Osasuna: Glutenarekiko jasanezintasuna
Pertsona helduak bezala umeak ere erasaten dituen gaitz hau da gure artean hesteetako gaixotasun kroniko usuena, baina zorionez ez da beste batzuk bezain larria. Zeliakia izenarekin ere ezagutzen den gaixotasun hori glutenari alergia edukitzea bezala definitu genezake. Eta zer da glutena? Zerealetan dagoen proteina bat.
Gaur egungo kalkuluen arabera, 100 pertsonatik bat erasaten du zeliakiak, eta horrela, Euskal Autonomia Erkidegoan 20.000 pertsona zeliako inguru dagoela kalkulatzen da. Gaixotasun hau pairatzen dutenek ezin dutenez glutena jasan, arazo asko ekartzen dizkie elikatzeko orduan, zerealak (garia, batez ere) garrantzi handikoak baitira gure jateko ohituretan.
Gaitzak oinarri genetikoa dauka, eta horrek justifikatzen du familia barruan zeliako bat baino gehiago egotea. Sintoma ohizkoenen artean aipatzekoak dira apetitu-galera, pisu-galera, beherako kronikoak, sabeleko hantura edo distentsioa, eta baita hazkundearen atzerapena ere (umetan batez ere). Gaitza kronikoa da eta zainketak bizi osorako izan behar du.
Jan-neurri erabat glutenik gabekoa da gaur egun dagoen aukera terapeutiko bakarra, duela gutxi Madrilen egin den Elikadura eta Dietetikako Elkarteen Federazioak antolatutako kongresuan argi eta garbi utzi duten bezala. La Paz Ospitale Unibertsitarioko Nutrizio Pediatrikoko Zerbitzuburua den Isabel Polanco doktoreak dioenez, paziente zeliakoak ez badu bere dietatik glutena erabat saihesten: "Erantzun immunologiko anormala gerta daiteke, eta horrek heste meheko mukosaren lesioa larriagotu egingo du". Horren ondorioz lehengaiak, mineralak, bitaminak eta oligoelementuak ez dira behar bezala xurgatzen.
Zoritxarrez, zeliako gehienek -%85ek, aditu batzuen iritzian- ez dakite glutenarekiko jasanezintasuna dutenik, eta horregatik ez dute jan-neurria behar bezala egokitzen. Diagnostikoa ondo eta ahalik eta azkarren egitea oso-oso garrantzitsua da, eta ondoren elikagaien etiketei kontu handiz begiratzea, glutenik gabekoak baino ez kontsumitzeko.
Andrea Velasko dietista eta nutrizionistak elikaduraren bidez menopausiak eragindako aldaketak kudeatzeko zenbait gako eman ditu.
Pandemiak agerian utzi ditu, bere gordintasun osoan, zaharren, haurren eta dependentzia egoeran dauden herritarren arreta-eredu neoliberalaren ondorioak. Konfinamendu garaian loratutako diskurtso kritiko eta alternatiba komunitarioak sendotzeko unea da orain”. Horrela hasi... [+]
Irudimentsua eta umoretsua da, eta marraztea bere pasioa da. Oihan Iriarte Eletxigerrak (Bilbo, 2001) Autismoa eta biok (Txalaparta, 2025) liburu ilustratua sortu du autismoa ikusarazteko. Bere bizipenetatik abiatutako liburua da. Arte figuratiboaz baliatu da batez ere:... [+]
Donostiako Zurriola Haur Hezkuntza, La Asunción eta The English School ikastetxe inguruak eta Bilboko Kontxa Eskola eta Calasancio-Escolapios dira nitrogeno dioxidoaren muga legala gainditzen dutenak, Ekologistak Martxanek hainbat eskola ingurutan egindako azterketaren... [+]
Ospitalizatuta dauden pazienteek eskumuturrekoan eramango dute “e” ikurra. Hala, osasun langileek badakite herritar horiek eskatu dutela euskaraz artatua izatea. Osakidetzak dio euskarazko komunikazioa errazteko beste tresna bat gehiago dela. Proiektu zabalago bateko... [+]
Almidoiarekin egindako plastiko biodegradagarrietatik sortutako mikroplastikoek saguen osasuna kaltetzen dutela ikusi dute esperimentu batean. Ikertzaileek ohartarazi dute ezinbestekoa dela bioplastikoen segurtasuna hobeto ikertzea, haien erabilera handitzen jarraitu aurretik,... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]
Eritasunaren kontrako protokoloa salatzeko eta prefeturarekin hitzordu bat lortzeko asmoz, bideratu dute okupazioa ehun bat laborarik. Tuberkulosia kasu batzuk agerturik Zuberoan, eritasunaren kontrako neurri sanitarioak segitu beharrean dira inguru horietako 280 etxalde... [+]
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Osakidetzan egun, ez dago bermatuta euskarazko zerbitzua. Zerbitzu gehienetan ez dago hizkuntza irizpiderik eta herritar euskaldunek bere burua nabarmendu beharra daukate, egoera oso zaurgarrian, euskarazko zerbitzua jaso ahal izateko.
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako trans pertsonei zuzendutako protokolo asistentziala eguneratzea da helburua. Lehen Mailako Arretako Taldeak (LMAT), trans pertsonentzako Lehen Mailako Arretako Zerbitzu berriak (tLMAZ) eta Gurutzetako Unibertsitate Ospitalean dagoen Genero... [+]
Jaurlaritzak ziurtatu du itxaron-zerrendak bi hilabetetik behera jaitsi direla azken hiruhilekoan. Manu Lezertua EAEko arartekoak, berriz, beste datu bat nabarmendu du herritarren kexei buruzko urteko txostenean: Osakidetzari dagozkion kexak %70 igo dira, eta batez ere... [+]