Zazpigarren alaba ere etxekoa da


2002ko irailaren 22an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Asmo onez betea omen dago infernua. Izan ere, zenbaitzuetan, gure borondate onak egundoko liskarrak sorraraztera garamatza. Begira bestela, hainbestera iritsi gabe, nolako ondorioa izan zuen ZERUKO ARGIAren lehen orrialdean azaldutako pasartetxo batek. Fermin Irigarai Goizueta «Larreko» zenari egiten zitzaion gorazarrea zeukan hizpide Errialdek sinaturiko idazlan hark, eta honek, halako batean, bihotzak agintzen zionari jarraika-edo, Nafarroa euskalduna zela gogorarazi zien horretaz ahazturik egon zitezkeenei. Eta nafarrak ez dakit, baina Gorka Knörr mindu egin zitzaion behintzat. Hona hemen gorabehera haren nondik norakoak.


AUKERA-MAUKERAKO EGUNA

Auritzekoa zen sortzez «Larreko» idazlea, eta Auritzen antolatu zuen Euskaltzaindiak hari eskaini behar zitzaion eguna. Gauzak horrela, egingo ziren ekitaldien berri eman ondoren, Z. ARGIAko irakurlea haietara gonbidatu nahian ziur aski, honakoxea idatzi zuen Errialdek: «Aukera-maukerako eguna igande hau edozein euskaltzaleentzat. Nafarroan da gainera. Nafarroa euskaldunean. Askok ez bait dakite Nafarroa euskaldun denik. Nafarroa berriz, bai hizkuntzaz, bai dantzez, bai kondairaz, bai kulturaz eta abarrez oso euskalduna dugu, oso zahar eta aberats».
Gero, gauza orokortzen saiatzen zen Errialde, esanaz «beharrezkoak» ditugula «denok noizbehinka arnasartzeak eta indarberritzeak. Erdal giro eta etsipenezko joeran bizi gara askotan, zoritxarrez. Euskal giro garbian egurasteko egokiera izango dugula uste dugu Auritzen ‘Larreko’ zenaren omenez».
Baina alferrik zen, jada, aurretik idatzitakoa han gelditu baitzen. Eta hara non, handik pare bat astera, Gorka Knörrek zekarkiona!
Gorka Knörrek «Gasteiztik» izenburua zeukan idazlan oso bat bidali zuen 499. zenbakian argitaratzeko, 1972ko udan izandako euskal jaien berri emanaz. Azaltzen zituenen artean, Gasteizen bertan ospatu zen Dantzari Eguna, Olarizuko erromeria, Abornikanoko jaiak zirela eta egin zen euskal kanta jaialdia, Donostiako Euskal Jaiak, Manuel Iradier abesbatzari eman zitzaion «Celedón de oro» saria eta beste, zeuden. Nolanahi ere, idazlan horrek «Euskaldunak gara, ez besterik» zeritzan atal luze samar bat zekarren, eta begira zer agertzen zuen hartan.


ARABARREN HASERREA

«Aspalditto hontan -zioen Gorka Knörrek-, eta erdal eta euskal izperringietan agertu izan diren albisteen bidez, zenbait euskal jaialdiren berri jaso dugu Araban. Eta ni behintzat haserre bizian jarri naiz, zeren haatikan arabar gixajook boskarren inpernuko seme-alabak izaten jarraitzen dugula ikus-ahal izan dut. Nunbait euskaldun ‘de primera’ direnak ez omen dira konturatu ezen Araban ere euskaldun gixajo pranko bizi garela. Ez eta beste gauza aunitzetaz ere. Euskaldun ‘de primera’ horientzat ez omen da Araban euskaldun jenderik, ez kanta talderik, ez kanta zaharrik, ez dantza talderik, ez eta euskal kantari soilik ere. Eta arabarrok leporaino gaude, bai horixe! Euskaldun ‘de primera’ hoik baitira errespetu guztia! Eta txarrena, okerrena, euskaldunek berek ez dutela aldatzeko gogorik erakusten. Aipa ditzadan, exenplu gisa, gertatu zaigun zenbait kasu».
Eta jarraian, Arabako «euskaldun gixajo»en samina piztu zuten hainbat gertaera azaltzen zituen. Adibidez, 1970ean Zarautzen ospatutako lehen Dantzari Egunera bi dantza talde arabar joan, eta ez zituztela aipatu ere egin, «besteak dantzatzen ari ziren bitartean, ez eta mugitu ere. Hura bai haserraldia! Gero bai, altabozetik barkamena eskatu eta abar...».
1972ko Donostiako Euskal Jaien barruan, «Kanta Zahar» saioa eratu zutela, «La Voz de España» deitu egunkarian «vinieron hasta los apartados zuberotarras» irakurtzeko aukera eman zitzaiela, eta... «Ederki -zioen Gorka Knörrek-, baina nik dakidanez saio hartan ez zegoen arabar kantaririk eta Araban ba da euskal kanta zaharrik, bai eta Euskal Herriko poema epiko zaharrenetakorik...».
Beste hainbeste gertatu bide zen Hondarribiako Euskal Jaietan. Kantaldi bat antolatu, «zuberotarrak ahantzi gabe», baina... «arabarrok ahantziz (Kasu hontan ere ez dute bizkaitar kantaririk aipatzen). Baina tira! Ia urrengo jaialdirako zuzentzen duzuten edo!».
Eta bukaera gisa, «Araba euskalduna» titulutzat zuen pasartea mahaigaineratzen zuen Gorka Knörrek, hain zuzen ere Z. ARGIArekin - edo Errialdek hartan idatzitakoarekin, nahi bada- zuen nahigabea agertuz: «Azkeneko ‘Zeruko Argia’ daukat nere aurrean, aurreko orrialdean ‘Larreko’ zenaren omenaldia aipatzen duena. Eta lerro batzutan esaten da ezen ez dugula ahantzi behar Nafarroa oso euskalduna dela, hizkuntzaz eta historiz, eta abar. Baina zeinek ahantzi? Batzutan ere holakoak esaten dira Arabaz. Eta pentsatu behar duzute, jaunok, ezen gauza horiek gogaitzen gaituztela, zeren-haatikan, gure iritziz, ez dago holakorik esan beharrik, ondo baino hobeto baitakigu Araba euskalduna dela, hontan dudarik ez»

Célestin Freinet-en seme-alabak
Dinamarkako Hillerod herri txikian bildu dira, hamabost herrialdetatik berrehunen bat hezitzaile joan dan udan. Izan ere, Boskarren Nazioarteko Freinet-Hezitzaileen Topaketa ospatu da Copenhage-tik 40 kilometrotara dagoen herrixkan. (...) Bada oraintxe mende erdia Célestin Freinet-ek heziketa lanetan aurrea arrapatu zuela. Ikasleengan batez ere kritika eta askatasun zentzuak sortarazi eta hazten saiatu zen. Hortarako, eskola-liburu eta etxerako lanak baztertu egin zituen. Ez zuen ezer buruz bakarrik ikasteko agindurik ematen. Eskola-liburuak, irakur-gaiak, ikasle txikiek berek egiten zituzten, nahi zituzten hitzak jarriz. Irakur-liburua baino gehiago, beste eskoletako haurrekin idatziz zituzten harremanak zerabilzkiten lan-tresnatzat. Haurrak berak aurki zezala jakinduria, nahi zuen Freinet-ek, eta inolaz ere ez jakinduria haurrei ezarri indarrez bezala. Eta hau «la letra con sangre entra» nagusi zen garaian. Bere denboran Freinet jauna eskola nazionaletatik bota egin zuten, iraultzailea baitzen. Eta bere jarraitzaileek ere, urteak igaro zituzten bazterturik, beste irakasleen ezin ikusia jasan beharrez. Garai haietan, Freinet-zale izatea, iraultzaile izatea zen. Gaur ez da hainbesterainoko iraultza. Direla hamar bat urte mundu guztian onartuak izan dira Freinet-en ideiak. Askotan, nahiz eta bere izena ez aipatu, heziketa-planetan oso osorik erabiltzen dira (...) (1972-IX-24)

Fanderiako pentsuak
Iragarkia, 1972-IX-24
Fanderia: Ez Merkeenak, Bai Onenak! Errenteri. Janari bidez izaten dira / ganadu on, indartsuak / Eta nora jo jakin bear du / baserritar burutsuak / Berebiziko aragi pillak / Gañera esne putzuak / Oiek guziak berekin ditu / Fanderia’ko pentsuak

Emakumearen lekua
Gure gizarteko ezberdintasun ugarienak, emakumeen arloan ikusten ditugu oraindik, Sartaldean eta Sortaldean. (...) Lanean, emakumeen eskubideak zaintzeko, nazio aurreratu guztiek erabaki garrantzitsu bat onartu zuten, oinarri orokorra bezela: «Lan berdinari sari berdina dagokio». Ahatik, erabaki ori astiroegi egiztatzen dalako, EEE-ren (Ekonomizko Erkide Europarra edo CEE erderaz) Batzordeak, azalketa bat erabilli du oraintsu, nolako neurriak laterri bazkideetan artu diran jakiteko. Egoera, 1968-ko Abenduaren 31koa izango da. (...) Oraindikarren, onetariko ezberdintasunak azaltzen dira: emakume langileen zailtzea lansari maila beherengoetan; lanerako gertuak dauden emakumeak, lanleku apaletan erabiltzea; sariak eta lantegiko aurrerakadak, iritzi arbitrariokaz egitea, bidezko iritziak ahaztuta. (1972-IX-24)


Azkenak
2025-07-23 | Onintza Enbeita
Aloña Erauskin. Biziraulea
“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Jaurlaritzako Osasun Sailak lantaldea berregituratu du, “arreta modernizatzeko eta kalitatezko zerbitzu publikoa ziurtatzeko”

Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Iruñeko polizia-etxean hil zen Ndiayeren omenezko plaka kendu dutela salatu dute

“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]


Jaurlaritzak 606.000 esleipen publiko ikuskatu ditu, eta ez du Servinabarri lotutako bat bera ere aurkitu

Cerdán auziari loturiko Servinabar sozietatearekin eta Antxon Alonsoren beste hemeretzi enpresarekin kontratu publikorik izan ote den jakiteko aztertu ditu EAEko gobernuak azken hamar urteetako esleipenak. Antxon Alonsok Espainiako Senatuko talde politikoen galderak... [+]


2025-07-23 | Edu Zelaieta Anta
Ekarri seiko hori

Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.

– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]


Mutualitateen itzalean: langileen osasuna mehatxupean

Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]


Egia esan

Egia esan, ez dakit nola hasi zen, hedabideetan, kirolarien elkarrizketetan, egia esan errepikatzeko ohitura. Pilotariak, txirrindulariak, futbolariak… Aipamen hori egin ezean, gezurra esango zuten? Ebanjelioetako Benetan diotsuet imitatu nahia?

Hedabideetan ere agertu... [+]


2025-07-23 | Jakoba Errekondo
Sagastien joeraren hipotesia

Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]


Eguneraketa berriak daude