begiratu diot munduari bi... [+]
Palestinaren aldeko elkartasuna eta Israel palestinar herriaren aurka gauzatzen ari den genozidioaren salaketa gizartearen arlo guztietara zabaltzen ari da, baita kirolera ere, asteotan Espainiako Vueltan ikusten ari den moduan, besteak beste. Hain zuzen ere, Kontxako Bandera ez... [+]
"Israelen kontrako boikot kanpainak martxan dauden honetan, kulturgileoi lerratzea dagokigu", adierazi du Saioa Alkaizak komunikabideetara igorritako oharrean. BDZk txalotu egin du Alkaizaren erabakia, eta Elkar argitaletxeari gonbita luzatu dio, "erabaki ausartak... [+]