HIZKUNTZA OSATZEKO BE(L)HARRA
- Euskarari orain 30-45 urte eman zitzaion norabidea zuzentzen hasteko garaia heldu delakoan dago Koldo Zuazo euskaltzaina. Kezka horrekin idatzi du "Euskararen sendabelarrak", euskararen baitan euskalkiei dagokien protagonismoa eman nahi dien liburua.
Zuazok onartzen du, gaur egun, euskara erabiltzeko sekula izan ez ditugun bitartekorik hoberenak ditugula: irakaskuntza, hedabideak (irratia, telebista, aldizkariak, egunkaria...), metodoak (gramatika, hiztegiak, entziklopediak...). Zergatik, galdetzen du, ordea, ez dauka euskarak, hala eta guztiz ere, espero genuen kalitatea? Eta zergatik dauzkagu eskolako lanak-eta euskara zuzenean egiten dituzten gazteak, eta gero kalera atera eta euren arteko jarduna erdaraz egiten dutenak? Horiexek izan dira liburu hau idaztera bultzatu duten galdera nagusiak.
Zuazoren iritziz, horren guztiaren sakonean sena kontua dago. Sena, gogoratzen digu, hizkuntza sortzeko gaitasuna da; hizkuntza bat biziko baldin bada, hiztunok etengabe sortzen egon behar dugu. Baina Zuazok libururako egin dituen test moduko batzuk erakusten omen dute, gaur egun, euskal hiztunak sena ez daukala, sena telebistak daukala baizik. Sena, hau polita da, hau ez da polita, hau egokia da, ez da egokia... esateko, hiztunok daukagun irizpidea da. Eta bere ustetan, gaur egungo euskaldunok sena hori galdu egin dugu. "Beti gaude zain Euskaltzaindiak arauak noiz aterako; ez dakigu 'betirako' ala 'betiko', nola esan behar den... Loro batzuk gara: ikasten ditugu hitzak eta gero errepikatzeko gauza besterik ez gara. Ez daukagu senarik esateko ikasi dugun hori zuzena den edo ez den", esan digu hizkuntzalariak.
Hau guztia aldatzearren, benetako iraultza bat egin behar dela dio Zuazok. Eskoletan euskara batua irakatsi behar da. Baina haurrak hiru urtetik hemezortzira bitartean daude han, eta tarte luze horretan euskara estandarra eta euskalkia lantzeko aukera dago. Haurrak eskolara doazenean ezin da euskara batutik abiatu, haurrak bizi duen giroan hitz egiten den hizkuntzatik baizik; gero, pixkanaka, izango da euskara estandarra lantzeko aukera.
Hedabideetan, beste hainbeste egitea proposatzen du. "Garbi dago ETBn, 'Gara'n, 'Euskaldunon Egunkaria'n... euskara estandarra erabili behar dela, baina beharbada Bizkaiko herri irrati batean edo Nafarroako eskualdeko aldizkari batean, neurri batean behintzat, bertako euskara erabili behar da".
Gaitzetako bat, "Marteko euskara" da. "Ibon Sarasolari entzun nion definizio hori. Berak esan zuen, badirela pertsona batzuek euskaraz jarduten dutenean ez dutela egiten ez Bizkaiko euskara, ez Zuberoakoa, ez inongoa".
"Marteko euskara" horri aurka egiteko, "Euskara lurtarrari", hau da, bakoitzaren lurreko euskarari jaramon handiagoa egitea proposatzen du. Ez dira hor bukatzen sendabelarren beharra duten hizkera motak, ordea. Hor daude "Euskara sasiletratua" -erregistro jantziak beharrezko ez diren lekuetan jartzen dituztenen hizkera-, eta "Orotariko euskara" -hango eta hemengo hitzak eta hango eta hemengo esapideak erabiltzen ahalegintzen direnena-. "Berdin dio Zuberoakoak edo Bizkaikoak izan, XVI. mendekoak edo XX. mendekoak. Eta horrekin ez goaz inora. Naturaltasun handiagoarekin hitz egin beharko genuke" .
1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]
Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei.
Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.
Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.
Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.
IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.
21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]