Lurraren beroketa atzera ezinezko puntura hurbiltzen ari da
Posible ote da oraindik Lurra planetako klimaren aldaketa katastrofikoa gelditzea? AEBetako PNAS Zientzien Akademia Nazionalaren Agerkarian aste honetan plazaratutako azterlan baten arabera, gerta liteke behin puntu batera iritsiz gero klima kontrolatzeko politikarik onenei ere Lurrak berak eragoztea, egoera atzera bueltarik gabekoa bihurtuz. Planetak bere berotzean puntu hori gaindituko balu, tenperatura egonkortuko litzateke aro industrialean zegoena baino 4ºC edo 5ºCetan, Parisko akordioak aurreikusten duen +2ºC helburua oso atzean utzita.
Lurraren tenperatura dagoenekoz 1ºC-etan berotu da, idorte, beroaldi eta ekaitzak ugarituz. Baina PNASeko ikerlanean zientzialariek agertoki are kezkagarriago bat aurreikusi dute: alegia, Lurrak ezaugarrietatik hamarrek gaur bezala eraginik ez edukitzetik pasatzea beraiek ere era autonomoan lurra gehiago beroaraztera, gizakiek eragindako kalteak areagotuz. Haustura puntu batera iritsiz gero, Lurra bera hasiko litzateke gas gehiago isurtzen: “Puntu kritiko batera iritsiz gero, erreakzioek beren buruak elikatzen dituzte”, diote ikerlanean, iragarriz puntu horretara iritsiz gero Lurra planeta labe handi bat izatera kondenatuta legokeela.
Haustura puntua zeharkatuz gero, Lurraren honako ezaugarriak hasiko lirateke era autonomoan negutegi eragina areagotzen:
- Karbono hodiak” deituak ahultzea: oihanek eta itsasoak egin dute lan hori orain arte baina basoak urritu dira eta itsasoak CO2z asetzen ari dira.
- Permafrosta: Errusia eta Kanadako lurzoru izoztuek bere baitan metano eta CO2tan daukate gaur gizakiok 15 urtetan isurtzen duguna adina. Izotz hori urtzen bada, gas horien isurketak areagotuko du Lurraren berotzea.
- Oihanen ihartzea: Lurra 3ºC-tan berotuz gero, Amazoniako basoen %40 ihartuko lirateke. Eta ugaritzen ari diren suteek fenomenoa larriagotuko lukete.
- Izotz gutxiago Ipar eta Hego poloetako itsasoetan: gaur izotz horiek eguzkiaren irradiazioen %80 ispilu moduan kanporatzen dute. Horien ordez ura baldin badago, urak irradiazioen %80 xurgatzen du.
- Antartikoko eta Groenlandiako izotz geruzen urtzea: oraindik eztabaidagai dira bai zein tenperatura igoerarekin (+1ºC ala +3ºC) eta zenbait denboran gertatuko den. Baina hau bai da ziurra: planetako hiri handien hirutik bi itsas mailatik 10 metro baino gutxiagora daude eraikiak, eta gauza bera horiek elikatzen dituzten nekazaritzako lurrak. Aipatu izotz geruza horiek urtzekotan, zientzialariak ari dira itsas maila 13 metro bano gehiagoz igotzeaz…
- Domino eragina: klimaren mekanismo horiek guztiak elkarri estuki lotuta daudenez, horietako bat kontrolik gabe aldatzen hasteak eragin lezake ondokoak banan bana aldatzen hastea. “Kaskada moduko gertakizunon poderioz Lurra sistema osoa abiatu liteke funtzionatzeko era arras berri batean”, azpimarratu du Hans Joachim Schellnhuber ikerketaren egileetako bat eta Postdameko Klimaren Eraginaren Ikerketarako Institutuko zuzendariak. Schellnhuberrek lehendik ere ohartarazia du: bere tenperatura gaur baino +4ºC edo +5ºC-etan egonkortuko balitzaio, Lurra planetak ezingo lioke bizimodua eskaini 1.000 milioi jenderi baino.
Ekosistema askok itzulera gabeko puntuak dituzte, hau da, estresa maila berezi bat pairatuz gero –izan klima aldaketa, kutsadura edo kalte fisiko zuzenarengatik– desagertzen ahal dira, eta ekosistemak haien artean konektatuak izanez gero hurrenez hurren elkar... [+]
Azken lau hamarkadetan itsasoaren gainazalaren tenperatura-igoerak makroalgen komunitateetan izan duen eragina aztertu du EHUko ikerketa-talde batek. Bizkaiko kostaldeko eremu batean sakonera-puntu desberdinak ikertu dituzte eta ikusi dute egituratzaileak diren afinitate hotzeko... [+]
2023an, karbono dioxido isuriek %5,3 egin dute behera Espainiako Estatuan. Gehien isurtzen duten hamar enpresen artean, bakarrak egin du gora, Iberia hegazkin konpainiak, %10,7ko igoerarekin. Kutsatzaileen zerrendan aurrena Repsol dago.
Suitza zigortu du Estrasburgok, estatu horrek bideraturiko klima politikak adindunen eta oro har herritarren osasun eskubidea zangopilatzen duelakoan. Ebazpena txalotu dute talde eta norbanako ekologistek eta diotenaz, ondorioak izanen ditu gainontzeko estatuengan ere, besteak... [+]
Eta arkitektoen burbuilean, krisi klimatikoaren gaineko kezka igartzen al da? Galdetu dit agroekologoak.
Eraikuntzaren sektorea CO2 emisioen portzentaje altuaren eragilea izanik, galderak zentzua badu. Naomi Klein-ek Honek dena aldatzen du liburuan kontatzen du nola hegazkin... [+]