Zazpigarren alaba ere etxekoa da


2002ko irailaren 22an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Asmo onez betea omen dago infernua. Izan ere, zenbaitzuetan, gure borondate onak egundoko liskarrak sorraraztera garamatza. Begira bestela, hainbestera iritsi gabe, nolako ondorioa izan zuen ZERUKO ARGIAren lehen orrialdean azaldutako pasartetxo batek. Fermin Irigarai Goizueta «Larreko» zenari egiten zitzaion gorazarrea zeukan hizpide Errialdek sinaturiko idazlan hark, eta honek, halako batean, bihotzak agintzen zionari jarraika-edo, Nafarroa euskalduna zela gogorarazi zien horretaz ahazturik egon zitezkeenei. Eta nafarrak ez dakit, baina Gorka Knörr mindu egin zitzaion behintzat. Hona hemen gorabehera haren nondik norakoak.


AUKERA-MAUKERAKO EGUNA

Auritzekoa zen sortzez «Larreko» idazlea, eta Auritzen antolatu zuen Euskaltzaindiak hari eskaini behar zitzaion eguna. Gauzak horrela, egingo ziren ekitaldien berri eman ondoren, Z. ARGIAko irakurlea haietara gonbidatu nahian ziur aski, honakoxea idatzi zuen Errialdek: «Aukera-maukerako eguna igande hau edozein euskaltzaleentzat. Nafarroan da gainera. Nafarroa euskaldunean. Askok ez bait dakite Nafarroa euskaldun denik. Nafarroa berriz, bai hizkuntzaz, bai dantzez, bai kondairaz, bai kulturaz eta abarrez oso euskalduna dugu, oso zahar eta aberats».
Gero, gauza orokortzen saiatzen zen Errialde, esanaz «beharrezkoak» ditugula «denok noizbehinka arnasartzeak eta indarberritzeak. Erdal giro eta etsipenezko joeran bizi gara askotan, zoritxarrez. Euskal giro garbian egurasteko egokiera izango dugula uste dugu Auritzen ‘Larreko’ zenaren omenez».
Baina alferrik zen, jada, aurretik idatzitakoa han gelditu baitzen. Eta hara non, handik pare bat astera, Gorka Knörrek zekarkiona!
Gorka Knörrek «Gasteiztik» izenburua zeukan idazlan oso bat bidali zuen 499. zenbakian argitaratzeko, 1972ko udan izandako euskal jaien berri emanaz. Azaltzen zituenen artean, Gasteizen bertan ospatu zen Dantzari Eguna, Olarizuko erromeria, Abornikanoko jaiak zirela eta egin zen euskal kanta jaialdia, Donostiako Euskal Jaiak, Manuel Iradier abesbatzari eman zitzaion «Celedón de oro» saria eta beste, zeuden. Nolanahi ere, idazlan horrek «Euskaldunak gara, ez besterik» zeritzan atal luze samar bat zekarren, eta begira zer agertzen zuen hartan.


ARABARREN HASERREA

«Aspalditto hontan -zioen Gorka Knörrek-, eta erdal eta euskal izperringietan agertu izan diren albisteen bidez, zenbait euskal jaialdiren berri jaso dugu Araban. Eta ni behintzat haserre bizian jarri naiz, zeren haatikan arabar gixajook boskarren inpernuko seme-alabak izaten jarraitzen dugula ikus-ahal izan dut. Nunbait euskaldun ‘de primera’ direnak ez omen dira konturatu ezen Araban ere euskaldun gixajo pranko bizi garela. Ez eta beste gauza aunitzetaz ere. Euskaldun ‘de primera’ horientzat ez omen da Araban euskaldun jenderik, ez kanta talderik, ez kanta zaharrik, ez dantza talderik, ez eta euskal kantari soilik ere. Eta arabarrok leporaino gaude, bai horixe! Euskaldun ‘de primera’ hoik baitira errespetu guztia! Eta txarrena, okerrena, euskaldunek berek ez dutela aldatzeko gogorik erakusten. Aipa ditzadan, exenplu gisa, gertatu zaigun zenbait kasu».
Eta jarraian, Arabako «euskaldun gixajo»en samina piztu zuten hainbat gertaera azaltzen zituen. Adibidez, 1970ean Zarautzen ospatutako lehen Dantzari Egunera bi dantza talde arabar joan, eta ez zituztela aipatu ere egin, «besteak dantzatzen ari ziren bitartean, ez eta mugitu ere. Hura bai haserraldia! Gero bai, altabozetik barkamena eskatu eta abar...».
1972ko Donostiako Euskal Jaien barruan, «Kanta Zahar» saioa eratu zutela, «La Voz de España» deitu egunkarian «vinieron hasta los apartados zuberotarras» irakurtzeko aukera eman zitzaiela, eta... «Ederki -zioen Gorka Knörrek-, baina nik dakidanez saio hartan ez zegoen arabar kantaririk eta Araban ba da euskal kanta zaharrik, bai eta Euskal Herriko poema epiko zaharrenetakorik...».
Beste hainbeste gertatu bide zen Hondarribiako Euskal Jaietan. Kantaldi bat antolatu, «zuberotarrak ahantzi gabe», baina... «arabarrok ahantziz (Kasu hontan ere ez dute bizkaitar kantaririk aipatzen). Baina tira! Ia urrengo jaialdirako zuzentzen duzuten edo!».
Eta bukaera gisa, «Araba euskalduna» titulutzat zuen pasartea mahaigaineratzen zuen Gorka Knörrek, hain zuzen ere Z. ARGIArekin - edo Errialdek hartan idatzitakoarekin, nahi bada- zuen nahigabea agertuz: «Azkeneko ‘Zeruko Argia’ daukat nere aurrean, aurreko orrialdean ‘Larreko’ zenaren omenaldia aipatzen duena. Eta lerro batzutan esaten da ezen ez dugula ahantzi behar Nafarroa oso euskalduna dela, hizkuntzaz eta historiz, eta abar. Baina zeinek ahantzi? Batzutan ere holakoak esaten dira Arabaz. Eta pentsatu behar duzute, jaunok, ezen gauza horiek gogaitzen gaituztela, zeren-haatikan, gure iritziz, ez dago holakorik esan beharrik, ondo baino hobeto baitakigu Araba euskalduna dela, hontan dudarik ez»

Célestin Freinet-en seme-alabak
Dinamarkako Hillerod herri txikian bildu dira, hamabost herrialdetatik berrehunen bat hezitzaile joan dan udan. Izan ere, Boskarren Nazioarteko Freinet-Hezitzaileen Topaketa ospatu da Copenhage-tik 40 kilometrotara dagoen herrixkan. (...) Bada oraintxe mende erdia Célestin Freinet-ek heziketa lanetan aurrea arrapatu zuela. Ikasleengan batez ere kritika eta askatasun zentzuak sortarazi eta hazten saiatu zen. Hortarako, eskola-liburu eta etxerako lanak baztertu egin zituen. Ez zuen ezer buruz bakarrik ikasteko agindurik ematen. Eskola-liburuak, irakur-gaiak, ikasle txikiek berek egiten zituzten, nahi zituzten hitzak jarriz. Irakur-liburua baino gehiago, beste eskoletako haurrekin idatziz zituzten harremanak zerabilzkiten lan-tresnatzat. Haurrak berak aurki zezala jakinduria, nahi zuen Freinet-ek, eta inolaz ere ez jakinduria haurrei ezarri indarrez bezala. Eta hau «la letra con sangre entra» nagusi zen garaian. Bere denboran Freinet jauna eskola nazionaletatik bota egin zuten, iraultzailea baitzen. Eta bere jarraitzaileek ere, urteak igaro zituzten bazterturik, beste irakasleen ezin ikusia jasan beharrez. Garai haietan, Freinet-zale izatea, iraultzaile izatea zen. Gaur ez da hainbesterainoko iraultza. Direla hamar bat urte mundu guztian onartuak izan dira Freinet-en ideiak. Askotan, nahiz eta bere izena ez aipatu, heziketa-planetan oso osorik erabiltzen dira (...) (1972-IX-24)

Fanderiako pentsuak
Iragarkia, 1972-IX-24
Fanderia: Ez Merkeenak, Bai Onenak! Errenteri. Janari bidez izaten dira / ganadu on, indartsuak / Eta nora jo jakin bear du / baserritar burutsuak / Berebiziko aragi pillak / Gañera esne putzuak / Oiek guziak berekin ditu / Fanderia’ko pentsuak

Emakumearen lekua
Gure gizarteko ezberdintasun ugarienak, emakumeen arloan ikusten ditugu oraindik, Sartaldean eta Sortaldean. (...) Lanean, emakumeen eskubideak zaintzeko, nazio aurreratu guztiek erabaki garrantzitsu bat onartu zuten, oinarri orokorra bezela: «Lan berdinari sari berdina dagokio». Ahatik, erabaki ori astiroegi egiztatzen dalako, EEE-ren (Ekonomizko Erkide Europarra edo CEE erderaz) Batzordeak, azalketa bat erabilli du oraintsu, nolako neurriak laterri bazkideetan artu diran jakiteko. Egoera, 1968-ko Abenduaren 31koa izango da. (...) Oraindikarren, onetariko ezberdintasunak azaltzen dira: emakume langileen zailtzea lansari maila beherengoetan; lanerako gertuak dauden emakumeak, lanleku apaletan erabiltzea; sariak eta lantegiko aurrerakadak, iritzi arbitrariokaz egitea, bidezko iritziak ahaztuta. (1972-IX-24)


Azkenak
2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Gaza osoa okupatzeko erabakia, atzeratuta

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Eguneraketa berriak daude