Zergatik da kaltegarria Frantziak hizkuntzen eurokartaz egindako interpretazioa?
Hilaren 22an Europako Hizkuntza Gutxituen Karta berretsi ala ez erabakiko du Frantziako Asanblada Nazionalak. Euskalgintzako eragileak aurka azaldu dira, euskara kaltetu dezakeelakoan.
Zuzeu orainkari digitalean aztertu du I. Larrea egileak gaia. Artikulu horretako zenbait gogoeta ekarri ditugu gurera.
Zer da Hizkuntza Gutxituen Karta?
Ofizialak ez diren edo ofizialak izanda ere gutxietsiak diren hizkuntzak babesteko tresna da karta. 1992an sortu zuen Europar Batasunak. Aitzitik, Frantziako Estatuan kontrako efektua sor lezakeela diote kritikoek: alegia, frantsesa indartu eta euskara gehiago baztertu dezakeela.
Zer dela eta kaltetuko luke euskara?
“Frantsesa errepublikaren hizkuntza da” dio Frantziako Konstituzioaren bigarren artikuluak. Ondorioz, frantsesa baino ezin da izan ofiziala. Konsituzioak beraz, zuzenean egiten du talka hizkuntza gutxituak babesteko dokumentuarekin.
Horren aurrean erabakia hartu dute Frantziako politikariek: Konstituzioa aldatzea. Hain zuzen ere, 53-3 artikulua. Hala, ituna berrestea posible lukete.
Aldaketaren ondorioz, frantsesa litzateke administrazioan erabil litekeen hizkuntza bakarra eta hori da euskalgintzako taldeek begi onez ikusi ez dutena.
Euskal Konfederazioak berrestea “arriskutsua” litzatekeela esan du. Dioenez, itunak frantsesa “inposatzen” du. “Horrelako baldintzetan, Konstituzioa ez aldatzea hobe”, esan dute Konfederazioko kideek. Haien aburuz, Herriko Etxeetan, Seaskan, Uda Lekuan edo eta Euskareran Erakunde Publikoan ere frantsesa erabiltzera derrigortuko lituzke Konstituzioa moldatzeak.
Bide beretik jo du Seaskako lehendakari Paxkal Indok ere. Haren iritziko, berresteak “ez luke deus ekarriko Euskal Herriarentzat”.
IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.
Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.
Euskal Herrian euskara "hainbatetan ukatua edo bigarren hizkuntza bezala tratatua" dela salatu du EHEk, eta egoera hobetzeko hizkuntza politiketan jauziak egitea ezinbestekoa dela adierazi du. Hori dela eta, elkarretaratzeak egingo ditu Maulen, Donapaleun eta Baionan,... [+]
Egoerak bere horretan segituz gero, Euskal Hirigune Elkargoak ez du izenpetuko EEP Euskararen Erakunde Publikoa osatzeko hitzarmen berria. Orain artekoa urte hondarrean bukatuko denez, baliteke 2026an ofizialtasunik gabe izateaz gain, hizkuntza politika bideratzeko egitura... [+]
Euskalgintzako hainbat eragile Baionako karriketara atera dira EEPren finantzaketaren inguruko kezkak agertzeko. 2017tik izozturik den aurrekontuaren aurrean, Frantziako Estatuak iragarritako 100.000 euroko igoera "trufa" gisa salatu dute.
Dozenaka lagunek agerraldia egin dute astelehen arratsaldean Baionan, Pirinio Atlantikoetako Departamenduaren egoitzaren aurrean. Frantziak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko dituela iragarrita, euskararen etorkizuna bermatzeko hizkuntza politikak "ausardia eta... [+]
"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]
Bordeleko Errektorearekin hitzartu du "behin-behineko" akordioa Seaskak. Horrez gain, Euskararen Erakunde Publikoarekin eta Frantziako Hezkuntza Ministerioarekin hitzarmena sinatzeko negoziaketak abiatuko dituzte hurrengo astean. Azterketak euskaraz egiteko aukera... [+]
Azterketa euskaraz egitea debekatzen dietela salatu du Baionako Bernat Etxepare lizeoko Euskal Herrian Euskaraz taldeak. Pasaden urtean egindako eskakizunei jarraiki, aurten ere azterketak euskaraz egiteko eskatu dute.
2026ko hauteskundeei begira, zutabe bat ireki du Enbata-k. Plantan emanak izanen diren zerrenda abertzaleen hautagaiei ideia kutxa bat eskaini nahi die, beren programak Herriko Etxeen eskumeneko sail ezberdinetan eraikitzeko. Hilabete honetan, Herriko Etxeek euskararen alde egin... [+]
Euskal hizkuntzalaritza esperimentaleko katedra berria estreinatu dute Baionako fakultatean.
25 bat eragilek adierazi diete elkartasuna apirilaren 11n Baionako auzitegian epaituko dituzten Intza Gurrutxaga eta Gorka Torre Euskal Herrian Euskaraz taldeko kideei. Egun batzuk lehenago, apirilaren 6an Baionan eginen den manifestazioan parte hartzeko deia ere luzatu dute.
Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.
Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]